آگاه: از سال۱۳۶۸ تاکنون، نمایشگاه کتاب تهران هر سال در اردیبهشت برگزار می‌شود و این یعنی سال نوی دوستداران کتاب با برگزاری نمایشگاه کتاب آغاز می‌شود. سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب از ۱۹ تا ۱۹اردیبهشت در مصلای تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم»در دو بخش حضوری و مجازی برگزار شد. در سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه کتاب، ۲۶۱۹ناشر داخلی و ۵۵ناشر خارجی حضور داشتند.در این دوره از نمایشگاه باوجود اعلام محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت مرحوم رئیسی که گفته بود اکثر فعالان و ناشران داخلی برجسته در نمایشگاه کتاب حضور دارند با اعلام تعداد ناشران داخلی مشخص شد ناشرانی که امسال در نمایشگاه شرکت کردند، نه‌تنها تعدادشان افزایش نیافته، بلکه کاهش هم داشته است.بیشترین تعداد ناشران داخلی حاضر در نمایشگاه با ۴۱۳۲ناشر، متعلق به سال۱۳۹۶ است. همچنین در سال۱۳۹۵ با حضور ۱۸۸۶ناشر داخلی، پایین‌ترین نرخ حضور ناشران داخلی در نمایشگاه کتاب تهران از سال۱۳۸۷ به بعد به ثبت رسیده است. سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تا پایان روز دهم در بخش حضوری ۳۱۹میلیارد فروش داشت که ۲۲۳میلیارد آن از طریق درگاه رسمی و ۹۶میلیارد آن از مبادی غیررسمی و کارت به کارت بوده است. همچنین فروش بخش مجازی ۱۷۸میلیارد تومان بود که از این مبلغ، ۱۳۵میلیارد سهم ناشران و ۴۳میلیارد سهم کتابفروشان بوده است. درمجموع ۴۹۷میلیارد فروش در بخش حضوری و مجازی تا اتمام روز دهم به ثبت رسیده است.رمضانی کل میزان فروش نمایشگاه را در هر دو بخش حضوری و مجازی در سال گذشته ۴۰۱میلیارد تومان اعلام کرد. هنوز آمار دقیق تعداد نسخه‌های به‌فروش‌رفته کتاب‌ها تا پایان کار نمایشگاه اعلام نشده است اما با دیدن قیمت‌های کتاب و مقایسه آنها می‌توان دریافت که قیمت کتاب‌ها از سال گذشته تا امروز افزایش قابل‌توجهی داشته است. باوجوداین افزایش میزان فروش نمایشگاه امسال نسبت‌به سال قبل اتفاق قابل حدسی بود. همچنین قرار است سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از هفدهم تا بیست‌وهفتم اردیبهشت۱۴۰۴ در مصلای تهران برگزار شود.
برگزاری اولین دوره جشنواره کتاب کودک و نوجوان
یکی دیگر از اتفاقات خوش امسال برگزاری جشنواره‌ای خاص کتاب کودک و نوجوان بود که امسال برای اولین‌بار برگزار شد. این جشنواره خرداد فراخوان داد و مراسم اهدای جوایز آن مرداد در تالار وحدت برگزار شد.این جایزه با هدف حمایت از تولید آثار برتر در حوزه ادبیات کودک و نوجوان و نگاه ویژه‌تر به این حوزه تاسیس شده است و با تاسیس آن بخش کتاب‌های کودک و نوجوان از جوایز کتاب سال حذف شد که همین موضوع هم موافقان و مخالفان خود را داشت؛ بنابراین ما در جایزه کتاب سال پیش امسال، بخشی به نام کتاب سال کودک و نوجوان نداشتیم و جشنواره ملی کتاب کودک و نوجوان به‌صورت مستقل برگزار شد و برگزیدگان خود را معرفی کرد.
جایزه جلال و امیدواری نسبت‌به داستان کوتاه
جایزه جلال آل‌احمد، از دیگر جوایز مهم حوزه نشر است که تاکنون ۱۷دوره آن برگزار شده است. هفدهمین دوره این جایزه سوم بهمن سال۱۴۰۳ با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ، غلامرضا امیرخانی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، ابراهیم حیدری مدیرعامل خانه کتاب، مسعود کوثری دبیر علمی هفدهمین جایزه جلال آل‌احمد، اهالی قلم و اصحاب فرهنگ، ادب و رسانه در تالار قلم کتابخانه ملی برگزار و از برگزیدگان تقدیر شد. مسعود کوثری در مراسم اهدای جوایز این مراسم بیانیه شورای علمی و داوری جایزه را خواند. در بخشی از این بیانیه اشاره شده بود هنوز هم چون گذشته، نوعی فضاسازی رمانتیک در آثار دیده می‌شود. این امر اگرچه فاقد اشکال است، بااین‌حال همواره خطر در غلتیدن به دامن عوام‌زدگی و احساسات‌گرایی وجود دارد. درمجموع، مجموعه‌های داستان کوتاه تا حدی نسبت‌به سال‌های گذشته روندی روبه رشد داشته‌اند و نویدبخش آینده‌ای بهتر هستند.
چهل‌ودومین جایزه کتاب سال
اما آخرین رویداد مهم و بزرگ حوزه کتاب که هم باسابقه است، هم جامع، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است که مراسم آن هرسال با حضور رییس‌جمهور برگزار می‌شود.در فراخوان این جایزه که اردیبهشت منتشر شده آمده است: چهل‌ودومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با هدف شناسایی و معرفی کتاب‌های برتر، کمک به اعتلای سطح دانش و فرهنگ مکتوب جامعه اسلامی، حفظ استقلال و هویت فرهنگی و حمایت و تشویق پدیدآورندگان متعهد و متخصص، بهمن ۱۴۰۳ برگزار می‌شود. در بخشی از این فراخوان اشاره شده بود که کتاب‌های داستان کوتاه، داستان بلند و رمان بزرگسال، پژوهش و نقد ادبی (تالیف)، مستندنگاری، شعر بزرگسال و همه کتاب‌های حوزه کودک و نوجوان به‌دلیل همپوشانی با «جایزه جلال آل‌احمد»، «جشنواره بین‌المللی شعر فجر» و «جایزه ملی کودک و نوجوان» در جایزه کتاب سال داوری و بررسی نمی‌شوند.
چهل‌ودومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، هفتم اسفند برگزیدگان خود را شناخت. در این مراسم، سی‌ودومین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران هم اهدا شد. هیات‌داوران سی‌ودومین جایزه جهانی کتاب سال شامل هفت نفر از دانشگاه تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علامه طباطبایی و مراکز تحقیقاتی و مطالعاتی قم بودند.حذف دو بخش «جشنواره بین‌المللی شعر فجر» و «جایزه ملی کودک و نوجوان» از جایزه کتاب سال یکی از داغ‌ترین موضوعات موردبحث اهالی فرهنگ و ادب بود که بسیار مورد بحث و نقد قرار گرفت.
کتاب در ۳ سال، ۲۳۰ درصد گران شد
ثمره و هدف همه این اتفاقات و رویدادها یک‌چیز است و آن‌هم اینکه بگوییم کتاب و کتابخوانی یک امر ارزشمند و انسان‌ساز است پس باید به آن اهمیت داده شود. برای تشویق به این امر متعالی باید شرایط کتاب و کتابخوانی فراهم شود و یکی از اصلی‌ترین موانع کتابخوانی مشکل اقتصادی است. گرانی کتاب یکی از دلایل افت جمعیت کتابخوان در هر کشور است. میانگین قیمت کتاب در مهر ۱۴۰۳، حدودا ۲۰۶هزارتومان بوده است که در مقایسه با مهر ۱۴۰۰ که میانگین قیمت کتاب حدودا ۶۲هزار تومان بوده، رشد ۲۳۰درصدی داشته است؛ بنابراین به‌عنوان نکته پایانی این گزارش شاید باید بگوییم مهم‌ترین اتفاق سال۱۴۰۳ در حوزه کتاب گران‌شدن آن است و این گرانی موجب اتفاقاتی نظیر خرید قسطی کتاب، خرید کتاب دست‌دوم و امانت گرفتن کتاب شد تا خریدن آن. با این حساب، باید آرزو کرد که در سال۱۴۰۴ شرایط کتاب و کتابخوانی برای همگان تسهیل شود و حوزه نشر شاهد اتفاقات خوبی باشد.
نظر شما