آگاه: یکی از مهم‌ترین و البته هزینه‌بردارترین ماموریت‌ها، ماموریت‌های خارجی است. هزینه‌های جاری این ماموریت‌ها مانند هزینه اقامت، خوراک، بلیت رفت و برگشت و عوارض خروج از کشور همگی ازسوی دستگاه مربوطه پرداخت می‌شوند. این در حالی است که در طول سال‌های گذشته و به‌رغم انتقادات فراوان هیچ آمار درست و روشنی درخصوص تعداد سفرهای خارجی دولتی اعم از مسئولان عالی‌رتبه یا کارمندان ارائه نشده است.
تنها اظهارنظرهایی پراکنده ازسوی متولیان امر دراین‌باره موجود است که نگاهی به همین اظهارنظرهای پراکنده نشان می‌دهد که هزینه سفرهای خارجی به‌خصوص مبالغ هزینه‌شده برای حق ماموریت می‌تواند مبلغ قابل‌توجهی باشد که صرف آن در شرایط فعلی جای تعجب دارد. بر طبق قوانین موجود در سفرهای خارجی، هزینه‌های پرداختی براساس قوانین در قالب سه بخش صورت می‌پذیرد. این سه بخش طبق مصوبه هیات دولت جمهوری اسلامی ایران شامل هزینه هتل، هزینه غذا و فوق‌العاده ماموریت است. به این ترتیب، در سفرهای خارجی، علاوه‌بر پرداخت هزینه سفر، بودجه جداگانه‌ای نیز در قالب فوق‌العاده ماموریت به‌صورت روزانه نیز هزینه می‌شود.
قیمت دلار و یورو چند؟
با این حال لطیفی، درباره منابع مالی این مصوبه نیز توضیحاتی ارائه داد. رییس سازمان اداری و استخدامی دولت سیزدهم با بیان اینکه قیمت هر یورو در بازار بیش از ۷۳هزار تومان است، تاکید کرد: بنابراین علاوه بر پول بلیت، هتل، غذا و حمل‌ونقل، دولت به هر مدیری که ماموریت خارجی برود حداقل روزی سه‌میلیون و ۶۰۰هزار تومان تا ۱۴میلیون تومان حق ماموریت می‌دهد؛ به عبارت دیگر، اگر کسی فقط یک هفته ماموریت خارج از کشور برود، بین ۲۵میلیون تومان تا ۱۰۲میلیون تومان حق ماموریت می‌گیرد. لطیفی پیش‌بینی کرد که با این تصمیم دولت چهاردهم، صف مشتاقان خدمت در کسوت ماموریت خارج از کشور افزایش یابد و مصوبه جدیدی هم در شورای حقوق و دستمزد تصویب شود که حق ماموریت خارج از کشور از سقف حقوق برداشته شود.
منافع سفر خارجی در جیب کارتل‌های اقتصادی و شرکت‌های خاص
از سوی دیگر، سخنگوی دولت شهید رئیسی هم به این موضوع پرداخته و در یادداشتی تاکید کرد که با این مصوبه عادلانه‌سازی، شفافیت و نظام‌مند کردن پرداخت‌های دولتی، یک گام به عقب بازگشته است.
علی بهادری جهرمی در ادامه این یادداشت گفت: با تصمیم جدید دولت، عملا اجرای قوانین و اسناد بالادستی متعددی که رعایت سقف، عدالت و شفافیت را در پرداختی‌ها الزام می‌کند، مبهم باقی خواهد ماند. حق ماموریت ارزی، یکی از موارد قابل‌اعتنایی است که نظام عادلانه پرداخت‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده بود؛ از این رو، لغو تصویب‌نامه ۱۴۰۲، چنین مشکلات حقوقی‌ای هم در پی خواهد داشت. جهرمی با بیان اینکه بدعت ناصواب لغو یک مصوبه، به‌جای اصلاح آن، نتایج غیرقابل دفاعی خواهد داشت، گفت: ممکن است اقتضائات روز و پیشامدهای جدید، یک مصوبه را نیازمند اصلاح کند و طبیعتا اصلاح در چنین مواردی منطقی خواهد بود. اما لغو یک مصوبه که ضرورت‌های عقلی، قانونی و عرفی آن، آنگونه که اشاره شد، کماکان پابرجاست، علاوه بر اینکه شائبه‌برانگیز است، در نگاه کلی می‌تواند باعث پس‌رفت حکمرانی هم بشود.
وی این را هم گفت که «پیداست عموم کارمندان دولتی به ماموریت‌های خارجی دسترسی ندارند؛ اصحاب کارتل‌های اقتصادی و شرکت‌های خاص و برخی افرادی که امکان ماموریت خارجی را دارند، می‌توانند از مواهب سفر خارجی بهره‌مند شوند. عجیب نیست این عده برای لغو مصوبه‌ای که منافع آنها را به خطر انداخته است بکوشند؛ عجیب لغو مصوبه‌ای است که منافع عمومی را منطبق بر قانون و اخلاق بر منافع گروهی خاص ترجیح داده بود!»
پاسخ مجلس به حق ماموریت دلاری
اما با اعلام این خبر، اخیرا مجلس هم به این موضوع ورود کرده و سعی دارد با طرحی دوفوریتی حق ماموریت دلاری مدیران را حذف کند. نایب‌رییس کمیسیون اصل۹۰ مجلس با اعلام این خبر در روز گذشته، بیان کرد: مجلس به‌دنبال جلوگیری از ریخت و پاش‌های غیرضرور است؛ لذا طرح دوفوریتی برای حذف حق ماموریت دلاری تهیه و در دستورکار مجلس قرار می‌گیرد.
حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین‌شهر، میمه و برخوار در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب‌نامه روز چهارشنبه هفته گذشته هیات وزیران مبنی بر «لغو مصوبه حق ماموریت ریالی خارج از کشور و پرداخت حق ماموریت به‌صورت دلاری»، گفت: در شرایطی که مردم با سختی زندگی عادی خودشان را می‌گذرانند و بازنشستگان و اقشار دیگر جامعه درآمد کمی دارند و سفره‌شان هر روز کوچک‌تر می‌شود، نباید به بهانه سفر خارجی عده‌ای حق ماموریت بالا دریافت کنند. در همین راستا، طرح دوفوریتی اصلاح بند هفت ماده۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری ازسوی اینجانب تهیه شده است. همچنین براساس این تبصره، هرگونه تفاوت در جبران خدمات کارکنان دولت در ماموریت‌های غیرثابت خارج با داخل کشور ممنوع است. وی با تاکید بر اینکه ما به‌دنبال قانونمند کردن حق ماموریت‌ها هستیم، افزود: همچنین براساس ماده۲ این طرح دولت موظف است آیین‌نامه‌های اجرایی مرتبط با این قانون را یک ماه پس از ابلاغ این قانون اصلاح یا تهیه، تصویب و ابلاغ کند.
حاجی دلیگانی تصریح کرد: همچنین اگر پرداخت حق ماموریت را در سفرهای داخلی و خارجی بپذیریم، این را هم عقلا باید پبذیریم که زحمت یا سختی خاصی در سفرهای خارجی بیش از سفرهای داخلی به کارکنان تحمیل نمی‌شود تا مستوجب پاداش بیشتر باشد. وی با بیان اینکه سفر خارجی هزینه زیادی به دولت تحمیل می‌کند و فسادهای زیادی در این زمینه در دولت‌ها وجود داشته است، ادامه داد: تجربه دوران کرونا نشان داد که بسیاری از این سفرها غیرضروری است. اگر دولت نمی‌تواند از گسترش سفرهای خارجی جلوگیری کند حداقل می‌تواند برای آن مشوق قرار ندهد.
حق ماموریت برای سفرهای غیر ضرور؛ ماحصل ریال‌زدایی
اما در حالی افزایش حق ماموریت خارجی مدیران دولتی با یک مصوبه مدنظر قرار گرفته که عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «آگاه» به سه دیدگاه درباره حق ماموریت ریالی اشاره دارد.
احمد راستینه تاکید دارد: مقام رهبری بارها تاکید فرمودند هر حکمی باید همراه با پیوست عدالت باشد. وی با بیان اینکه بر اساس اصلاحیه دولت شهید رئیسی، مقرر شد تا حق ماموریت‌های مدیران به‌صورت ریالی پرداخت شود، ادامه داد: این موضوع به چند دلیل مد نظر قرار گرفت؛ نخست، احترام به حکمرانی پول ملی در این بخش مدنظر قرار گرفت.
این نماینده مجلس تاکید کرد: در شرایط فعلی همه باید بپذیریم که باید در تقویت حکمرانی پول ملی همه کنار هم بایستیم و به اعمال حاکمیت پول ملی در تمام مناسبات تجاری و اقتصادی توجه کنیم. راستینه ادامه داد: همچنین وقتی ما ماموریت خارجی را به‌صورت دلاری تعریف می‌کنیم، این بدین معناست که بستری را برای ایجاد رانت‌هایی در خارج از کشور، بر مبنای مراودات ارزی فراهم می‌کنیم و این مسئله به‌هیچ‌وجه به صلاح نظام حکمرانی کشور نیست. وی تصریح کرد: همچنین به موجب این مصوبه، فاصله بین احکام ماموریت‌های داخلی و خارجی نیز ایجاد خواهد شد؛ از این رو دستگاه‌ها ماموریت‌های متعددی در داخل کشور به اقصی‌نقاط کشور دارند که حق ماموریت آنها به‌صورت ریالی پرداخت می‌شود.
راستینه تاکید کرد: از سوی دیگر، ما وقتی ماموریت‌های خارجی را با دلار محاسبه می‌کنیم. بسیاری از سفرهای غیرضروری به واسطه همین فرصتی که فراهم می‌شود در سیستم مدیریتی تعریف می‌شود که این مسئله به‌هیچ‌وجه به صلاح کشور نبوده و به نوعی منابع بیت‌المال را اسراف می‌کند. وی با اشاره به فاصله بین هزینه‌های حق ماموریت‌های داخلی و خارجی اظهار کرد: این فاصله هزینه‌ها یک نوع بی‌عدالتی و تبعیضی را شکل می‌دهد که به صلاح دستگاه‌های مختلف کشور نخواهد بود. ما معتقدیم که نباید تبعیض در پرداخت‌ها وجود داشته باشد و حق ماموریت‌ها باید بر اساس ارزش پول ملی و به‌صورت ریال پرداخت شود و از پرداخت دلاری باید پرهیز شود.