سفر جامعه ایران در مسیر مبارزه با استکبار

جامعه ایران در طول تاریخ، همواره با چالش‌های سخت و شرایط پیچیده روبه‌رو بوده است. اما آنچه این جامعه را در گذر از بحران‌ها متمایز می‌کند، تکیه بر سه عنصر حیاتی است: «ایمان»، «صبر» و «پشتکار». پس از انقلاب اسلامی در سال‌۱۳۵۷، این سه ویژگی به‌مثابه قطب‌نمایی عمل کردند که مسیر مقابله با استکبار جهانی و حفظ هویت ملی را روشن ساخت. در این یادداشت، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که چگونه جامعه ایران با تکیه بر این ارزش‌ها، در چهار دهه اخیر، نه تنها در برابر فشارهای خارجی و داخلی ایستادگی کرده، بلکه به پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه‌های مختلف دست یافته است.

حل بحران در انتظار یک تصمیم

نظام آموزشی هر کشوری نقشی حیاتی در شکل‌دهی آینده جامعه ایفا می‌کند. در ایران، کنکور سراسری به‌عنوان مهم‌ترین ابزار گزینش دانشجویان، سال‌هاست موضوع بحث‌های فراوانی بوده است.

مهربان باشیم!

اسلام به عنوان یک دین جامع، همواره بر مهربانی، رحمت و همدلی تاکید فراوانی داشته است. این تاکید در ماه مبارک رمضان، باتوجه‌به فضیلت‌های ویژه این ماه، شدت بیشتری می‌یابد. قرآن کریم مهربانی را از صفات الهی می‌داند و انسان‌ها را به الگوگیری از آن فرامی‌خواند: «وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَبِذِی الْقُرْبَیٰ وَالْیَتَامَیٰ وَالْمَسَاکِینِ» (نساء:۳۶) (خدا را بپرستید و چیزی را شریک او قرار ندهید و به پدر و مادر و خویشاوندان و یتیمان و بینوایان نیکی کنید.)

جوانی جمعیت چالش‌ها و فرصت‌ها

جمعیت جوان ایران همواره به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های ملی این کشور شناخته می‌شد. در دهه‌های اخیر، ایران تجربه گذار جمعیتی چشمگیری را پشت سر گذاشته است؛ از رشد سریع جمعیت در دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ تا کاهش نرخ باروری به زیر سطح جایگزینی (حدود ۷/۱فرزند برای هر زن) در سال‌های اخیر.

تحول صنعت کشاورزی ایران از سنتی به نوین

صنعت کشاورزی ایران در طول تاریخ، نقشی حیاتی در تامین معیشت، امنیت غذایی و اقتصاد کشور ایفا کرده است. این صنعت پس از انقلاب اسلامی‌۱۳۵۷، با تحولات گسترده‌ای در سیاست‌ها، فناوری‌ها و رویکردهای مدیریتی روبه‌رو شد که آن را از شیوه‌های سنتی به‌سمت نظام‌های نوین سوق داد. این یادداشت به بررسی مهم‌ترین تحولات، دستاوردها و چالش‌های این مسیر می‌پردازد.

علم دست ایرانیان است

توسعه فناوری در ایران پس از انقلاب اسلامی سال۱۳۵۷، دستخوش تحولات قابل‌توجهی شده است. این تحولات در حوزه‌های مختلفی از جمله فناوری اطلاعات، نانوتکنولوژی، زیست فناوری، انرژی هسته‌ای و صنایع دفاعی قابل مشاهده است. در این مقاله به بررسی روند توسعه فناوری در ایران پس از انقلاب اسلامی و عوامل موثر بر آن می‌پردازیم.

روایت‌هایی از پیشرفت ۵ صنعت کشور بعد از انقلاب اسلامی را بررسی کرده‌ایم

فصل شکوفایی صنعت

نیلوفر امانی-خبرنگار گروه جامعه: انقلاب اسلامی را باید سرآغاز تحولات بزرگ و بنیادین در ایران، منطقه، جهان اسلام و جهان غیراسلام دانست. رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) از انقلاب اسلامی با عناوینی چون «معجزه قرن» و «انفجار نور» یاد کرده و همین کلمات برای توصیف عظمت و بزرگی انقلاب اسلامی کفایت می‌کند. دهه فجر و فرارسیدن سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، فرصت مغتنمی برای بازخوانی انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن در حوزه‌های گوناگون است.

از چالش تا افتخار

انقلاب اسلامی ایران در سال۱۳۵۷، علاوه‌بر تحولات سیاسی و اجتماعی، فصل جدیدی را در عرصه علمی کشور گشود. در شرایطی که تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های اقتصادی، توسعه را برای بسیاری از کشورها غیرممکن می‌ساخت، ایران با تکیه بر نیروی انسانی متخصص و برنامه‌ریزی بلندمدت، به‌ویژه در حوزه پزشکی، مسیری خلاف جریانِ وابستگی به خارج را پیمود. امروز، دستاوردهای پزشکی ایران نه‌تنها مرگ‌ومیر نوزادان را کاهش یا امید به زندگی را افزایش داده است، بلکه کشور را به الگویی برای خوداتکایی علمی در منطقه تبدیل کرده است. 

استقلال مردمی دستاورد انقلاب اسلامی

استقلال مردمی ایران در طول سال‌های پس از انقلاب اسلامی۱۳۵۷، یکی از مهم‌ترین اهداف و دستاوردهای این انقلاب بوده است. این استقلال در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی خود را نشان داده و تاثیرات عمیقی بر جامعه ایران و جایگاه آن در عرصه بین‌المللی گذاشته است. در این نوشته، به بررسی ابعاد مختلف استقلال مردمی ایران در طول این سال‌ها می‌پردازیم.

تکنولوژی آماده است؛ چه سود؟

امروزه فناوری به بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره انسان‌ها تبدیل شده است، به‌طوری‌که بسیاری از مردم نمی‌توانند زندگی خود را بدون آن تصور کنند.

نهضت اسلامی ادامه دارد...

بدون شک روزشمار نابودی رژیم صهیونیستی سرعت بیشتری به خود گرفته است. نابودی اسراییل ریشه قرآنی، روایی و عقلی دارد، چه آنکه در قرآن مومنان به‌دلیل تعلل در مبارزه با ظالمان مورد سرزنش قرار گرفته‌اند. به اثبات نیازی ندارد که رژیم صهیونیستی منشأ فتنه در عالم است و خداوند به مومنان دستور مقاتله با فتنه‌جویان را داده است.

«سواد رسانه» پادزهر تراژدی مجازی

گویی در مواجهه با نور قرار گرفته باشیم؛ موجی از اطلاعات در کسری از ثانیه در اختیارمان قرار می‌گیرد. در مواجهه با بمباران بی‌امان خبری قرار گرفته‌ایم. گویی هیچ راه گریزی از آن نیست، مگر اینکه به هر دلیلی چند روز گوشی هوشمند نداشته باشیم.

چرا دخل و خرج نمی‌خواند؟

درآمد، بخشی اصلی زندگی است که این روزها توان مقابله با مخارج را ندارد. سرعت گرانی و تورم آنقدر بالاست که تقریبا تمام اقشار جامعه با آن درگیر هستند. فاصله درآمد کارگران و کارمندان با مخارج عادی زندگی همخوانی ندارد. گزارش‌های میدانی بیانگر این است که حقوق کارگران حتی پاسخگوی نیمی از هزینه‌های ماه نیست، چراکه بخش قابل‌توجهی از حقوق کارگران صرف اجاره‌ خانه می‌شود. همین موضوع باعث رشد مشاغل کاذب و دستفروشی میان کارگران برای تامین معاش خانوار شده است.

حکایت شوربختی انرژی

ناترازی انرژی حکایت امروز و دیروز نیست؛ یک‌شبه هم برطرف نمی‌شود. سال‌هاست پرونده آن روی میز مدیران ارشد و میانی کشور است ولی هیچ اقدام موثری برایش انجام نشده است.

دستاوردهای انقلاب اسلامی

یکی از آسیب‌های ناشی از حاکمیت افراد ضعیف و وابسته بر ایران قبل از انقلاب تحقیر ملت ایران بود: «ده‌ها سال ملت ما تحقیر شد.

مردم، محور اصلی حکمرانی ولایی

کار مردم همگام با دولت بعد از انتخابات در نظام حکمرانی ولایی شروع می‌شود. نه‌تنها مردم نباید حذف شوند، بلکه مردمی‌سازی دولت با فعال‌سازی ملت در صحنه، رسالت اصلی دولت در حکمرانی ولایی است. ما شاهد هستیم یکی از شعارهای دولت آیت‌الله رئیسی مردمی‌سازی دولت و دولت مردمی است که حتی آقای رییس‌جمهوری یک دستیار ویژه برای مردمی‌سازی دولت انتخاب کردند.

خواست مردم محقق شد

مردم همیشه در صحنه هستند و مطالبه می‌کنند. مردم ایران با گذشت چند روز از شهادت سیدحسن نصرالله مراتب اعتراضشان را به جنایات های رژیم صهیونیسم فریاد می‌کشند و آماده جهاد در برابر این رژیم جنایت‌کار هستند.

چه کسی مسئول است؟

مدرسه‌ها باز شده و دانش‌آموزان به کلاس درس رفته‌اند ولی هنوز برنامه دقیق برای نظام آموزشی وجود ندارد. تا جایی که آقای وزیر آموزش‌وپرورش اعلام می‌کند: «برنامه درسی مدرسه ناکارآمد و استعدادکش است.» این سوال مطرح می‌شود که چه کسی باید تنظیم‌کننده برنامه باشد که استعدادکشی نشود. درحالی سند تحول آموزش‌وپرورش سال آخر اجرایی‌اش را سپری می‌کند؛ ۷۹۰هزار نفر از دانش‌آموزان ثبت‌نام نکرده‌اند. 

کجا زندگی کنیم؟

حیات انسان به سلامت محیط زیست بستگی دارد. اما واقعیت تلخ این است که انسان‌ها کمر به نابودی آن بسته‌اند. ما در حال نابودی محیطی هستیم که لازمه حیاتمان است.

کار مردم زمین نماند

تقریبا همه ما هر ماه و حتی از همان ساعات ابتدایی سال تحویل به دنبال بیشترین تعطیلات در تقویم می‌گردیم. اینکه همه به‌دنبال تفریح باشیم و برایش برنامه‌ریزی انجام دهیم کار بسیار پسندیده‌ای است اما اینکه کارمان را تعطیل کنیم و دیگران مستاصل بمانند کار شک‌داری است که باید اصلاح شود. 

بازی با پول مردم

ثبت‌نام خودرو دوباره روایت‌های تکراری را رسانه‌ای کرد اما این‌بار ماجرا کمی متفاوت‌تر است. حکایت بازی پول مردم همچنان ادامه دارد. دوباره بازار فروش حواله از سر گرفته شده است.

همه به سوی حسین(ع)

 پیاده‌روی و زیارت حرم مطهر امام حسین(ع) در روز اربعین ریشه تاریخی دارد، چراکه جابر بن عبدالله انصاری و عطیه عوفی در سال ۱۲۸۱ قمری با پای پیاده از مدینه حرکت کردند و در صبح اولین اربعینی که از شهادت حضرت سیدالشهدا (ع) می‌گذشت، به کربلا رسیدند و طبق آنچه در منابع شیعه معتبر مشهود است در روز اربعین حضرت زینب کبری(س) و امام سجاد(ع) همراه با ۸۴نفر وارد کربلا شدند و پس از گفت‌وگو با جابر عبدالله انصاری، قبر مطهر امام (ع) را زیارت کردند و از آنجا زیارت اربعین آغاز شد. 

آموزش و پرورش را دریابید

حاشیه‌های زیادی برای سالخورده بودن کابینه دولت چهاردهم مطرح شد؛ البته در مسند وزارت کمی تجربه لازم است. در این سالخورده بودن داشتن سلامت جسمی و استاندارد سن هم لازم است تا آن فرد بتواند وظایفش را به‌درستی انجام دهد. شاید وزیر سالخورده و باتجربه تاثیر در روند معیشت و تغییری در وضعیت زندگی مردم نداشته باشد. اما نگرش می‌تواند روند توسعه کشور را به همراه داشته باشد. اینکه جوانان را ببینیم و به آنان اعتماد کنیم خیلی مهم است. جوانانی که دیده نشده‌اند و مدارک تحصیلی‌شان روی طاقچه خاک می‌خورد.

چاره بیچارگان

مخارج زندگی، دخل و خرج را به هم ریخته است. جوانان جویای کار هستند و شاغلان به دنبال شغل دوم و سوم. اغلب افراد بعد از ساعت اداری به عنوان کار دوم در تاکسی‌های اینترنتی کار می‌کنند یا به دلالی می‌پردازند. 

سرمایه‌ها را حفظ کنیم

انسان‌ها سرمایه هستند. سرمایه‌هایی که دوباره تکرار نمی‌شود به‌خصوص اگر این فرد یک پزشک باشد که برای کسب تخصص باید سال‌ها تلاش کند. این پزشک باید یک عمر درس بخواند تا آینده‌اش را بسازد.

شرط توسعه فناوری و اطلاعات

توسعه اکوسیستم ارتباطات‌ و فناوری اطلاعات مثل هر محیط زنده دیگری تحت تاثیر انواع متغیرهای درونی و بیرونی افزایش یا کاهش پیدا می‌کند. مهم‌ترین متغیر بیرونی اثرگذار بر این حوزه، شرایط کلان اقتصاد ایران است که در سال‌های گذشته با افت و خیزهای زیادی روبه‌رو بوده است.

مهندسی انتخابات از شایعه تا واقعیت؟

یکی از شاخصه‌های مردم‌سالاری دینی در جمهوری اسلامی همین انتخابات است که در هر دوره مورد هجوم قرار گرفته است؛ هجومی که هدف مشخصی جز تخریب جمهوری اسلامی ندارد.

پازل «بی‌پولی»

حکایت مدرسه رفتن دانش‌آموزان؛ روایتی از یک چالش بزرگ است.

سازش انسان با محیط زیست

علی جواهری ـ دبیر گروه جامعه

زندگی ساده

علی جواهری ـ دبیر گروه جامعه