۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۱۲:۱۱

نادر طالب‌زاده از هنرمندانی است که با آغاز انقلاب اسلامی به ایران آمد و برای سال‌ها و تا پایان عمر با عشق و مستمر در راه اعتلای فرهنگی و هنری انقلاب گام‌های مهمی برداشت. او در اردیبهشت‌ماه سال۱۴۰۱ در اثر ابتلا به عارضه قلبی و لختگی خون در بیمارستانی در تهران درگذشت. او از جمله افراد تاثیرگذاری بود که ازسوی آمریکا تحریم شد و بااین‌حال اقدامات تاثیرگذار رسانه‌ای و فرهنگی را در راستای آموزش و تولید آثاری ماندگار به پایان رساند.

آگاه: طالب‌زاده، مستندساز و پژوهشگر طرح‌های راهبردی و اساسی، مشاور بین‌المللی رسانه‌ها و اندیشه‌های جریان مقاومت و همچنین برگزارکننده نشست‌های ضد استکباری و ضدصهیونیستی و از منتقدان اصلی امپریالیسم و یک مبارز با صهیونیسم بود. او متولد سال۱۳۳۲ در تهران بود که در ۱۶سالگی برای تحصیل به آمریکا رفت. طالب‌زاده به بیان خودش ابتدا در رشته پزشکی درس می‌خواند که آن را نیمه‌کاره رها کرد و به تحصیل در رشته ادبیات انگلیسی مشغول شد. بعد از آن نیز کارشناسی‌ارشد را در رشته سینما و در دانشگاه کلمبیا که این روزها محل اعتراض به جنایت‌های صهیونیست‌ها شده، به پایان رساند. او بعد از انقلاب اسلامی یعنی در سال۱۳۵۷ درحالی‌که برای رسانه سی.بی.اس نیوز آمریکا کار می‌کرد به ایران بازگشت. کمی بعد در اعتراض به نحوه پوشش تحریف‌شده اخبار ایران ازسوی این بخش خبری و دیگر رسانه‌های غربی، از این شبکه جدا شد. 

همنشینی همیشگی با شهید آوینی

آشنایی طالب‌زاده با شهید مرتضی آوینی با دیدن کارهای او در اوایل انقلاب آغاز می‌شود و به آرامیدن در خاک و در کنار مزار او منتهی شده است. نادر طالب‌زاده به بیان خودش بعد از بازگشت به ایران، فیلم‌های «ترکمن صحرا»، «خان‌گزیده‌ها»، «حقیقت» و چند فیلم دیگر را از او می‌بیند و به این نحو با اندیشه و آثار شهید آوینی آشنا می‌شود. در ادامه و در سال۱۳۶۲ از نادر طالب‌زاده خواسته می‌شود تا به کمک شهید آوینی برود و او به‌خاطر مشغولیت به تولید فیلم «والعصر» به‌ناگزیر نمی‌پذیرد. بعد از آن و با اکران فیلم «والعصر» که روایتگر ماجرای پروژه عظیم مهندسی جنگ یعنی احداث جاده ۱۳کیلومتری سیدالشهدا(ع) بود، بنای آشنایی و ارتباط طالب‌زاده و شهید آوینی گذاشته شد. بعد از آن فرصت‌های دیگری برای همکاری این دو فراهم می‌شود که یک‌مرتبه در جریان تولید مجموعه «ساعت۲۵» بوده است. به گفته طالب‌زاده، اگر آوینی همکاری نمی‌کرد امکان ساخت این سریال فراهم نمی‌شد. طالب‌زاده می‌گوید: «چیزی که از همکاری با ایشان به دست آوردم یک‌دهم تحقیقاتی که برای ساخت آن سریال انجام داده بودم هم نبود. یک جایی باید فن آموخته باشی اما جایی هم چیزهای دیگری مهم است.» 

بعد از آن نیز در تولید مجموعه مستند «خنجر و شقایق» با موضوع مقاومت مردم بوسنی‌وهرزگوین در جنگ، فرصتی برای همکاری مستقیم آنها فراهم شد. طالب‌زاده می‌گوید: «شهید آوینی براساس دیدگاه عرفانی و اشراقی‌ای که داشت یک متن نهایی باشکوه بر آن مجموعه نوشت که درنهایت هم نام آن مجموعه خنجر و شقایق شد.» بعد از تولید این مجموعه طولی نکشید که مرتضی آوینی شهید شد. طالب‌زاده در طول مدت آشنایی تا شهادت آوینی با او ارتباط نزدیکی داشت و از ابتدا دیدگاه و عملکرد او را تکریم و تحسین می‌کرد. او درباره شهید آوینی بیان کرده بود که فیلم‌های او به‌نوعی تاییدیه انقلاب اسلامی از زبان یک هنرمند بود، به‌خصوص به امثال ما که از آن طرف دنیا آمده بودیم خیلی کمک می‌کرد تا انقلاب را از منظر یک هنرمند موفق و مدرن تفسیر کنیم. 

از میان آنچه طالب‌زاده در طول حیاتش درباره شهید آوینی بازگو می‌کرد می‌توان کاملا به دیدگاه او به‌عنوان یک هنرمند پیشرو در آن زمان و تعلق‌خاطری که به تفکر و اندیشه شهید آوینی داشت، رسید. طالب‌زاده با راهبردهای مرسوم محافظه‌کارانه پیش نمی‌رفت و آرمان‌گرایی را با مصلحت‌اندیشی و چارچوب‌های محدود روزمره تجمیع نمی‌کرد. او همواره بر استفاده از زبان و هنر سینمایی برای انتقال مفاهیمی چون عدالتخواهی، استقلال و مبارزه با استکبار به عنوان پیام‌های ناب انقلاب اسلامی تاکید می‌ورزید. اینها همه نشانه‌هایی از قرابت اندیشه و عمل او به سید شهیدان اهل قلم است. 

آقای نادر انقلاب اسلامی

طالب‌زاده در سال۵۷ و ۱۰روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روزنامه تهران‌تایمز را در آن زمان با نام تهران‌جورنال تاسیس کرد. این روزنامه از همان زمان تا امروز در ۱۲صفحه و با موضوعات مختلفی به زبان انگلیسی به انتشار می‌رسد. طالب‌زاده پس از آن در سال۱۳۵۹ در صداوسیما مشغول به‌کار شد. آشنایی او با شهید مرتضی آوینی نیز به همان سال‌های اول انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. او از همان سال‌های ابتدایی بعد از انقلاب و بعد از آغاز فعالیت هنری، شروع به تدریس در مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی و نیز مدیریت مرکز تحقیقات و مطالعات سینمایی معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کرد. 

او از سال۱۳۶۰ ازسوی صداوسیما به جبهه‌های جنگ اعزام شد و همان زمان نیز مستند «شوش، شهر شهیدان گمنام» را ساخت. بعد از آن نیز به‌عنوان فیلمساز در مرکز تولید فیلم در تهران مشغول شد. از همان زمان بود که به‌عنوان منتقد جدی سیاست‌های رسانه‌ای آمریکا در تلویزیون شناخته شد و به شکلی مستمر به این موضع ادامه داد. او همچنین در سال۱۳۷۱ به‌عنوان مستندساز و خبرنگار در جنگ بوسنی‌وهرزگوین حضور یافت و مستندهایی درباره این جنگ و آنچه در طول آن بر مردم این کشور می‌گذشت، ساخت. از آشکارترین واکنش‌های آمریکا به اقدامات او، صادر نکردن ویزا برای او در سفر ریاست‌جمهوری وقت، محمود احمدی‌نژاد به این کشور بود.  او مسئولیت موسسه افق نو را برعهده داشت و از اقدامات مهمی که در آن زمان انجام داد، برگزاری کنفرانس معروف «هالیوودیسم و بیداری اسلامی» بود که چهره‌های تاثیرگذاری همچون الکساندر دوگین را به ایران آورد.  طالب‌زاده در راه‌اندازی جشنواره مردمی فیلم عمار نقش مهمی داشت و دبیری آن را نیز برعهده داشت. این جشنواره از سال۸۹ در سالگرد روز ۹دی برای اولین‌بار ازسوی دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد و فرصتی را برای یادآوری این روز با تولید و اکران آثار با موضوعات مرتبط با آن در بسیاری از نقاط کشور فراهم کرد. علاوه‌برآن، او دبیر کنفدراسیون بین‌المللی افق نو بود که در سال‌های اولیه دولت یازدهم به‌کلی تعطیل شد. طالب‌زاده همچنین، از افراد تاثیرگذار در تاسیس شبکه افق نیز بود. 

گفت‌وگویی برای ادیان

یکی از راهبردهای کلان او در فعالیت فرهنگی و رسانه‌ای، گفت‌وگو بود. او سریالی با نام «بشارت منجی» را کارگردانی کرد که براساس زمینه‌های مشترک بین اسلام و مسیحیت ساخته و پرداخته شده بود. این سریال به‌شکلی گسترده و بین‌المللی به نمایش درآمد و بازخوردهای مثبت و تحسین بسیاری دریافت کرد.

ترور بیولوژیک و پاسخی مبهم

طالب‌زاده در سال۱۳۹۵ از ماجرایی پرده برداشت که طی آن در سال۱۳۹۳ و در سفری به کشور عراق هدف ترور بیولوژیک قرار گرفته است. این موضوع هرگز به‌شکلی آشکار تایید یا رد نشد اما بااین‌حال و باوجود تاریخچه ترور افراد تاثیرگذار در کشور که به سال‌های اول انقلاب اسلامی بازمی‌گردد این احتمال برای همیشه در جریان مرگ زودهنگام او و بسیاری افراد دیگر مطرح می‌شود.