آگاه: معترضان در این راهپیمایی‌ها پلاکاردهایی با تصویر ترامپ و شعارهای «دستت را از آینده ما کوتاه کن» و «فاشیست‌ها باید بروند» در دست داشتند و شعار می‌دادند: «دستتان را از هر آنچه دوست داریم بردارید. از اتحادیه‌هایمان، دموکراسی‌مان، جوانان‌مان، آتش‌نشانان‌مان، سلامت زنان‌مان، انتخابات‌مان، زندگی افراد تراجنسیتی و از تنوع. ما می‌خواهیم کشورمان را پس بگیریم.»
در پایتخت، واشنگتن نیز صحنه‌ای غیرمعمول رقم خورد. ده‌ها هزار نفر به خیابان‌ها آمدند تا به سیاست‌های ترامپ اعتراض کنند، در حالی که تنها دوماه‌ونیم از آغاز ریاست‌جمهوری او گذشته بود. چنین تظاهراتی در آمریکا از دهه ۱۹۸۰ تا کنون در ۱۰۰ روز اول هیچ رئیس‌جمهوری به این گستردگی سابقه نداشته، مگر در سال ۲۰۱۷ که در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ نیز به دلیل موضوعی خاص یعنی حقوق زنان اعتراضات گسترده‌ای برگزار شد. با این حال، تفاوت قابل‌توجهی میان این دو موج اعتراضی وجود دارد؛ اعتراضات کنونی بازتاب‌دهنده نگرانی عمیق مردم آمریکا از سیاست‌هایی است که ممکن است بنیان کشور را تهدید کند.
شعار «دستتان را بردارید» که توسط برگزارکنندگان انتخاب شد، پیامی هشداردهنده روشن به ترامپ و جمهوری‌خواهان بود مبنی بر اینکه مردم از وضعیت موجود و سیاست‌های دولت ترامپ ناراضی‌اند. اگرچه این تظاهرات نشان‌دهنده رشد چشمگیر مخالفت مردمی با سیاست‌های داخلی دولت است و باید منتظر بازتاب آن در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره بود اما این اعتراضات می‌تواند نشانه‌ای از گسترش مقاومت داخلی در برابر تهدیدهای متوجه دموکراسی در ایالات متحده باشد. در واکنش به تظاهرات خیابانی «لیز هیوستون» معاون دبیر مطبوعاتی کاخ سفید گفت: «ترامپ هیچ قصدی برای قطع تأمین اجتماعی یا خدمات درمانی ندارد. موضع رئیس‌جمهور ترامپ روشن است، او همیشه از تأمین اجتماعی، مدی‌کر و مدی‌کید برای افراد واجد شرایط محافظت خواهد کرد. این دموکرات‌ها هستند که با اعطای این خدمات به مهاجران غیرقانونی، این برنامه‌ها را به‌سوی ورشکستگی سوق می‌دهند و به سالمندان آمریکایی آسیب می‌زنند.»
در حال حاضر بسیاری از اقدامات ترامپ با شکایت‌های قضایی مواجه شده، از جمله تلاش برای اخراج کارمندان دولتی، اخراج مهاجران و لغو حقوق دگرباشان جنسیتی که منتقدان آنها را تجاوز به اختیارات قانونی رئیس‌جمهور توصیف می‌کنند. حضور معترضان نشان می‌دهد آمریکای ترامپ با بحران روبه‌رو شده به‌گونه‌ای که شخص او می‌گوید تنها در صورتی تعرفه‌های اعمال‌شده علیه سایر کشورها را لغو خواهد کرد که آنها تجارت‌شان را با آمریکا یکسان‌سازی کنند. ترامپ که روی پلکان هواپیمای «ایرفورس وان» با خبرنگاران صحبت می‌کرد، با بیان اینکه خواستار ریزش بازارهای جهانی نیست اما در عین حال هم درباره سقوط چشمگیر بازارهای مالی نگرانی ندارد، گفت: گاهی اوقات برای درمان و بهبود، مجبور به مصرف دارو هستید.اظهارات وی در حالی مطرح شده است که بازارهای مالی در روز دوشنبه به محض ازسرگیری فعالیت، همچنان در سراشیبی تند سقوط قرار گرفتند. این در حالی است که مشاوران ترامپ نیز در تلاش برای آرام کردن و تسکین التهاب بازار، مدعی شدند که بیش از ۵۰ کشور برای آغاز مذاکرات با آمریکا به منظور لغو تعرفه‌ها با واشنگتن تماس برقرار کرده‌اند!
ترامپ در سراشیبی سقوط
بر این اساس، شواهد و قراین حاکی از آن است که رویکردهای یک‌جانبه‌گرایانه کاخ سفید با رهبری ترامپ، موجبات انزوای آمریکا را فراهم آورده است. در همین راستا، روزنامه آمریکایی The Hill اخیرا مقاله‌ای با عنوان «مغلوب‌شدن تیم ترامپ در جنگ‌جهانی سوم»، منتشر کرده و نوشت: «دولت ترامپ در صحنه بین‌المللی با دو چالش اساسی و تعیین‌کننده روبه‌رو است که می‌توان از آنها به مثابه دو جنگ‌جهانی تعبیر کرد. نخست جنگی آشکار که با نبرد روسیه در اوکراین و اعلام تقابل ولادیمیر پوتین علیه غرب آغاز شده است. دوم جنگی استعاری و چه بسا خطرناک‌تر که توسط شخص دونالد ترامپ علیه متحدان سنتی ایالات‌متحده به راه افتاده است. این رویکرد خودویرانگر که مبتنی بر تقابل با متحدان و امتیازدهی یک‌جانبه به رقبا است، به تحقق شعار نخ‌نمای «آمریکا را دوباره بزرگ کنیم» کمکی نخواهد کرد. بلکه در صورت تداوم، می‌تواند به تضعیف بنیان‌های قدرت اقتصادی و نظامی ایالات‌متحده منجر شود. در دنیای پیچیده و چندقطبی کنونی، هیچ کشوری قادر به بقا در انزوا و تقابل با تمامی قدرت‌های جهانی نیست. ایالات‌متحده درحال‌حاضر با چالش‌های متعددی در نقاط مختلف جهان روبه‌رو است. احیای قدرت روسیه در اروپا؛ ظهور چین به‌عنوان یک قدرت اقتصادی و نظامی هم‌تراز؛ تلاش قدرت‌های نوظهور مانند ایران و کره شمالی برای ایفای نقش موثر در جهان و تهدید کشتیرانی قلدرمابانه آمریکا در دریای سرخ و خلیج عدن توسط حوثی‌های یمن، همگی نشان‌دهنده محیط امنیتی پیچیده و متلاطمی است که آمریکا باید آن دست و پنجه نرم می‌کند. در چنین شرایطی، علم روابط بین‌الملل ایجاب می‌کند که دولت ایالات‌متحده با هماهنگی متحدان خود و تقویت ائتلاف‌های بین‌المللی، به مقابله با این تهدیدات فزاینده بپردازد؛ اما رویکرد دولت ترامپ دقیقا در نقطه مقابل این ضرورت قرار دارد. آغاز جنگ‌های تجاری با متحدان، تردیدافکنی در مورد تعهدات ناتو، و حتی طرح ایده‌هایی مبنی بر رهاکردن اتحادیه اروپا به حال خود، همگی نشان‌دهنده یک انحراف از اصول و مبانی روابط بین‌الملل است.
نگاهی به رویکرد ترامپ در قبال روسیه و جنگ اوکراین، گواه روشنی بر این مدعا است. امتیازدهی‌های پی‌درپی به مسکو، از جمله پیشنهاد آتش‌بس‌های یک‌جانبه در ازای مذاکره، نه تنها نتوانسته است پوتین را به پای میز مذاکره بکشاند، بلکه به او فرصت داده است تا برای عملیات‌های جدید در دونباس آماده شود. اعلام بسیج گسترده نیروها در روسیه، نشان‌دهنده عزم پوتین برای ادامه جنگ و عدم تمایل او به پذیرش شروط ترامپ است.
آمریکا در دوره افول
برمبنای تحلیل‌ها و نظرات کارشناسان آنچه از رویدادهای آمریکا مخابره می‌شود حاکی از آن است که این کشور نه‌تنها دیگر اول نیست، بلکه در اول افول قرار دارد. اگر از افول سخن می‌گوییم منظور چیست؟
جلال دهقانی فیروزآبادی، استاد و عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگویی که پیش از این با پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای داشت، با بیان اینکه افول آمریکا برحسب ماهیت قدرت، نسبیت قدرت و چگونگی توزیع قدرت در سطح بین‌المللی تعریف می‌شود، گفت: به‌ویژه افول قدرت آمریکا نسبت مستقیم و ارتباط این‌همانی در رابطه با نسبی‌بودن قدرت دارد، به‌خصوص در روابط بین‌الملل که قدرت به‌طورکلی با قدرت کشورها نسبت به یکدیگر می‌تواند افزایش یا کاهش یابد.
وی اظهار کرد: قدرت نسبت به زمان و موضوعی که قدرت در آن اعمال می‌شود یا حوزه موضوعی آن و نسبت به سایر بازیگران بین‌المللی سنجیده می‌شود؛ لذا باید توجه داشته باشیم که وقتی می‌گوییم افول آمریکا یا افول قدرت آمریکا، این سه مؤلفه را بایستی در نظر داشته باشیم که قدرت آمریکا نسبت به گذشته چه تفاوتی کرده است. زیرا وقتی می‌گوییم افول کرده یعنی قدرت آمریکا نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده و سیر نزولی دارد. این کارشناس سیاست خارجی گفت: همین‌طور نسبت به موضوعی که در آن اعمال قدرت می‌شود که در یک یا چند حوزه موضوعی وقتی قدرت آمریکا را می‌سنجیم به این نتیجه می‌رسیم که قدرت او در این حوزه‌ها نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده و در حال افول است؛ هم به صورت داخلی و هم به‌صورت ظهور قدرت‌های رقیب و چالش‌گر دیگر در این حوزه‌ها.
دهقانی فیروزآبادی به نکته دیگری که منجر به افول آمریکا شده است می‌پردازد و می‌گوید: وقتی می‌گوییم افول قدرت آمریکا، بر مبنای این است که قدرت در سطح بین‌المللی چگونه توزیع شده و سهم آمریکا و سایر کشورها از قدرت چقدر است. وقتی نسبت می‌گیریم می‌بینیم قدرت آمریکا مثلاً نسبت به چین در حال افول است. پس باید به این نکته توجه داشته باشیم که وقتی صحبت از افول آمریکا می‌شود به چه معناست.
هشدارهای آمریکایی‌ها به ترامپ
در نهایت می‌توان در جمع‌بندی به این نکته اشاره کرد که تظاهرات در شهرهای آمریکا هشداری نسبت به چالش‌هایی که در انتخابات میان‌دوره‌ای سال آینده پیش‌روی حزب جمهوری‌خواه قرار دارد. اما این تظاهرات به‌نوعی، بیانگر نگرانی مردم از ناتوانی سیاستمداران در مقابله با ترامپ و ناتوانی دموکرات‌ها در ایستادگی برابر تصمیم‌هایی بود که از سوی ترامپ اتخاذ می‌شود. روی هم رفته می‌توان نتیجه‌گیری کرد که روزهای خوبی پیش روی آمریکا قرار ندارد.