آگاه: تحولات فناوری در دهههای اخیر باعث تغییرات شگرفی در زمینههای مختلف شده است که نمونههایی از آن شامل پیشرفتهای چشمگیر در عرصه درمان بیماریها، ایجاد و گسترش شبکههای ارتباطی، تولید و توسعه دستگاههای هوشمند و بسیاری دیگر از دستاوردهای نوین است. این پیشرفتها نهتنها برای انسانها آزادی و انتخابهای بیشتر به ارمغان آورده، بلکه امکاناتی را فراهم کرده است که زندگی را برای بسیاری از افراد در نقاط مختلف جهان راحتتر کرده است. بااینحال، همزمان با این تحولات، مسائل پیچیدهای نیز به وجود آمده است که باید با دقت بیشتری به آنها توجه کرد. از جمله این مسائل میتوان به نابرابریهای اجتماعی، تهدیدهای امنیتی ناشی از سلاحهای کشتار جمعی و همچنین کاهش منابع طبیعی اشاره کرد؛ بنابراین، درحالیکه بسیاری از تحولات فناوری غیرقابل بازگشت هستند و بهصورت عمیق در ساختار زندگی ما گنجانده شدهاند، هنوز این امکان وجود دارد که مسیر آینده را با برنامهریزی و تدابیر مناسب هدایت کرده و از نتایج آن بهرهمند شویم.
پیشرفتهای فناوری را میتوان بهصورت موجهای مختلفی از تغییرات مشاهده کرد. یکی از مهمترین تحولات در این زمینه ورود تلفن همراه به زندگی بشر بود. در ابتدا، تلفنهای همراه وسیلهای لوکس و در اختیار قشر خاصی از جامعه قرار داشتند. افرادی که گوشیهای موبایل سنگین و بزرگ را در دست میگرفتند، بهنوعی در گروههای مرفه اجتماعی قرار میگرفتند اما در دهههای ۸۰ و ۹۰، با پیشرفت فناوری، تلفنهای همراه کوچکتر و پیشرفتهتر شدند و در نتیجه، این وسیله بهسرعت در دسترس عموم مردم قرار گرفت. با همگانی شدن تلفنهای همراه، نیاز به ارتباطات جهانی و انتقال اطلاعات نیز افزایش یافت. به همین دلیل، در اواخر دهه۸۰ و اوایل دهه۹۰، اینترنت بهطور گستردهای در دسترس قرار گرفت و افراد تحصیلکرده و فنی تلاش میکردند تا از طریق سیستمهای دایالآپ به شبکه جهانی اینترنت متصل شوند و از امکانات آن بهرهبرداری کنند. این شروعی برای ایجاد انقلابی در دنیای ارتباطات و تبادل اطلاعات بود که در سالهای بعد با ظهور شبکههای اجتماعی و ابزارهای جدیدی مانند وایبر، تلگرام، توییتر و فیسبوک، سرعت بیشتری به خود گرفت. در دهههای اخیر، فناوری بهطور گستردهتری وارد زندگی ما شده است. امروز دیگر با انجام چند لمس ساده انگشت روی گوشیهای هوشمند، میتوانیم خرید کنیم، به تماشای فیلمها و برنامههای مختلف از تلویزیونهای هوشمند بپردازیم یا بهسرعت از آخرین اخبار و رویدادهای جهانی مطلع شویم. به کمک شبکههای مختلف اجتماعی، میتوانیم با افراد در سراسر جهان ارتباط برقرار کرده و به تبادل اطلاعات بپردازیم. همچنین، با ظهور فناوریهای جدید، بسیاری از خدمات دیگر بهصورت آنلاین در دسترس قرار گرفته است؛ به عنوان مثال، سیستمهای هوشمصنوعی در بسیاری از زمینهها به کمک انسان آمدهاند، از کنترل وضعیت سلامت و فشار خون گرفته تا مشاورههای پزشکی و روانشناسی آنلاین. علاوهبراین، امروزه پیشرفتهای شگرفی در زمینه خانههای هوشمند، خودروهای الکتریکی و دیگر فناوریهای مرتبط با محیط زیست مشاهده میشود که زندگی را آسانتر و کارآمدتر از گذشته کردهاند.در چنین شرایطی، مهمترین مسئلهای که باید در نظر گرفت، پرورش یک هدف مشترک برای تمام جوامع بشری است. این هدف باید نهتنها در راستای بهبود وضعیت انسانها، بلکه درراستای حفظ محیطزیست و حمایت از تمامی موجودات زنده نیز باشد. برای دستیابی به چنین هدفی، باید از فناوری به گونهای استفاده کنیم که هم به نفع بشر باشد و هم به محافظت از کره زمین کمک کند؛ بهعبارتدیگر، باید تلاش کنیم تا فناوریهایی را توسعه دهیم که زندگی انسانها را تسهیل کرده و آن را پیچیدهتر نکند، بلکه موجب بهبود کیفیت زندگی و کاهش مشکلات زیستمحیطی شود.تکنولوژی باید به گونهای پیشرفت کند که در کنار حل مشکلات انسانها، به سازگاری بیشتر با طبیعت نیز کمک کند؛ بهعنوان مثال، فناوری میتواند در تولید انرژیهای پاک و تجدیدپذیر، ایجاد سیستمهای حملونقل با کمترین آلودگی زیستی، طراحی ساختمانها و خانههای کمانرژی برای صرفهجویی در منابع طبیعی و بسیاری دیگر از راهها به کمک بشر آید.
تکنولوژی آماده است؛ چه سود؟
علی جواهری ـ دبیر گروه جامعه
۱۰ بهمن ۱۴۰۳ - ۰۰:۱۹
امروزه فناوری به بخش جداییناپذیر از زندگی روزمره انسانها تبدیل شده است، بهطوریکه بسیاری از مردم نمیتوانند زندگی خود را بدون آن تصور کنند.