آگاه: زیستگاه‌های خلیج‌فارس با صید و صیادی از بین رفته است و استخراج نفت همچنان بر آلودگی این اکوسیستم دریایی می‌افزاید. این بار وزارت امور خارجه پا به میدان گذاشته است. یکی از مسئولان این وزارتخانه از دیپلماسی زیست‌محیطی در حوزه خلیج‌فارس صحبت می‌کند تا بعد از برقراری روابط دوباره ایران و عربستان، روزنه امیدی در کنترل این آلایندگی‌ها باز شود.
محیط‌زیست دریایی خلیج‌فارس و دریای عمان مشترک بین ایران و هفت کشور عربی همسایه با برخی از چالش‌های زیست‌محیطی مواجه هستند که صید بی‌رویه و غیرمسئولانه از منابع آبزی، تخریب و ایجاد تغییرات فیزیکی مناطق ساحلی، ریزش نفت ناشی از اجرای عملیات اکتشاف و استخراج و حمل‌ونقل نفت ازجمله آنهاست.
آلودگی‌های با منشأ خشکی در خلیج‌فارس شامل فاضلاب‌های شهری و روستایی، پساب‌های صنعتی و کشاورزی، آلودگی‌های صنایع مستقر در مناطق ساحلی، عملیات عمرانی و توسعه غیراصولی در سواحل نظیر استحصال و خشک کردن دریا، انباشت پسماندها از جمله زباله‌ها و پلاستیک و میکروپلاستیک در نواحی سواحلی می‌شوند که نیازمند مدیریت اصولی است.
در این‌حال رییس گروه مطالعات دیپلماسی زیست‌محیطی دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه به نقش دیپلماسی بر کاهش مشکلات زیست‌محیطی خلیج‌فارس تاکید می‌کند.
کمک به محیط‌زیست
دکتر سیدعلی صالح‌پور با اشاره به ازسرگیری روابط ایران و عربستان گفت: ما از سال گذشته با ازسرگیری روابط سیاسی ایران و عربستان شاهد ایجاد فضای جدید در منطقه هستیم. این تحول زمینه‌های زیادی را برای ایجاد تعامل و مناسبات جدید بین ایران و کشورهای دیگر ایجاد می‌کند. در سیاست سطح بالا اراده و اهتمام میان رهبران سیاسی برای توسعه و نزدیک‌شدن روابط وجود دارد. در سطوح سیاست سطح پایین نیز باید از ابزارها و زمینه‌های موجود برای تقویت روابط بهره‌مند شویم. وی با بیان اینکه یکی از حوزه‌هایی که می‌تواند به تقویت روابط میان ایران و سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس کمک کند، محیط‌زیست است، تاکید کرد: چالش‌های محیط‌زیستی خلیج‌فارس متنوع است. این پهنه آبی از منظرهای مختلف که عمدتا ناشی از آثار مخرب تغییرات آب‌وهوایی است، شرایط حساس و شکننده‌ای دارد. مسائل مربوط به آلودگی‌ها، طوفان‌های گردوغبار و تنش آبی نیز مطرح است.
رییس گروه مطالعات دیپلماسی زیست‌محیطی دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه اضافه کرد: در این شرایط بیش‌ازپیش لزوم جمع‌شدن کشورهای حاشیه خلیج‌فارس حول یک محور احساس می‌شود و باید به کمک هم نسبت‌به رفع این مسائل اقدام کنند. ما پیش‌ازاین در نشست‌های مختلف به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس آمادگی خود را در جهت کمک به رفع چالش‌های زیست‌محیطی این پهنه آبی اعلام کرده‌ایم و حتی حاضر هستیم در چارچوب یک ساختار هشت کشوری یعنی ۶کشور واقع در جنوب خلیج‌فارس به‌علاوه ایران و عراق در این زمینه اقدام کنیم.
وی در پاسخ به اینکه چه موضوعی می‌تواند در اولویت دیپلماسی زیست‌محیطی خلیج‌فارس قرار بگیرد؟ گفت: مهم‌ترین موضوعی که در چارچوب دیپلماسی زیست‌محیطی در حوزه خلیج‌فارس می‌تواند مطرح شود، «آلودگی نفتی» است که در سطح خلیج‌فارس پراکنده است. متاسفانه این پهنه آبی به‌علت عبور شمار تعداد زیادی نفتکش و نشت قابل‌توجه نفت از آنها یکی از آلوده‌ترین پهنه‌های آبی در جهان محسوب می‌شود. صالح‌پور گفت: محیط دریایی خلیج‌فارس بسیار حساس است و به‌راحتی سیستم چرخش آب در این منطقه آسیب می‌بیند. فعالیت تاسیسات آب‌شیرین‌کن و گرمایش آب باعث تخریب مرجان‌ها می‌شود و از مهم‌ترین نکاتی است که در این پهنه آبی قابل‌توجه است و می‌تواند به‌عنوان اولویت برای همکاری بین کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مدنظر قرار گیرد.
زیستگاهی نیست
بسیاری از زیستگاه‌های خلیج‌فارس به‌دلیل فعالیت‌های صید و صیادی از بین رفته‌اند. استخراج نفت در پهنه آبی خلیج‌فارس، حمل‌ونقل آن، شکستن لوله‌های مسیر انتقال نفت و... آلودگی‌هایی را به خلیج‌فارس منتقل می‌کند و درنهایت اکوسیستم دریایی و ساحلی را در معرض خطر قرار می‌دهد. ۵۰درصد آلودگی خلیج‌فارس از این طریق تولید می‌شود. آلودگی نفتی در خلیج‌فارس یکی از عواملی است که باعث شده تمام پنج گونه لاک‌پشت دریایی موجود در کشور در معرض انقراض قرار گیرند.