عدالت آموزشی در سایه گرانی

هفته پایانی شهریور، همیشه با نوستالژی بوی مداد نو و دفترهای رنگارنگ گره‌خورده بود. روزگاری نه چندان دور، کودکان با شوق وصف‌نشدنی کیف‌های نو را به دوش می‌انداختند و در کوچه‌های منتهی به مدرسه از خرید لوازم‌التحریرشان برای یکدیگر می‌گفتند. اما امروز، این خاطره شیرین برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی به کابوسی تبدیل شده که هر سال با شروع فصل مدرسه تکرار می‌شود. افزایش سرسام‌آور قیمت نوشت‌افزار، نه‌تنها شادی بازگشایی مدارس را کاهش داده، بلکه حق تحصیل را به کالایی لوکس تبدیل کرده است.

گذر از یک سنت یا فروپاشی یک آینده؟

بحران ازدواج و افزایش بی‌سابقه تعداد جوانان مجرد به یکی از کلیدی‌ترین و پیچیده‌ترین چالش‌های جامعه ایران تبدیل شده است. آمار ۱۷ میلیون نفری جوانان مجرد زیر ۴۵ سال تنها یک عدد تلخ نیست، بلکه نشان‌دهنده عمق تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که بنیان‌های سنتی جامعه را تحت‌تاثیر قرار داده است. هنگامی که نزدیک به ۱۰ میلیون مرد و ۷.۵ میلیون زن در اوج سال‌های تشکیل خانواده، از این مرحله طبیعی زندگی عبور نکرده‌اند، باید پذیرفت که با پدیده‌ای چندبُعدی و پیچیده روبه‌رو هستیم که ریشه در لایه‌های گوناگونی دارد.

مدرسه مجازی عدالت یا عاملی برای شکاف؟

تصویب و ابلاغ «اساسنامه مدرسه مجازی» توسط شورای عالی آموزش و پرورش را می‌توان نقطه عطفی در تحول نظام آموزشی ایران دانست. این مصوبه که با استناد به سند تحول بنیادین و با هدف نهادینه کردن عدالت آموزشی و بهره‌مندی هوشمندانه از فناوری‌های نوین به تصویب رسیده، در تئوری می‌تواند دسترسی به آموزش باکیفیت را برای دانش‌آموزان در اقصی نقاط کشور فراهم کند. اما پرسش اساسی این است که آیا آموزش و پرورش ایران از پس اجرای موفق این طرح برمی‌آید؟

توجه به سیستم سلامت

هر صبح که از خواب بیدار می‌شویم، نه با نوای پرندگان که با این دغدغه روبه‌رو هستیم که امروز قیمت مرغ، برنج، روغن یا میوه چقدر بالا رفته است. رفتن به نانوایی، خرید از سوپرمارکت یا تره‌بار، تبدیل به یک آزمون استرس و اضطراب شده است. سفره ما که باید مأمن امنیت و آرامش خانواده باشد، امروز به کانون اصلی نگرانی تبدیل شده است.

تغییر الگوی تغذیه زنگ خطر برای نسل آینده

جامعه ایران در حال تجربه یک تحول خطرناک در الگوی تغذیه است که سلامت عمومی را به شدت تهدید می‌کند. این تغییر که از دهه ۱۳۷۰ آغاز شده، امروز به نقطه بحرانی رسیده و نیازمند توجه فوری است. آمارها نشان می‌دهد مصرف نوشابه‌های گازدار در ایران به ۴۲ لیتر در سال برای هر نفر رسیده که سه برابر میانگین جهانی است و کشورمان را در رتبه چهارم مصرف جهانی این محصول مضر قرار داده است. این رقم هشداردهنده به این معناست که هر ایرانی به طور متوسط هفته‌ای یک و نیم لیتر از این نوشیدنی مضر مصرف می‌کند، در حالی که هر بطری آن حاوی معادل ۱۰ قاشق چایخوری شکر تصفیه شده است.

فلسفه اربعین در عصر مدرن

در جهان پیچیده امروز که مدرنیته با بحران‌های متعددی همچون فردگرایی افراطی، مصرف‌زدگی و ازخودبیگانگی روحی دست‌به‌گریبان است، پدیده اربعین به‌مثابه حرکتی جمعی و معنوی، الگویی بی‌بدیل برای زندگی انسانی ارائه می‌دهد. مذهب اصیل شیعی در عین حفظ اصالت خود، با ویژگی‌های جهان معاصر به شکلی خلاقانه تعامل برقرار کرده و به پدیده‌ای جهانی تبدیل شده است.

میراث جادوانه اربعین چیست؟

سادگی در آینه رنج

اربعین، فقط یک نام نیست. برای من که اکنون غبار این راه  را  بر تن دارم و نم‌نم اشک شوق بر چهره، اربعین جهانی است از ناگفته‌ها. جهانی پر از زمزمه‌هایی که نه در کتاب‌ها یافت می‌شوند، نه در خطابه‌ها؛ بلکه در سکوت بین قدم‌ها، در رنج زانوهای خسته و در عمق نگاه‌هایی که بی‌زبان، قصه‌ها می‌گویند. گویی هر ذره از خاک نجف تا کربلا، حامل رازی است که تنها به گوش جانِ رهرو نجوا می‌کند و من! در آغاز این سفر عظیم، در حرم مطهر امیرالمومنین (ع) حالی داشتم که هنوز طعمش بر کام روحم جاری است.

سرمقاله

دریاچه ارومیه قربانی سوءمدیریت و بی‌تدبیری

دریاچه ارومیه، گوهر آبی آذربایجان، امروز به نماد زنده‌ای از سوءمدیریت و بی‌تدبیری تبدیل شده است. کارشناسان محیط‌زیست هشدار می‌دهند که این دریاچه در آستانه نابودی کامل قرار دارد و اگر اقدام عاجلی صورت نگیرد، به زودی شاهد مرگ قطعی یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های شور جهان خواهیم بود.  

وضعیت منابع آبی از بحران تا فاجعه

ایران بیش از دو دهه است که درگیر بحران آب است.

سرمقاله

مدیریت بحران؟

در شرایطی که قیمت کالاهای اساسی هر روز رکورد جدیدی می‌شکند، بحران انرژی و آب به یک چالش روزمره تبدیل شده، نظام آموزشی در سردرگمی به سر می‌برد و ایمنی جاده‌ها و خودروها به حداقل رسیده، این سوال اساسی مطرح می‌شود که دستگاه‌های اجرایی و مسئولان مربوطه دقیقا چه بخشی را با موفقیت مدیریت کرده‌اند؟ 

سرمقاله

بحران کمبود دارو و کیفیت پایین تولیدات داخلی

تحریم‌های ظالمانه آمریکا و برخی کشورهای غربی علیه ایران، علاوه بر تاثیرات گسترده بر اقتصاد، زندگی روزمره و سلامت مردم را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است.

جنگ بی‌پایان گرانی کی تمام می‌شود؟

جنگ تحمیلی ۱۲روزه به پایان رسید و پرچم پیروزی برافراشته شد، پرچمی که به بهای جان دلیرمردی‌های فرزندان این سرزمین در اهتزاز شده است. این پیروزی، بدون شک، نقطه عطفی در تاریخ معاصر ماست و ضرورت حفظ امنیت و تمامیت ارضی کشور را به نمایش می‌گذارد. اما امروز درست در آستانه این پیروزی بزرگ، جنگی دیگر در جریان است؛ جنگی خاموش اما ویرانگر بر سر سفره‌های خالی مردم. 

نقشه‌ تاب‌آوری در سایه‌ تهدید

با توجه به تجربیات به دست آمده از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، تهیه یک برنامه جامع برای مواجهه با چالش‌های آینده امری حیاتی است. در این راستا اقداماتی زیر باید موردتوجه قرار گیرد. با افزایش ۵۰ درصدی مصرف بنزین، بهینه‌سازی در مدیریت و توزیع سوخت اساسی است تا از ایجاد بحران‌های احتمالی در این زمینه جلوگیری شود. تجارب مثبت گذشته می‌تواند به عنوان الگوی موثری برای برنامه‌ریزی‌های آتی مورد استفاده قرار گیرد.

درس هشت سال دفاع مقدس

حمله‌های اخیر رژیم صهیونیستی به خاک جمهوری اسلامی ایران، باردیگر صحنه‌ای آشنا را در تاریخ پرافتخار این سرزمین رقم زد. آغازگربودن رژیم صهیونیستی در این درگیری، با پاسخ دندان‌شکن نیروهای مسلح ایران مواجه شد که توان بازدارندگی و اقتدار نظامی کشور را به نمایش گذاشت. این پاسخ قاطع، پیامی روشن به تمام دشمنان بود که امنیت و تمامیت ارضی ایران خط قرمزی است‌ که کوچک‌ترین تعرض به آن، با واکنشی سهمگین روبه‌رو خواهد شد.

پرچم‌دار تکلیف الهی باشیم

برگزاری چهارمین جشن ۱۰ کیلومتری غدیر در تهران و سراسر کشور، به‌ویژه با گسترش بی‌سابقه آن به ۵۰۰ کیلومتر، نشانه‌ای روشن از عشق و ارادت امت اسلامی به ولایت و امامت است. این جشن که با تاکید مقام رهبری بر ترویج فرهنگ غدیر و زنده نگه‌داشتن این عید بزرگ اسلامی شکل گرفته، فرصتی بی‌نظیر برای تجدید میثاق با آرمان‌های ناب علوی و تقویت روحیه ولایت‌مداری در جامعه است.  

ضرورت تدبیر و درک متقابل

گلایه‌های اخیر کامیون‌داران بابت افزایش قیمت گازوئیل، قطعات یدکی و عدم تناسب درآمد و هزینه‌های معیشتی، بازتاب طبیعی دغدغه‌های اقتصادی یک صنف حیاتی است. این اعتراضات که ریشه در مشکلات ملموس معیشتی دارد، پیش از هر چیز نیازمند نگاهی عمیق به بسترهای اقتصادی و حمایت‌های عملی است، نه سیاسی‌سازی یا تحویل آن به رسانه‌های معاند به عنوان «غذای خبری».

شاد زیستن هنر گمشده زندگی مدرن

در دنیای پرسرعت امروز، آنقدر غرق در مادیات شده‌ایم که فراموش کردیم شادی واقعی چیست. بهانه‌تراشی برای ناشاد بودن تبدیل به عادت شده؛ فکر می‌کنیم پول بیشتر، ماشین بهتر یا خانه بزرگ‌تر ما را خوشحال می‌کند، اما غافلیم از اینکه شاد زیستن حتی پول نمی‌خواهد. فقط کافی است نگاه‌مان را عوض کنیم، از چرخه بی‌پایان مصرف‌گرایی و مقایسه بیرون بیاییم و زندگی را آنطور که هست، با تمام سادگی‌اش، بپذیریم.  

نسل‌ها در کشاکش زمان

چرا نمی‌توانیم فرزندانمان را درک کنیم؟ هر نسلی در چارچوب تجربه‌ها، آرمان‌ها و چالش‌های دوران خود شکل می‌گیرد. پدران و مادران امروز، روزگاری جوانانی بودند که دنیا را از دریچه‌ای متفاوت می‌دیدند و فرزندانشان اکنون در جهانی کاملا جدید بالیده‌اند که سرعت تحولاتش حتی تصورش را هم برای نسل قبل دشوار می‌کند. این شکاف نسلی، همیشه وجود داشته، اما در عصر فناوری و جهانی‌شدن، عمیق‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.  

هراس دشمن از انسجام ما

جامعه‌شناسان و تحلیلگران غربی، به‌ویژه محققان آمریکایی، همواره در پژوهش‌های خود به ویژگی‌های منحصربه‌فرد جامعه ایران اشاره کرده‌اند.

درمانی دردناک برای بحرانی بنیادین

بانک مسکن اخیرا با اعلام افزایش سقف وام خرید و تعمیر مسکن در تهران به یک‌میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان و حذف شرط قدمت ساختمان برای دریافت وام خرید، ادعا کرده است که این اقدام گامی برای تسهیل خانه‌دارشدن اقشار مختلف جامعه است؛ اما پشت این اعداد و وعده‌ها، واقعیتی تلخ نهفته است: هزینه‌های سنگین دریافت وام، اقساط سرسام‌آور  و شکاف عمیق بین درآمدها و قیمت مسکن، همچنان سدی بلند پیش روی خانوارهاست. این سیاست‌ها نه تنها مشکل بنیادین بازار مسکن را حل نمی‌کند، بلکه ممکن است به تشدید بحران بینجامد.

مهریه؛ از تعهد تا ابزار فشار

در روزهای اخیر، بحث تعیین سقف قانونی برای مهریه به یکی از موضوعات داغ در حوزه خانواده و حقوق تبدیل شده است. از نمایندگان مجلس تا کارشناسان حقوقی و فعالان اجتماعی، همگی درگیر گفت‌وگو درباره پیامدهای مثبت و منفی این طرح هستند.

خشونت در کلاس درس زخمی بر پیکر تعلیم و تربیت

حادثه نگران‌کننده ضرب و شتم چند دانش‌آموز در مدرسه‌ای در کرمانشاه، بار دیگر توجه افکار عمومی را به معضل خشونت در محیط‌های آموزشی جلب کرده است. متاسفانه این نخستین مورد از این دست رویدادها نیست و گزارش‌های مشابه در سال‌های اخیر نشان می‌دهد چنین رفتارهایی در برخی مدارس ایران به الگویی تکراری تبدیل شده است.

تقویت تعاونی‌ها برای حمایت از حقوق مردم

نوسانات نرخ ارز در ایران، به‌ویژه افزایش قیمت دلار، همواره تاثیرمستقیمی بر قیمت کالاهای اساسی و موردنیاز مردم داشته است.

بازگشت به اصل بنیادین منافع ملی

در میانه طوفان‌های اقتصادی و امواج خروشان گرانی، آنچه بیش از هرچیز خودنمایی می‌کند، سکوت نجیبانه مردمی است که همچنان پای انقلاب و نظام ‌ایستاده‌اند. این سکوت اما نه از رضایت، که از تحمل و وفاداری است. مردم ایران، با وجود تحمل فشارهای معیشتی بی‌سابقه، ترجیح می‌دهند به جای فریاد، آستین همت را بالا بزنند و با صبری ستودنی، ‌امید را در دل زنده نگه دارند. اینجا اما پرسشی جدی مطرح است: آیا این وفاداری و سکوت، بهانه‌ای برای سهل‌انگاری یا انفعال مسئولان نخواهد شد؟ پاسخ روشن است: نجابت مردم نباید پرده‌ایی بر کاستی‌های مدیریتی باشد، بلکه باید زنگ خطری برای بازاندیشی در شیوه‌های حکمرانی و اولویت‌بندی منافع ملی باشد.

عبور از گذرگاه تورم

سال ۱۴۰۴ با تحولات اقتصادی چشمگیری آغاز شد؛ طلا از مرز هشت میلیون تومان گذشت و دلار به بالای صدهزار تومان رسید. این ارقام، تنها اعداد خشک نیستند، بلکه بازتاب شرایطی هستند که زندگی روزمره مردم را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند. امسال با شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده اما آیا این سیاست‌ها می‌توانند راهگشای معیشت مردم باشند؟

سفر جامعه ایران در مسیر مبارزه با استکبار

جامعه ایران در طول تاریخ، همواره با چالش‌های سخت و شرایط پیچیده روبه‌رو بوده است. اما آنچه این جامعه را در گذر از بحران‌ها متمایز می‌کند، تکیه بر سه عنصر حیاتی است: «ایمان»، «صبر» و «پشتکار». پس از انقلاب اسلامی در سال‌۱۳۵۷، این سه ویژگی به‌مثابه قطب‌نمایی عمل کردند که مسیر مقابله با استکبار جهانی و حفظ هویت ملی را روشن ساخت. در این یادداشت، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چگونه جامعه ایران با تکیه بر این ارزش‌ها، در چهار دهه اخیر، نه تنها در برابر فشارهای خارجی و داخلی ایستادگی کرده، بلکه به پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه‌های مختلف دست یافته است.

حل بحران در انتظار یک تصمیم

نظام آموزشی هر کشوری نقشی حیاتی در شکل‌دهی آینده جامعه ایفا می‌کند. در ایران، کنکور سراسری به‌عنوان مهم‌ترین ابزار گزینش دانشجویان، سال‌هاست موضوع بحث‌های فراوانی بوده است.

مهربان باشیم!

اسلام به عنوان یک دین جامع، همواره بر مهربانی، رحمت و همدلی تاکید فراوانی داشته است. این تاکید در ماه مبارک رمضان، باتوجه‌به فضیلت‌های ویژه این ماه، شدت بیشتری می‌یابد. قرآن کریم مهربانی را از صفات الهی می‌داند و انسان‌ها را به الگوگیری از آن فرامی‌خواند: «وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَبِذِی الْقُرْبَیٰ وَالْیَتَامَیٰ وَالْمَسَاکِینِ» (نساء:۳۶) (خدا را بپرستید و چیزی را شریک او قرار ندهید و به پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و بینوایان نیکی کنید.)

جوانی جمعیت چالش‌ها و فرصت‌ها

جمعیت جوان ایران همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های ملی این کشور شناخته می‌شد. در دهه‌های اخیر، ایران تجربه گذار جمعیتی چشمگیری را پشت سر گذاشته است؛ از رشد سریع جمعیت در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ تا کاهش نرخ باروری به زیر سطح جایگزینی (حدود ۷/۱فرزند برای هر زن) در سال‌های اخیر.

تحول صنعت کشاورزی ایران از سنتی به نوین

صنعت کشاورزی ایران در طول تاریخ، نقشی حیاتی در تامین معیشت، امنیت غذایی و اقتصاد کشور ایفا کرده است. این صنعت پس از انقلاب اسلامی‌۱۳۵۷، با تحولات گسترده‌ای در سیاست‌ها، فناوری‌ها و رویکردهای مدیریتی روبه‌رو شد که آن را از شیوه‌های سنتی به‌سمت نظام‌های نوین سوق داد. این یادداشت به بررسی مهم‌ترین تحولات، دستاوردها و چالش‌های این مسیر می‌پردازد.