آگاه: با اینحال، پدیدهای که بهطور مکرر شاهد آن هستیم، عدم کاهش متناسب قیمتها در زمان تثبیت یا کاهش نرخ ارز است. این ناهماهنگی در تنظیم قیمتها، نهتنها فشار اقتصادی بر خانوارها را افزایش میدهد، بلکه نشاندهنده ضعف ساختاری در نظام توزیع کالا و نقش مخرب دلالان است. این مسئله ضرورت نظارت دقیقتر مسئولان و تقویت نهادهایی مانند تعاونیها را بیشازپیش آشکار میسازد.
افزایش نرخ دلار بهسرعت بر قیمت کالاهای وارداتی و حتی تولیدات داخلی تاثیر میگذارد. تولیدکنندگان و فروشندگان، افزایش هزینههای واردات مواد اولیه، ماشینآلات یا کالاهای نهایی را بهانهای برای افزایش قیمتها قرار میدهند. با اینحال، زمانی که ارزش دلار کاهش مییابد، شاهد تعدیل قیمتها نیستیم. این رفتار ناعادلانه از دو منبع نشأت میگیرد:
نخست سودجویی زنجیره توزیع: بسیاری از فعالان بازار، از کاهش نرخ ارز برای کاهش قیمتها استفاده نمیکنند و ترجیح میدهند سود بیشتری کسب کنند.
انتظارات تورمی: فروشندگان و مصرفکنندگان بهدلیل بیثباتی تاریخی بازار، به کاهش پایدار قیمتها باور ندارند و این چرخه معیوب را تداوم میبخشند.
یکی از عمدهترین مشکلات در نظام توزیع کالا، حضور دلالان و واسطههای متعدد است که بدون ایجاد ارزشافزوده واقعی، قیمتنهایی کالا را بهشکل غیرمنطقی افزایش میدهند. بهعنوان مثال، یک کشاورز محصول خود را با قیمتی ناچیز به دلال میفروشد، اما همین محصول پساز عبور از چندیندست واسطه، با قیمتی چندبرابری بهدست مصرفکننده میرسد. این شکاف عمیق بین قیمت تولید و مصرف، نهتنها سود کشاورز را کاهش میدهد، بلکه قدرت خرید مردم را نیز کم میکند. دلالی بهویژه در حوزه محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی، به معضلی ساختاری تبدیل شده که بیاعتمادی عمومی به بازار را دامن میزند.
راهکار اصلی برای کاهش نقش دلالان و تعدیل قیمتها، تقویت نهادهای مردمی مانند تعاونیها است. تعاونیها با حذف واسطهها، امکان ارتباط مستقیم بین تولیدکنندگان و مصرفکنندگان را فراهم میکنند. مزایای این نظام عبارتند از: افزایش سود کشاورزان و تولیدکنندگان با حذف سود واسطهها. کاهش قیمت برای مصرفکننده بهدلیل فروش محصولات بدون افزودههای دلالی. شفافیت بازار و امکان نظارت بهتر بر کیفیت و قیمت کالاها.
برای نمونه، اگر یک تعاونی کشاورزی، محصولات را مستقیما از باغداران خریداری و از طریق فروشگاههای خود توزیع کند، قیمتنهایی میوه ممکن است تا ۵۰ درصد کاهش یابد. این مدل در بسیاری از کشورها با موفقیت اجرا شده و منجر به ایجاد بازاری رقابتی و منصفانهشده است.
مسئولان با دو اقدام کلیدی میتوانند به حل این معضل کمک کنند: اولا نظارت فعال و قانونگذاری: ایجاد قوانین سختگیرانه برای جلوگیری از احتکار، دلالی و افزایش غیرمنطقی قیمتها، همراه با مجازات متخلفان. دوما حمایت از تعاونیها: اختصاص تسهیلات مالی، معافیتهای مالیاتی و آموزش شیوههای نوین بازاریابی به تعاونیها برای گسترش فعالیتشان.
علاوهبر این، ایجاد پلتفرمهای دیجیتال برای اتصال مستقیم تولیدکنندگان به مصرفکنندگان میتواند نقش دلالان را به حداقل برساند. گرانی کالاها بر اثر نوسانات ارزی و سودجویی دلالان، تنها با تقویت سازوکارهای شفاف و مردمی قابلحل است.
۲۶ فروردین ۱۴۰۴ - ۲۲:۴۱
کد خبر: ۱۲٬۱۷۱
نوسانات نرخ ارز در ایران، بهویژه افزایش قیمت دلار، همواره تاثیرمستقیمی بر قیمت کالاهای اساسی و موردنیاز مردم داشته است.
نظر شما