۲۶ دی ۱۴۰۳ - ۱۱:۲۱

ملیحه محمودخواه-خبرنگار گروه جامعه: در روزهای اخیر، گزارش‌هایی در رسانه‌های داخلی و خارجی درباره شیوع ویروسی جدید منتشر شده که توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. این ویروس که به نام متاپنوموویروس انسانی (HMPV) شناخته می‌شود، نگرانی‌هایی را درمورد سلامت عمومی و احتمال بازگشت شرایط دشوار مشابه دوران همه‌گیری کرونا ایجاد کرده است. در این گزارش، به بررسی ماهیت این ویروس، میزان خطر آن و اقدامات پیشگیرانه لازم می‌پردازیم.

آگاه: وزارت بهداشت کشور اعلام کرده است که تیم‌های ویژه برای بررسی و مهار شیوع این ویروس فعال شده‌اند. دکتر قباد مرادی، سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، در این رابطه می‌گوید: این ویروس جدید هنوز به‌صورت گسترده در کشور شیوع پیدا نکرده است اما تدابیر پیشگیرانه ازجمله کنترل مرزها، تقویت سیستم پایش و اطلاع‌رسانی عمومی در دستورکار قرار گرفته است. وی همچنین تاکید کرد که مردم نباید دچار وحشت شوند و لازم است اصول بهداشتی را به‌دقت رعایت کنند.

آمادگی برای مدیریت بحران
مسئولان وزارت بهداشت اعلام کرده‌اند که تمامی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور در حالت آماده‌باش قرار دارند و آزمایشگاه‌های مرجع برای تشخیص سریع ویروس تجهیز شده‌اند. همچنین، برنامه واکنش سریع برای شناسایی و مهار موارد مشکوک به این بیماری تدوین شده است.
درحالی‌که ورود این ویروس به ایران نگرانی‌هایی را به همراه داشته اما با اقدامات پیشگیرانه و همکاری عمومی می‌توان از گسترش آن جلوگیری کرد. ضروری است که مردم به اطلاعات رسمی و معتبر اعتماد کنند و از انتشار شایعات و اطلاعات نادرست خودداری کنند. 
درعین‌حال، رعایت نکات بهداشتی و توجه به توصیه‌های پزشکی می‌تواند به حفظ سلامتی فردی و جمعی کمک کند. متاپنوموویروس انسانی برای اولین‌بار در سال۲۰۰۱ شناسایی شد اما شواهد نشان می‌دهد که این ویروس حداقل از ۶۰سال پیش در جهان وجود داشته است. HMPV ویروس تنفسی است که علائمی شبیه به سرماخوردگی و آنفلوآنزا ایجاد می‌کند. این ویروس عمدتا در فصول پاییز و زمستان شایع‌تر است و می‌تواند در برخی موارد، به‌خصوص در کودکان، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف، به بیماری‌های شدیدتری مانند ذات‌الریه منجر شود. علائم شایع این بیماری شامل تب، آبریزش بینی، گلودرد، سرفه و تنگی نفس است.
این ویروس که گفته می‌شود متعلق به خانواده ویروس‌های تنفسی است، اولین‌بار در یکی از استان‌های شرقی چین شناسایی شد. ویروس جدید توانسته است به‌سرعت در کشورهای همسایه گسترش یافته و اکنون نیز وارد ایران شود. به گفته مقامات بهداشتی، اولین موارد ابتلا در شهرهای مرزی شناسایی شده و اقدامات قرنطینه‌ای برای مهار شیوع آن درحال اجراست.
با انتشار اخبار مربوط‌به این ویروس، شایعات مختلفی در فضای مجازی و رسانه‌ها منتشر شده است. برخی از این شایعات ادعا می‌کنند که HMPV خطرناک‌تر از کووید۱۹ یا آنفلوآنزاست یا اینکه سازمان‌های بهداشتی اطلاعات کافی درباره آن ارائه نمی‌دهند. این در حالی است که مقامات بهداشتی جهانی و داخلی تاکید کرده‌اند که این ویروس به‌اندازه ویروس‌های کرونا تهدیدآمیز نیست.

از این ویروس نترسید اما پیشگیری کنید 
اعظم غلامی، فوق‌تخصص بیماری‌های تنفسی کودکان به روزنامه «آگاه» توضیح می‌دهد که «برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس، رعایت مواردی مانند شستن مداوم دست‌ها، استفاده از ماسک در اماکن عمومی، پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار و تقویت سیستم ایمنی بدن از طریق تغذیه سالم و خواب کافی ضروری است.»
او تاکید می‌کند به‌دلیل اینکه کودکان سیستم ایمنی ضعیف‌تری نسبت‌به بزرگسالان دارند بیماری‌های تنفسی آنها را بیشتر درگیر می‌کند و بیماری در آنها اثراتش بیشتر از بزرگسالان است؛ به همین دلیل این ویروس می‌تواند علائم شدیدتری در کودکان ایجاد کند. 

پیشگیری بهتر از درمان

ویروس متاپنوموویروس انسانی (HMPV) معمولا یک ویروس غیرکشنده و کم‌خطر محسوب می‌شود. 
در بیشتر موارد، این ویروس تنها علائم خفیفی مشابه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا ایجاد می‌کند. در موارد بسیار نادر، به‌ویژه اگر بیماری زمینه‌ای یا ضعف سیستم ایمنی وجود داشته باشد، این ویروس می‌تواند خطرناک شود. بااین‌حال، آمار مرگ‌ومیر ناشی از این ویروس بسیار پایین است و به‌هیچ‌وجه با ویروس‌هایی مانند کووید۱۹ قابل‌مقایسه نیست. «کوروش هلاکویی»، اپیدمیولوژیست، درباره ویروس متاپنوموویروس انسانی (HMPV)به سوالات «آگاه» پاسخ می‌دهد:

ویروس متاپنوموویروس انسانی (HMPV) چیست و چرا این روزها در رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته است؟
ویروس متاپنوموویروس انسانی (HMPV) یکی از ویروس‌های تنفسی است که برای اولین‌بار در سال ۲۰۰۱میلادی شناسایی شد. این ویروس، هر ساله، به‌ویژه در فصل‌های سرد، موجب بروز بیماری‌هایی مشابه سرماخوردگی و آنفلوآنزا در افراد می‌شود. این روزها، به‌دلیل انتشار برخی اخبار و شایعات، توجه عمومی به آن جلب شده است. اما لازم است تاکید کنم که این ویروس تهدیدی به‌اندازه کووید۱۹ یا آنفلوآنزا محسوب نمی‌شود.

آیا این ویروس قابلیت ایجاد همه‌گیری گسترده را دارد؟
تاکنون شواهدی مبنی بر ایجاد همه‌گیری گسترده ازسوی این ویروس وجود نداشته است. سرعت انتقال HMPV کمتر از ویروس‌های دیگر مانند آنفلوآنزا یا کووید۱۹ است. اگرچه می‌تواند در گروه‌های خاص، مانند کودکان زیر پنج سال، افراد مسن و کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، بیماری‌های شدیدتری ایجاد کند.

آیا شایعاتی مبنی بر خطرناک‌تر بودن این ویروس نسبت به ویروس‌های دیگر صحت دارد؟
خیر، بیشتر این شایعات به‌دلیل کمبود اطلاعات یا نگرانی از ویروس‌های جدید منتشر شده‌اند. براساس داده‌های علمی موجود،HMPV در مقایسه با آنفلوآنزا یا کووید۱۹ تهدید کمتری دارد؛ البته رعایت اصول بهداشتی همیشه برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های تنفسی توصیه می‌شود.

علائم این ویروس چیست و چگونه می‌توان از ابتلا به آن پیشگیری کرد؟
علائم این ویروس مشابه سرماخوردگی است، شامل تب، آبریزش بینی، گلودرد، و در برخی موارد سرفه و تنگی‌نفس. معمولا دوره بیماری بین چهار تا هفت روز است و در اکثر افراد به‌صورت خفیف ظاهر می‌شود. برای پیشگیری، شستن دست‌ها، استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی، تهویه مناسب فضاهای بسته و پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار توصیه می‌شود.

آیا درمان یا واکسنی برای HMPV وجود دارد؟
درحال‌حاضر، واکسن خاصی برای این ویروس در دسترس نیست. درمان نیز بیشتر حمایتی است، مانند استراحت، مصرف مایعات و کاهش تب. در موارد شدید، ممکن است بیمار به مراقبت‌های پزشکی بیشتری نیاز داشته باشد.

آیا باید نگران شیوع این ویروس در ایران باشیم؟
تا این لحظه، شواهدی از شیوع گسترده این ویروس در ایران گزارش نشده است؛ البته مقامات بهداشتی کشور درحال نظارت بر این موضوع هستند. مردم نیز نباید باتوجه‌به شایعات، نگرانی بی‌موردی داشته باشند. رعایت اصول بهداشتی و اطلاع‌رسانی دقیق می‌تواند در کاهش این نگرانی‌ها موثر باشد.

آیا این ویروس می‌تواند جایگزین کووید۱۹ در توجه جهانی شود؟
این موضوع بسیار بعید است. کووید۱۹ به‌دلیل میزان بالای انتقال و شدت بیماری، توجه جهانی را به خود جلب کرد. 
HMPV در مقایسه، بسیار خفیف‌تر است و احتمال ایجاد پاندمی ازسوی آن کم است. بااین‌حال، هر ویروس تنفسی باید جدی گرفته شود تا از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری شود.


بر اساس گزارش‌های موجود، در برخی کشورها مانند استرالیا، حدود هفت درصد از عفونت‌های تنفسی مربوط‌به HMPV بوده است. در ایران نیز، در سال ۱۴۰۱، حدود دو درصد از افرادی که تست کووید۱۹ منفی داشته‌اند، به HMPV مبتلا بوده‌اند.

ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV) 

بیشترین خطر برای نوزادان و سالمندان.
علائم شامل سرفه، تنفس سریع و خس‌خس سینه.واکسن برای برخی گروه‌ها به‌تازگی تایید شده است.

متاپنوموویروس انسانی (HMPV)
شناسایی‌شده از سال ۲۰۰۱ علائم شبیه سرماخوردگی (تب، آبریزش بینی، گلودرد) و در برخی موارد ذات‌الریه. کودکان زیر ۵ سال و سالمندان در معرض خطر بیشتری هستند.