آگاه: «فرهنگ عمومی» به معنای فرهنگ غالب و گسترده‌ای است که در میان عموم جامعه رواج دارد و شامل مجموعه‌ای از عقاید، ارزش‌ها، احساسات و هنجارهاست که فراتر از گروه‌ها و اقشار خاص در کلیت جامعه موردقبول است. چیزی که به‌عنوان فرهنگ عمومی در یک جامعه تعریف می‌شود برگرفته از باورها و اعتقادات مذهبی، باورها و اعتقادات بومی و محلی، آیین‌های سنتی و قدیمی و باورهایی است که رفته‌رفته و طی سالیان در ذهن مردم رسوخ کرده است.
در چنین وضعیتی هرچیزی که فرهنگ عمومی را تهدید کرده یا به خطر کمرنگ یا حذف شدن نزدیک کند، معمولا با واکنش‌های مختلفی ازسوی اقشار مختلف مردم مواجه می‌شود. گاهی اوقات فرهنگ به قدری در عمق باورها و اعتقادات مردم نهادینه می‌شود که حتی با ارزش‌های دینی و آیینی یکی می‌شود.
حوزه فرهنگ عمومی شامل سه بخش اطلاعات (دانش‌های عمومی)، گرایش‌ها (عواطف عمومی)و رفتارها (منش‌های عمومی) است. درحقیقت فرهنگ عمومی بخشی است که در مقابل فرهنگ تخصصی یا آموزش قرار می‌گیرد که سیستم‌های آموزشی و پژوهشی آن را برعهده دارند.
رهبر انقلاب هم فرهنگ عمومی را در دو بخش تعریف می‌کنند؛ یک بخش آن ظاهری و بارز است، مانند شکل لباس و شکل معماری که تاثیر خاصی روی ذهنیات، خلقیات، منش و تربیت افراد دارد. بخش دیگر آن‌هم مربوط به امور نامحسوس مثل اخلاقیات فردی و اجتماعی مردم، وقت‌شناسی، وجدان کاری، مهمان دوستی و احترام به بزرگ‌ترهاست.
ویژگی‌های فرهنگ عمومی
فرهنگ عمومی بخشی است که انجام آن اجبار قانونی و رسمی ندارد، بلکه ادامه آن بر اساس اجبار اجتماعی از طرف آحاد جامعه و تشکل‌هاست. فرهنگ عمومی مؤلفه‌هایی از فرهنگ است که تاثیرات آن عام و فراگیر خواهد بود و عامه مردم در کیفیت آن نقش دارند، به‌طوری‌که از شیوه رفتارهای عمومی مردم یا عرف، عادات و رسوم و زبان ساخته می‌شود یا تاثیر مشخصی می‌گیرد.
امور فرهنگی به مواردی چون روابط درون‌خانوادگی، اطاعت فرزندان از والدین، رعایت ادب، روابط خویشاوندی، رعایت نظام اجتماعی و حقوق دیگران را شامل می‌شود. از سوی دیگر مواردی چون پوشش و داشتن نظافت، ناهنجاری‌های رفتاری یا استفاده از کالاهای تجملی در دسته فرهنگ عمومی قرار می‌گیرد. درحقیقت گستردگی فرهنگ عمومی به حدی است که سطوح مختلف زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی را دربرمی‌گیرد و تقریبا هیچ سطحی را نمی‌توان پیدا کرد که از تاثیرات فرهنگ عمومی دور باشد.
شورای فرهنگ عمومی چه می‌کند؟
تا حالا برایتان سوال شده که مناسبت‌های تقویم را چه کسانی مشخص و تعیین می‌کنند؟ یا مثلا نامگذاری کوچه خیابان‌های شهرتان در چه نهادی انجام می‌شود؟ بسیاری از مردم از عدم نظارت بر برخی امور مانند علائم، نشانه‌ها وتصاویر روی لباس‌ها، لوازم‌التحریر یا تبلیغات محیطی نارضایتی دارند. مسئولیت نظارت بر مواردی که اشاره شد به عهده دستگاه‌های زیر مجموعه شورای فرهنگ عمومی است ولی اینکه با وجود دارا بودن یک نهاد فربه نظارتی باز هم در بسیاری از مواردی که ذکر شد نظارتی صورت نمی‌گیرد و از خیلی مواردی که جزو وظایف این نهاد است غفلت شده به موضوع آسیب‌شناسی فعالیت‌های شورای فرهنگ عمومی برمی‌گردد که باید در مطلب دیگری به آن پرداخت اما در معرفی شورای فرهنگ عمومی باید بگوییم نظر به ضرورت و اهمیت فرهنگ عمومی در همه شئون که به بخشی از آنها اشاره شد، شورایی با عنوان «شورای فرهنگ عمومی» در سال۱۳۶۴ به پیشنهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی که ریاست آن زمان شورا به عهده رهبر انقلاب بود تاسیس شد. فعالیت رسمی این شورا از سال ۱۳۶۵ آغاز شد و براساس آیین‌نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، این شورا دارای ۳۰عضو است و هر دو هفته یک بار، به صورت مستمر تشکیل جلسه می‌دهد.
چقدر از اهداف و تصمیمات اجرایی می‌شود؟
متاسفانه با وجود اینکه شورای فرهنگ عمومی یک دستگاه عریض و طویل است ولی بخش زیادی از مصوبات آن که در جلسات مطرح می‌شود اجرایی نمی‌شود که برای این اجرایی نشدن، دلایل مختلفی وجود دارد؛ مثل اینکه ریاست شورای فرهنگ عمومی به‌عهده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است و باتوجه‌به تغییر وزرای هر دوره ریاست‌جمهوری، وزیر فرهنگ و ارشاد که رییس شورای فرهنگ عمومی هم هست تغییر می‌کند و به این ترتیب بسیاری از تصمیمات و مصوبات نیمه‌کاره می‌ماند. اما ضمانت اجرایی نداشتن و مشکل بودجه از دیگر دلایل کم‌کاری شورای فرهنگ عمومی است؛ چنانچه حجت‌الاسلام خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در یکی از جلسات شواری فرهنگ عمومی با اشاره به صحبت‌هایی درمورد ضمانت اجرایی نداشتن مصوبات شورای فرهنگ عمومی عنوان می‌کند: ضمانت اجرایی نداشتن مصوبات تنها به‌دلیل نبود پول و اعتبار نیست، بلکه به‌دلیل ندانستن شیوه کار قرارگاهی است.
اینکه ۷۰درصد مصوبات شورا ضمانت اجرایی ندارند به‌دلیل نظارت و پیگیری نکردن بوده و ۳۰درصد به دلیل بودجه است. وقتی جلسه می‌گذاریم اما پیگیری نمی‌کنیم چگونه مصوبات باید اجرایی شوند؟ هر مصوبه شورا که اجرا نشده مقصر خود شورای عالی انقلاب فرهنگی است.نکته پایانی اینکه فرهنگ عمومی یکی از بخش‌های فرهنگی مهمی است که همواره دغدغه رهبر انقلاب بوده؛ به‌طوری‌که ایشان در جایی فرمودند: دولت و مسئولان موظف‌اند که توجه کنند به جریان عمومی فرهنگ جامعه؛ ببینند کجا داریم می‌رویم، چه دارد اتفاق می‌افتد، چه چیزی در انتظار ماست؛ اگر چنانچه مزاحماتی وجود دارد، آنها را برطرف کنند. اساس همه رفتارها در فرهنگ عمومی است و اصلاح این بخش نیز نیازمند توجه همه‌جانبه و بحث و بررسی درباره مولفه‌های آن به‌صورت عملیاتی و علمی است. امید که شورای فرهنگ عمومی مسیر پیش روی خود را به بهترین نحو بپیماید.
مهم‌ترین وظایف شورای فرهنگ عمومی عبارت است از:
۱- بررسی کارشناسی درباره تجزیه و تحلیل شرایط و جریانات فرهنگی جهان و تبیین تاثیر کانون‌ها و ابزارهای مهم در این زمینه و اتخاذ تدابیر مناسب و ارائه گزارش تحلیلی جامع به شورای عالی.
۲- بررسی و تحلیل شرایط و جریانات فرهنگی کشور و سنجش نظام ارزشی جامعه به منظور تعیین نقاط قوت و ضعف فرهنگی و ارائه راه‌حل‌های مناسب.
۳- برنامه‌ریزی و هدایت فرهنگ عمومی به منظور تحقق اهداف و اجرای سیاست‌های فرهنگی کشور، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۴- تهیه و تدوین طرح‌هایی برای هماهنگ‌کردن کوشش‌های فرهنگی و هنری و تبلیغی در سازمان‌ها و مراکز رسمی فرهنگی و هنری در جهت اعتلای فرهنگ و هنر و بهبود کیفیت آنها و پیشنهاد طرح‌ها به شورای عالی انقلاب فرهنگی و نیز تهیه و پیشنهاد موضوعات و طرح‌هایی راجع به آن بخش از وظایف شورای عالی که به شورای فرهنگ عمومی مربوط است.
۵- بررسی آثار فرهنگی مترتب بر سیاست‌ها و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی به منظور اطمینان از همسویی و عدم مغایرت آنها با اصول سیاست فرهنگی کشور و ابلاغ نتیجه به دستگاه‌های اجرایی و نیز ارائه راه‌حل‌های اصلاحی مورد نیاز.
۶- تصویب روش‌های اجرایی تشویقی به منظور شکوفایی فرهنگ عمومی در ابعاد مختلف آن.
۷- تهیه و پیشنهاد طرح‌های گسترش و بهبود تبلیغات دینی و عمران و احیای مساجد و مجامع مذهبی.
وظیفه شوراهای فرعی و زیرمجموعه شورای فرهنگ عمومی
این شورا، به‌منظور رسیدگی جدی‌تر به برخی موضوعات مهم در ادوار مختلف، اقدام به تاسیس دفاتر و شوراهای فرعی در زیرمجموعه دستگاه‌های فرهنگی کرده که عبارت است از:
۱ ـ شورای نظارت برنام‌گذاری شهرها، خیابان‌ها، اماکن و موسسات عمومی.
۲ ـ کمیسیون نامگذاری روزهای خاص.
۳ ـ شورای نظارت بر طراحی، ساخت، تهیه و توزیع اسباب‌بازی کودکان.
۴ ـ شورای نظارت برانتخاب، ساخت و نصب مجسمه و یادمان در میدان‌ها و اماکن عمومی.
۵ ـ شورای نظارت بر علائم، نشانه‌ها وتصاویر روی لباس‌ها، لوازم‌التحریر و کالاهای مشابه.
۶ ـ دفتر پیگیری مصوبه مقابله با عرفان‌های انحرافی.
۷- کارگروه تبلیغات محیطی.