۲۴ آبان ۱۴۰۳ - ۰۲:۲۷

مهدی محمدخانی نزدیک به سه سال است که مدیریت انتشارات «روایت فتح» را در دست گرفته است. او در انتشارات قدیمی روایت‌ فتح با نزدیک به 30سال قدمت به دنبال تولید هر چه بیشتر کتاب‌های عمیق و مفید است. اگرچه از نگاه او شکل علاقه‌مندی مخاطبان به کتاب باتوجه‌به کمبود وقت، تفاوت‌هایی با گذشته دارد. 

آگاه: انتشارات «روایت فتح» در راستای توسعه و ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی، ظاهرا طرح‌های قابل‌توجهی اجرا کرده است. اگر ممکن است، در این باره توضیحاتی برای ما ارائه کنید.
انتشارات روایت فتح، با سابقه‌ای نزدیک به بیست‌وهفت سال، مجموعه‌های متنوعی را در حوزه‌های مختلف برای مخاطبان خود تولید کرده است. برخی از آثار برجسته این انتشارات در حوزه ادبیات پایداری شامل مجموعه‌هایی همچون «یادگاران»، «روزگاران»، «نیمه پنهان»، و مجموعه‌های «مدافعان حرم» و «زندگی» هستند. این انتشارات همواره تلاش کرده تا با تولید و انتشار آثار ارزشمند، به نیازهای فرهنگی و علاقه‌مندی‌های گوناگون مخاطبان پاسخ دهد.
در چند سال اخیر، باتوجه‌به اهمیت روزافزون فضای مجازی و محدودیت زمانی بسیاری از مخاطبان، روایت فتح تلاش کرده است تا بخش عمده‌ای از آثار خود را به‌شکل کتاب‌های صوتی عرضه کند. این اقدام به منظور جذب آن دسته از مخاطبانی است که زمان کمتری برای خواندن کتاب به‌شکل سنتی دارند. به همین منظور، طی سال گذشته بیش از ۵۰اثر صوتی از مجموعه‌های مختلف انتشارات خود را منتشر کرده‌ایم. همچنین، مجموعه‌ای تحت عنوان «زندگی» که به بررسی و روایت سبک زندگی علما می‌پردازد، به‌صورت کتاب صوتی در دسترس مخاطبان قرار گرفته و استقبال قابل‌توجهی نیز از این آثار صورت گرفته است.
این رویکرد، طی سال‌های اخیر پیگیری و با جدیت اجرا شده است و خدا را شاکریم که توانسته‌ایم با توجه به استقبال مخاطبان، این دسته از آثار را به مجموعه خود اضافه کنیم. هدف ما از این اقدامات، تسهیل دسترسی به کتاب‌ها برای مخاطبانی است که زمان کمتری دارند و امکان مطالعه فیزیکی کتب را ندارند.
از سوی دیگر، حضور در فضای مجازی و ارائه آثار در بستر اپلیکیشن‌های مختلف نیز مورد توجه ما بوده است. بسیاری از کتاب‌های ما در سال‌های گذشته  روی چندین اپلیکیشن منتشر شده‌اند تا آن دسته از مخاطبانی که امکان تهیه نسخه‌های فیزیکی را ندارند، بتوانند به راحتی و از طریق تلفن همراه خود به این آثار دسترسی داشته باشند.

 استقبال مردم از کتاب صوتی به چه صورت بوده است؟
این بستر دیجیتال به‌عنوان یکی از زمینه‌های فعالیت ما، به توسعه دسترسی آسان‌تر به محتوا کمک شایانی کرده است. درنهایت، باتوجه‌به محبوبیت روزافزون کتاب‌های صوتی و استقبال مخاطبان از این شکل، ما تلاش کرده‌ایم تا آثار متنوعی را در این قالب منتشر کنیم. این اقدام به‌خصوص برای آن دسته از مخاطبانی که به دلیل مشغله‌های روزمره فرصت کمتری برای مطالعه دارند، یا ترجیح می‌دهند محتوای مورد نظر خود را به‌صورت صوتی دریافت کنند، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
ما در حال حاضر از طریق چندین اپلیکیشن با مخاطبان خود ارتباط برقرار کرده‌ایم و به‌مرور در حال گسترش این فضا هستیم تا اپلیکیشن‌های بیشتری را نیز پوشش دهیم. هدف ما این است که مخاطبان بتوانند کتاب‌های صوتی ما را از طریق این اپلیکیشن‌ها تهیه کنند. به نظر می‌رسد این روند روبه رشد است. باتوجه‌به افزایش تولیدات در سال‌های اخیر، امسال و سال گذشته تعداد زیادی از کتاب‌های ما به نسخه‌های صوتی تبدیل شده‌اند. این روند رو به پیشرفت، ما را امیدوار می‌سازد که در آینده نزدیک فضای بهتری برای گسترش دسترسی به کتاب‌ها فراهم شود.

 از دیدگاه شما، مانع اصلی عدم ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی در کشور چیست؟ چرا به نظر می‌رسد که کتاب‌ها دیگر جریان‌ساز نیستند و کسی در انتظار انتشار کتاب‌های جدید نیست؟
در پاسخ به این سوال، باید عرض کنم که با این نظر که کسی در انتظار کتاب‌های جدید نیست یا اینکه مردم به کتاب‌خوانی بی‌اعتنا شده‌اند، کاملا موافق نیستم. به عقیده من، این تصور چندان دقیق نیست. همچنان بخش بزرگی از جامعه ما علاقه‌مند به کتاب و کتاب‌خوانی هستند.؛ البته شاید در مقایسه با گذشته، تبلیغات و ترویج کتاب کمرنگ‌تر شده باشد که دلیل اصلی آن هزینه‌های بالای تبلیغات است. طبیعتا این موضوع موجب شده بخشی از فعالیت‌های تبلیغاتی که پیش‌تر شاهدش بودیم، کمتر به چشم بیاید.
از طرف دیگر، مشکلات اقتصادی و مسائل دیگر باعث شده برخی افراد جامعه، اولویت‌های متفاوتی را در نظر بگیرند و شاید نسبت به گذشته زمان و انگیزه کمتری برای مطالعه داشته باشند. اما اینکه بگوییم فرهنگ کتاب‌خوانی کاملا از بین رفته یا دیگر مانند گذشته وجود ندارد، به نظر من صحیح نیست و به بررسی دقیق و کارشناسی نیاز دارد.
اگر به آمار مخاطبان خود و میزان استقبال از کتاب‌هایمان در سال‌های اخیر نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که برخی کتاب‌ها همچنان با استقبال قابل‌توجهی مواجه‌اند. چنین موضوعاتی را نمی‌توان تنها با اظهارات کلی بیان کرد، بلکه نیازمند پژوهش و تحلیل دقیق است. برای بهبود این وضعیت، باید تلاش کنیم فضای تبلیغ و ترویج کتاب را تقویت کنیم. همچنین، توجه به تنوع و به‌روز بودن محتواهای کتاب‌ها، می‌تواند نقشی موثر در جلب توجه و علاقه‌مندی مخاطبان داشته باشد.
برای افزودن کتاب‌های بیشتر به مجموعه خود، باید حتما سلیقه و نیازهای روز مخاطبان را در نظر بگیریم. بخشی از کتاب‌ها، با توجه به تغییرات سلیقه‌ای جامعه، نیاز به بازنگری و تغییرات دارند. مردم همچنان تشنه محتوای باکیفیت و جذاب هستند، اما این محتوا باید در قالب‌های جدید و متناسب با زمانه ارائه شود تا بتوانیم گروه بیشتری از مخاطبان را جذب کنیم. درحال‌حاضر، مخاطبان کتاب‌خوان گذشته همچنان حضور دارند ولی برای گسترش این جامعه، نیاز داریم که به مجموعه‌های کتابخانه خود قالب‌های جدید و مدرن اضافه کنیم.

درباره تأکیدات رهبر انقلاب بر اهمیت کتاب، ایشان در دیدارهایشان، به‌ویژه در بازدیدهای نمایشگاه کتاب، بارها تصریح کرده‌اند که کتاب در جایگاه بالایی از اولویت‌های کشور قرار دارد و تمام فعالیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای باید به نوعی از کتاب پشتیبانی کنند. به بیان دیگر، چگونه ایشان بر وابستگی تولیدات فرهنگی، هنری و رسانه‌ای به محتوای کتاب تاکید دارند و انتظار دارند که این پیوند در عمل نیز نمایان شود؟
رهبر انقلاب بارها اهمیت کتاب را به‌عنوان رکن اساسی مدیریت فرهنگی کشور بیان کرده‌اند و این موضوع را مکررا یادآوری کرده‌اند. رونمایی از کتاب‌های تقریظ مهم در این ایام، از جمله کتاب «بیست سال و سه روز» که به‌تازگی منتشر شده‌اند، نشانه‌ای از این اهمیت است. همچنین، ایشان به ماندگاری کتاب به‌عنوان یکی از پایدارترین اشکال هنری اشاره کرده‌اند. این اهمیت و ماندگاری کتاب به‌ویژه در شرایط امروز کاملا آشکار است. به نظر می‌رسد برای پیشبرد این اهداف، باید در زمینه‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای کارهایی انجام شود که پیوند قوی‌تری میان این عرصه‌ها و محتوای کتاب ایجاد کند تا اهمیت و ارزش کتاب بیش از پیش نمایان شود.
این اهمیت باید در میان مدیران سطح میانی نیز مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از این مدیران به دلایل مختلف ازجمله کمبود وقت، عدم علاقه‌مندی یا گاهی غفلت، به اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی به اندازه کافی پی نمی‌برند و شاید برایشان از اولویت کمتری برخوردار باشد. به عقیده من، لازم است که اهمیت کتاب به گونه‌ای برای این قشر از مدیران روشن شود تا آنها نیز بتوانند در مسیر تبلیغ و ترویج کتاب‌خوانی با ناشران و فعالان حوزه کتاب همراهی کنند. 
چنین هم‌افزایی می‌تواند نتایج مثبتی به همراه داشته باشد؛ اگر این مدیران به اهمیت کتاب و کتاب‌خوانی پی ببرند، می‌توانند مردم را نیز به سمت مطالعه و استفاده بیشتر از کتاب‌ها هدایت کنند. در غیر این صورت، بی‌توجهی مدیران به کتاب‌خوانی به‌تدریج موجب کاهش توجه عمومی به کتاب شده و شرایط برای ترویج کتاب‌خوانی دشوارتر خواهد شد.

در مورد اهمیت تقریظ کتاب‌ها ازسوی رهبر انقلاب نیز توضیح دهید.
موضوع مهمی را اشاره کردید و من می‌خواهم بر اهمیت تقریظ کتاب تاکید کنم. ما قصد داریم بر اساس توصیه مقام رهبری، برای کتاب «بیست سال و سه روز» فرآیندی طراحی کنیم تا بازخورد مخاطبان را بررسی کرده و میزان توزیع و تاثیر فرهنگی این کتاب را در میان مردم ارزیابی کنیم.به همین منظور، یک پویش مطالعاتی شکل داده‌ایم که شامل بررسی 6کتاب تقریظی و نیز کتاب «۲۰سال و سه روز» است. در این پویش، هدف ما جمع‌آوری بازخوردهای فرهنگی از گروه‌های مختلف جامعه و یافتن روش‌هایی برای افزایش تاثیرگذاری این کتاب‌هاست. امیدواریم این روند، علاوه‌بر تشویق خرید کتاب، بتواند نقش موثرتری در زندگی افراد داشته و به افزایش آگاهی و تاثیرگذاری فرهنگی بینجامد.