آگاه: معلوم نیست از چه زمانی هواپیماهای شخصی در ایران پرواز میکنند ولی سالهاست این موضوع جستهوگریخته مطرح میشود. سال۹۵ یکی از روزنامهها از شرکتی نام برد که در زمینه خدمات پرواز خصوصی و فروش جتهای شخصی در ایران فعالیت دارد. همین سالها بود که صحبت از خرید جتهای هفتنفره به میان آمد ولی همه این اخبار بهدلیل تایید نشدن مقامات مسئول موردتوجه قرار نگرفت. شاید خیلیها باور نکردند در کشورمان افرادی زندگی میکنند که نهتنها توان خرید هواپیمای شخصی دارند، بلکه هزینههای نگهداری و پرواز آن را هم میپردازند. مردم باور کنند یا نه، تعداد مالکان جتهای شخصی روزبهروز افزایش یافت، طوریکه امروز گفته میشود بیش از هزار و ۵۰۰هواپیمای شخصی در فرودگاهای کشور جا خوش کردهاند.
هرچند بررسیها نشان میدهد سابقه پرواز هواپیماهای خصوصی در ایران از ۲۰سال تجاوز میکند ولی سال۱۳۸۲ با پیگیری وزارت راه مصوبهای از هیات دولت گذشت که در آن مالکیت حقیقی و حقوقی هواپیماهای شخصی را در ایران آزاد اعلام کرد. بلافاصله محمدرضا عارف، معاون اول رییسجمهور در آییننامهای خطاب به وزارتخانههای راهوترابری و وزارت نوشت «هر شخص حقیقی یا حقوقی دارای تابعیت جمهوری اسلامی ایران، مجاز است با رعایت قوانین و مقررات مربوط، اقدام به خرید و مالکیت هواپیمای شخصی غیرنظامی کند.» براساس این آییننامه، «اجازه پرواز» پس از تایید قابلیتهای فنی عملیاتی هواپیما و صلاحیت عوامل پرواز، ازسوی «سازمان هواپیمایی کشوری» صادر خواهد شد.
از آن تاریخ بود که صدها هواپیمای یکموتوره لوکس فوقسبک وارد کشور شد. این هواپیماها که وزنی کمتر از ٦٠٠کیلوگرم دارند، گاهی در تفریحات استفاده میشوند و گاه میتوانند در مسیرهای طولانیتر پرواز کنند.
یک مسئول آگاه در یکی از ایرلاینهای کشور درمورد جتهای شخصی به خبرنگار آگاه چنین میگوید: هواپیماهای شخصی از نوع ملخی و ارزان که استفاده سمپاشی دارند تا انواع تفریحی و درنهایت انواع جت در ایران وجود دارد که در اختیار اشخاص است. مالکان شخصی این هواپیماها با رعایت ضوابط و قوانین میتوانند از همه فرودگاههای کشور استفاده کنند و حتی برخی سفرهای خارجی نیز انجام میشود. او میگوید: صاحبان هواپیماهای شخصی مانند یک وسیله نقلیه از هواپیمای خود استفاده میکنند، برای پارک در فرودگاه هزینه پارکینگ میپردازند و سرویس دورهای و تعمیر و نگهداری هم باید به این هزینهها اضافه کرد. او میگوید: هواپیماهای خصوصی برای پرواز باید هزینه ترافیک پرداخت کنند و با رعایت ضوابط میتوانند در فرودگاه شهرهای مختلف کشور نشست و برخاست کنند و در مواردی هم میبینیم که در سفرهای خارجی مورد استفاده قرار میگیرند.
به گفته این مقام آگاه، دارندگان هواپیماهای خصوصی معمولا خلبان استخدام میکنند. بعضی افراد هم علاقه دارند خودشان هدایت آن را برعهده بگیرند که این کار نیازمند طی دورههای مختلف آموزشی و همچنین دورههایی برای تمدید گواهی خلبانی است، اما بیشتر صاحبان این وسایل گرانقیمت و اشرافی ترجیح میدهند پرواز را به خلبان بسپارند و خودشان در کنار مهمانان از پرواز لذت ببرند.
این مقام آگاه درمورد نحوه واردشدن این جتها به کشور همچنین توضیح میدهد: شرکتهایی در ایران وجود دارد که کارشان تهیه و خرید هواپیماست. آنها با دلالهایی در ارتباط هستند که میتوانند با وجود تحریمها جت به کشور وارد کنند. به گفته او، نهتنها تحریمها مانعی برای رسیدن هواپیما به خریدار نمیشود؛ بلکه بهراحتی از طریق همین شرکتها و دلالها قطعات موردنیاز و مصرفی جتها را هم میخرند.
روز شنبه پس از اطلاعیه سازمان هواپیمایی کشوری که نهتنها وجود جتهای شخصی را تا بلکه بر قانونیبودن آنها صحه گذاشت، «جت شخصی» در فضای مجازی طوری فراگیر شد که انتقاداتی را دنبال داشت. برخی خروج ارز برای واردات خودرو را به روی دستگاه اجرایی آوردند که حالا متوجه شدهاند با ورود هر جت به کشور مبالغ هنگفتی ارز خارج میشود.
برای اینکه بدانیم با ورود این جتها چقدر ارز از کشور خارج شده است باید اطلاعاتی درمورد قیمت این پرندههای لوکس داشته باشیم. بررسیها نشان میدهد قیمت جت شخصی در بازارهای جهانی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰هزار دلار است. قیمت جت شخصی مسافربری کوچک ایرباس A۳۲۰ حولوحوش ۹۷میلیون دلار برآورد میشود و خرید بوئینگ ۷۳۷ حدود ۶۰ تا ۹۹میلیون دلار آب میخورد.
هواپیماهای بزرگتر بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار قیمت دارند. پیش از تشدید تحریمها در سال ۹۷ میشد با پرداخت یک تا دو میلیارد تومان برای خرید جت شخصی دستبهکار شد، اما با رشد نرخ ارز در این سالها هواپیمای شخصی به حداقل پنج تا ۷.۵میلیارد تومان میرسد؛ البته فهرست بلندبالایی از انواع ماشین میتوان تهیه کرد که ارزششان بیشتر از جت شخصی است.