آگاه: سحر رمضانعلی‌پور ـ خبرنگار گروه جامعه: خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده از ۲۰آبان و به‌دنبال اطلاعیه شورای اطلاع‌رسانی دولت آغاز شد. در این اطلاعیه تاکید شده بود که هدف از این اقدام، جلوگیری از استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها و کاهش آلودگی هوا در شهرهای آلوده‌ای مانند اراک، کرج و اصفهان است. سخنگوی دولت در آن زمان گفت: شرط عدالت نیست که برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه بپردازد. اما روز گذشته وزیر نیرو در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفته است: مصرف مازوت در نیروگاه‌ها با بهینه‌سازی سوخت آنها در دستورکار قرار گرفته که از این طریق می‌توان از ظرفیت نیروگاه‌های مازوت‌سوز نیز بدون ایجاد نگرانی برای شهروندان حداکثر استفاده کرد. تمام این روند در حالی است که مشکل ناترازی برق همچنان سرجای خودشان قرار دارد و چالش‌های بسیار در این مسیر پیش رو داریم.
طبق گزارش‌های ارائه‌شده در مجلس، وضعیت ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها در سال جاری بحرانی بوده است.محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت اعلام کرد که سطح ذخایر نفت‌گاز در ابتدای سال حدود ۲۹۰میلیون لیتر بوده که رقمی بسیار پایین و ۸۲۰میلیون لیتر کمتر از مدت مشابه سال گذشته است.
همچنین عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو در مجلس اعلام کرد که رشد مصرف برق در سال جاری به ۸.۷درصد رسیده که تقریبا دوبرابر میانگین ۱۰سال گذشته است. این رشد مصرف در حالی اتفاق افتاده که ظرفیت نیروگاهی کشور همچنان با کمبود حدود ۲۰هزار مگاوات مواجه است.
حالا با افزایش تحویل گاز به نیروگاه‌ها و بازسازی ذخایر سوخت مایع، دولت اکنون اعلام کرده که دیگر نیازی به اعمال خاموشی نیست. وزیر نیرو در این خصوص گفت: درحال‌حاضر هیچ محدودیتی در تولید برق نداریم و نیروگاه‌ها در آمادگی کامل به سر می‌برند.
مصرف برق در ایران ۲۳برابر شده است
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو در نشست علنی دیروز (سه‌شنبه، ۶آذر) مجلس شورای اسلامی در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون انرژی درباره قطعی برق در فصل سرد و تامین سوخت نیروگاه‌های حرارتی کشور، به ارائه گزارشی در این‌خصوص پرداخت و گفت: روند مصرف برق در ایران با دنیا دارای تفاوت اساسی است و علی‌رغم اینکه از سال۵۷ تاکنون رشد جمعیت جهان مشابه کشور ما بوده اما رشد مصرف برق در جهان ۳.۴برابر و در ایران ۲۳برابر شده است.
وزیر نیرو در ادامه با بیان اینکه همچنین میانگین رشد مصرف پیک سالانه که طی ۱۰سال گذشته حدود ۴.۷درصد بوده با افزایش ۶هزار و ۵۰۰مگاوات به ۸.۷درصد یعنی دوبرابر رسیده، بیان کرد: از سوی دیگر، روند افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها نیز متناسب با رشد مصرف نبوده به‌طوری‌که در پیک مصرف سال جاری این کمبود تا مرز ۲۰هزار ناترازی هم رسید. برای مدیریت شرایط ناترازی برق در ۹۰روز حضورم در وزارت نیرو با همت همکاران، اقدام فوری و مهم داشتیم که ۱۴پروژه اصلی آن عملیاتی شده است. وی با اشاره به این پروژه‌ها، عنوان کرد: انجام به‌موقع تعمیرات نیروگاهی به‌صورت فشرده و آماده‌سازی نیروگاه‌ها و شبکه‌های انتقال و توزیع برق که روند شرایط آن مناسب بوده و تاکنون تعمیرات بیش از ۴۰هزار نیروگاه به پایان رسیده که رکوردی برای کشور در این فصل به ثبت رسانده است. نیروگاه‌های ناتمامی در کشور داشتیم که تلاش کردیم آنها را تکمیل کنیم و تاکنون ۱۵۰۰مگاوات بهره‌برداری شده و ۱۵۰۰مگاوات تا پیک سال آینده به مدار تولید می‌آید. از شهریور امسال تاکنون حدود ۱۵۰مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر وارد مدار شده و بیش از سه‌هزار مگاوات دیگر نیز تا پیک سال آینده وارد مدار می‌شود.
علی‌آبادی ادامه داد: حدود یک‌میلیون و ۵۰۰هزار کنتور هوشمند نیز قبل از پیک سال آینده نصب می‌شود که تاکنون ۷۰۰هزار کنتور نصب شده و کمک شایانی به مدیریت مصرف به‌ویژه برای پرمصرفان خواهد داشت. با اقدامات اصلاحی در نیروگاه‌های موجود بیش از هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق اضافه می‌شود و مدیریت‌های شبکه نیز به میزان هزار مگاوات برطرف می‌شود. اقدامات موثر دیگری ازجمله مدیریت مصرف و تهیه پیوست فرهنگ‌سازی از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی در دست اقدام است که موثر خواهد بود.
افزایش مصرف خانگی
وی در ادامه با بیان اینکه مجلس با تصویب قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق کمک ارزشمندی به این صنعت کرده، بیان کرد: امیدواریم با ادامه این حمایت‌ها شرایط مطلوب‌تری برای حمایت از کسب‌وکار و مشارکت بخش خصوصی برای توسعه این صنعت فراهم شود اما چالش این روزهای ما، تامین سوخت نیروگاه‌ها در زمستان است که افزایش رشد مصرف خانگی باعث شده نیروگاه‌ها برای تولید برق کافی دچار مشکل شوند.
علی‌آبادی همچنین با اشاره به اینکه کاهش سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها و ضرورت استفاده از مخازان گازوئیل به‌عنوان سوخت جایگزین باعث شده ظرفیت این مخازن کاهش یابد که به‌خاطر جلوگیری از آن، عملا نمی‌تواند از ظرفیت نیروگاه‌های موجود که آمادگی کامل برای تولید دارند، استفاده کرد؛ از این رو ناچار به برنامه‌ریزی محدودیت‌هایی شدیم،گفت: خوشبختانه با همکاری وزارت نفت، گاز تحویلی به نیروگاه‌ها افزایش یافت و با تحویل سوخت مناسب به نیروگاه‌ها ضمن برطرف شدن محدودیت‌ها تامین برق، ذخیره‌سازی گازوئیل در نیروگاه‌ها نیز درحال افزایش است و امیدواریم با رعایت مصوبه اخیر شورای عالی امنیت ملی این رفع محدودیت ادامه خواهد داشت.
وی اضافه کرد: مصرف مازوت در نیروگاه‌ها با بهینه‌سازی سوخت آنها در دستورکار قرار گرفته که از این طریق می‌توان از ظرفیت نیروگاه‌های مازوت‌سوز نیز بدون ایجاد نگرانی برای شهروندان حداکثر استفاده را کرد.
وزیر نیرو در پایان با بیان اینکه درحال‌حاضر در تامین برق و تولید برق هیچ محدودیتی نداریم و تمام نیروگاه‌ها در مدار هستند و بیش از ظرفیت موردنیاز فعالیت می‌کنند، خاطرنشان کرد: این در حالی است که در فصل تعمیرات نیروگاه‌ها قرار داریم تا برای تابستان آماده شویم اما با تدابیر اندیشیده شده وضعیت مناسبی داریم که روزهای اخیر نیز شرایط خوبی را در کشور شاهد بوده‌ایم و خاموشی نداشتیم.
چقدر ناترازی داریم؟
درحال‌حاضر کل ظرفیت نصب‌شده در کشور حدود ۹۳هزار مگاوات است. پیک برق در سال۱۴۰۲ حدود ۷۳۶۶۳مگاوات و حداکثر نیاز تامین‌شده ۶۱۲۲۰مگاوات بوده است؛ درنتیجه کشور در سال۱۴۰۲ با ناترازی حدود ۱۲هزار مگاواتی مواجه بوده است. هر ساله میزان تقاضای برق با شدت بیشتری افزایش می‌یابد و درصورتی‌که سرمایه‌گذاری انجام نشود، ناترازی‌ها افزایش خواهد یافت. هرچند اقداماتی هم در زمینه تولید انجام شده ولی ناترازی حل نمی‌شود؛ زیرا تکمیل پروژه‌های نیروگاهی دو تا سه‌سال زمان می‌برد و باتوجه‌به تاخیر در اجرای پروژه‌ها که مهم‌ترین عامل آن عدم‌سرمایه بوده، سال به سال رقم ناترازی بیشتر خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود امسال هم حداقل ۱۲ تا ۱۵هزار مگاوات ناترازی برق را شاهد باشیم.
راهکارهای حل ناترازی چیست؟
درحال‌حاضر و به‌صورت غیرقابل باوری، محور برنامه‌ها به‌صورت زیر خلاصه می‌شود: جایزه برای کم‌مصرف‌ها؛ جریمه برای پرمصرف‌ها؛ برنامه‌ریزی قطع برق صنایع (در سال جهش تولید)؛ تغییر ساعات اداری و اختلال در امور اجرایی کشور و... . تغییر مسیر فعلی به راهکارهای اصولی برای رفع ناترازی انرژی و حتی افزایش صادرات منوط است؛ از جمله اجرای طرح‌های کلان جلوگیری از اتلاف انرژی در مراحل انتقال، توزیع و مصرف؛ افزایش ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر به خصوص خورشیدی (در اروپا حتی در منازل از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌کنند)؛ ذخیره‌سازی انرژی (متوسط ذخیره‌سازی گاز در دنیا ۱۱درصد کل مصرف گاز است و در کشورهای اروپایی و پیشرفته بالای ۲۰درصد ذخیره‌سازی انجام می‌شود، اما در کشور ما ذخیره‌سازی گاز یک‌ونیم درصد است)؛ بهینه‌سازی و مدیریت مصرف انرژی؛ جذب سرمایه‌گذاری خارجی؛ آزادسازی قیمت انرژی و به‌صرفه کردن سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و... .