آگاه: طبق اصل۱۳۱ قانون اساسی هیات سهنفره با حضور سرپرست ریاستجمهوری، رییس مجلس شورای اسلامی و رییس قوه قضاییه ماموریت برگزاری انتخابات را برعهده گرفتهاند و این ترکیب روز گذشته دوباره تشکیل جلسه داد و مقرر شد برای تسهیل روند اجرای انتخابات و جلوگیری از ایجاد زحمت اضافه برای داوطلبان، افراد واجد شرایط ثبتنام (حداقل ۴۰ و حداکثر ۷۵ سال سن، برخورداری از مدرک کارشناسی ارشد، حداقل چهار سال سابقه مدیریت عالی مثل استانداری، وزارت، نمایندگی مجلس و امثال آن و نداشتن سوءپیشینه کیفری) ابتدا مدارک خود را روی سامانهای که وزارت کشور طراحی کرده بارگذاری کنند، تا فقط افرادی که واجد شرایط هستند، برای ثبتنام به شکل حضوری به وزارت کشور مراجعه کنند.
این پیشنهاد با تایید شورای نگهبان مواجه نشد. «محسن اسلامی» در گفتوگویی خبر داد: «پیشثبتنام یا ثبتنام الکترونیکی که پیشنهاد اولیه بود، منتفی است و نامزدها برای ثبتنام باید در وزارت کشور حضور یابند.» هنوز که هنوز است شهادت خادمالرضا آیتالله سید ابراهیم رئیسی برای ملت و مسئولان سخت و سنگین است اما باید امور کشور با قوت و قدرت ادامه پیدا کند، از اینرو ظرف روزهای آینده فضای جامعه کاملا انتخاباتی و رقابتی خواهد شد و چهرههای شاخص سیاسی رسما حضور خود در صحنه بهعنوان داوطلب انتخابات را اعلام کنند؛ البته از هماکنون گمانهزنیهایی نیز برای کاندیداتوری چهرههای صاحبنام در رسانهها و در بین سیاسیون و حزبیها مطرح شده است.
کاندیداهای اصلاحات چه کسانی هستند؟
آنچه از رصد اخبار و تحلیلهای کنشگران سیاسی استخراج میشود میتوان پیشبینی کرد سه جریان اصولگرا یا همان نیروهای انقلاب، اصلاحطلبان و اعتدالیها عزم خود را جزم کردهاند تا نقش تاثیرگذاری در انتخابات هشتم تیرماه ایفا کنند. بر این اساس بر آن شدیم نگاه اجمالی به آرایش احتمالی کاندیداهای شاخص در آوردگاه چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری بیندازیم.
اولین داوطلب اصلاحطلب روز گذشته از حضور خود در صحنه انتخابات خبر داد؛ داستان از آنجا کلید خورد که ابتدا «رحمتالله بیگدلی» فعال سیاسی اصلاحطلب در توئیتی از حضور مسعود پزشکیان، نماینده مردم تبریز در مجلس بهعنوان داوطلب انتخابات خبر داد و گفت: در گفتوگویی که با هم داشتیم او اعلام کرد که باتوجهبه حساسیت موقعیت کشور و درپی درخواست جمع کثیری از فعالان سیاسی و اصحاب رسانه در انتخابات پیشروی ریاستجمهوری نامزد خواهد شد. پس از انتشار این خبر، شخص پزشکیان هم دستبهکار شد و در تشریح حضورش در صحنه رقابت با بیان اینکه قصدم از شرکت در انتخابات افزایش مشارکت مردمی پای صندوقهای رأی است، میگوید: با حضور سلایق و افراد مختلف در شرایط دشوار کنونی بهدلیل فقدان رییسجمهوری میتوان مشارکت را افزایش داد.
پزشکیان اصلاحطلب که سابقه حضور در دولت اصلاحات و مجلس را دارد در سال۱۴۰۰ هم داوطلب انتخابات شده بود اما از فیلتر شورای نگهبان عبور نکرد، بااینحال باز میخواهد بختش را برای حضور در ساختمان سفید پاستور بیازماید.
«محمدرضا عارف» معاون اول دولت اصلاحات و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم از دیگر کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاستجمهوری محسوب میشود، هنوز او بهصراحت حضور یا عدم حضورش را تایید یا رد نکرده است. علیرضا خامسیان از نیروهای نزدیک به وی میگوید: او اهل تعامل و همفکری و مشورت در موضوعات مهم و تاثیر گذار از جمله در موضوع انتخابات است و انشاءالله در انتخابات پیش رو آقای عارف بهترین تصمیم را با رویکرد منافع ملی اتخاذ میکند. عارف پیش از این و در سال۱۳۹۲ هم ردای کاندیداتوری انتخابات را بر تن کرد اما درنهایت بنا به دستور و خواست رییس دولت اصلاحات از کاندیداتوری انصراف داد تا جریان اصلاحات یکصدا از حسن روحانی حمایت کنند. حال باید منتظر ماند و دید، آیا اصلاحطلبان در مقطع فعلی حاضر میشوند او را بهعنوان کاندیدای واحد معرفی کنند؟!
دورخیز تکنوکراتها برای انتخابات
«اسحاق جهانگیری»، «عبدالناصر همتی» و «محسن هاشمی رفسنجانی» که در حلقه کارگزاران سازندگی قرار دارند برای حضور در انتخابات درحال مشورت و مذاکره هستند. جهانگیری و همتی از اعضای شورای مشورتی حزب کارگزاران هستند و در انتخابات ۹۲ و ۱۴۰۰ هم نامزد شده بودند. جهانگیری در انتخابات دوازدهمین دوره انتخابات در قالب نامزد پوششی ظاهر شد و در مناظرات به حمایت از رییس دولت وقت پرداخت و سپس به نفع او کنارهگیری کرد. در ۱۴۰۰ هم دوباره داوطلب شد اما این بار ازسوی شورای نگهبان تایید نشد؛ همتی که در دولت تدبیر و امید رییس بانک مرکزی بود، در انتخابات پیشین بهعنوان رقیب آیتالله رئیسی وارد گود شد اما نتوانست اعتماد مردم را کسب کند. علاوهبر او، فرزند ارشد رییس فقید مجمع تشخیص هم تمایل برای داوطلب شدن در انتخابات را دارد؛ او نیز برای انتخابات سیزدهمین دوره ریاستجمهوری نامش را در فهرست داوطلبان ـ در وزارت کشور ـ ثبت کرد اما صلاحیتش ازسوی شورای نگهبان تایید نشد.
حال یک رسانه نزدیک به اصلاحطلبان خبر میدهد که محسن هاشمیرفسنجانی، حسین مرعشی، اسحاق جهانگیری، محمود حجتی، محمدجواد ظریف، بیژن زنگنه، مسعود پزشکیان، مجید انصاری و محمد صدر جزو گزینههای اصلی حزب و جبهه اصلاحات هستند. درمورد این افراد در جلسه حزب کارگزاران سازندگی رایزنی صورت گرفته و منتظر نتایج تایید صلاحیت هستیم. این رسانه درحالی از ظریف بهعنوان نامزد احتمالی نام برد که او هم در زمان حضور در ساختمان ۳۰تیر (وزارت خارجه) و هم پس از پایان ماموریتش در دولت تدبیر و امید بارها تاکید کرد، تمایلی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری ندارد و مشغول تدریس و مطالعه در دانشگاه است. شنیده شده همین پیام هم ازسوی محمدجواد آذری جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات به چهرههای سیاسی منتقل شده و او هم نمیخواهد بلیت خود را در این انتخابات هزینه کند.
دبیران دو حزب هم احتمالا داوطلب خواهند شد؛ البته حضورشان قطعی نیست. نخست «مصطفی کواکبیان» دبیرکل حزب اصلاحطلب مردمسالاری و دیگری «محمدباقر نوبخت» دبیرکل حزب توسعه و اعتدال و رییس اسبق سازمان و برنامه و بودجه است. کار به اینجا ختم نشد. «اسماعیل دوستی» عضو حزب اعتماد ملی که سابقه استانداری، نمایندگی مجلس و شورای شهر تهران را دارد بهزودی برای انتخابات اعلام کاندیداتوری میکند و در گفتوگویی از دلایل خود برای حضورش در صحنه میگوید. برخی رسانهها و کنشگران سیاسی از «علی شمخانی» همچنین خبرنگار آگاه مطلع شد، در صورت تایید چهرههای اصلاحطلب در انتخابات، نامزد نهایی پس از برگزاری مناظرات، با مشورت هیات سهنفره (خاتمی، ناطق و سید حسن خمینی) معرفی میشوند.
اصولگرایان با چه گزینههایی میآیند؟
در اردوگاه اصولگرایان هم نامهای زیادی بهعنوان کاندیداهای احتمالی برده میشود. از افرادی که قبلا ردای کاندیداتوری را بر تن کرده بودند، تا نیروهایی که احتمالا میخواهند برای نخستین بار وارد گود انتخابات ریاستجمهوری شوند.
نخستین کاندیدایی که قبلا هم از او برای حضور در انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری نام برده میشد، گزینهای نیست جز «محمدباقر قالیباف». او و «محسن رضایی» شخصیتهایی هستند که نامشان در جرگه داوطلبان انتخابات قرار گرفته و باید دید آیا ترجیح میدهند دوباره نامزد انتخابات شوند یا نه!
قالیباف هنوز بهصورت رسمی درباره حضورش اعلام موضع نکرده اما منتقدان او میگفتند وی به دلیل حضورش در هیات سهنفره برگزاری انتخابات نمیتواند نامزد انتخابات شود و باید از این جایگاه کنارهگیری کند. اما قائممقام پژوهشکده شورای نگهبان این نظریه را رد کرد و گفت: سه نفری که عضو شورای اجرایی هستند، وظایفشان مثل ریاستجمهوری است. اگر رییسجمهوری خودش حضور داشته باشد میتواند در انتخابات نامزد شود؛ درنتیجه ثبتنام معاون اول رییسجمهوری، رییس قوه قضاییه و رییس مجلس در انتخابات پیش رو ممنوعیت قانونی ندارد. پارلمانیها منتظر ۸خرداد هستند تا تکلیف سکاندار جدید مجلس مشخص شود؛ از این رو نیروهای نزدیک به قالیباف نواصولگرا سکوت کردهاند تا پس از تعیین تکلیف رییس جدید نهاد قانونگذاری درباره کاندیداتوری قالیباف اظهارنظر کنند. اگر او دوباره بخواهد نامزد انتخابات شود، گزینه شورای ائتلاف خواهد شد.
دولتیها هم احتمالا به صف کاندیداهای ریاستجمهوری اضافه خواهند شد. شعار اصلی آنان هم «ادامه راه شهید رئیسی» در قوه مجریه خواهد بود. ازسوی آنها، «محمد مخبر»، «مهرداد بذرپاش»، «علیرضا زاکانی» بهعنوان گزینههای اصلی نام برده میشوند؛ البته برخی از سیاسیون بر این باور هستند که اگر جریان رقیب با قوت وارد انتخابات شود، زاکانی باز در قالب کاندیدای پوششی یا همان یار کمکی وارد میشود و از برنامهها و سیاستهای دولت حمایت میکند. احتمال حضور مخبر هم از سایر گزینهها بهعنوان کاندیدای اصلی بیشتر است.
«سعید جلیلی» و «پرویز فتاح» دو گزینه دیگر در جریان اصولگرا شناخته میشوند. موج دعوت از جلیلی که سابقه کاندیداتوری در انتخابات را دارد، مدتی است آغاز شده و گفته میشود او به احتمال زیاد نامزد خواهد شد. خبرگزاری فارس هم خبری منتشر و اعلام کرد: چهار نفر از منتخبان مشهد (پژمانفر، ظهوریان، اخلاقی و نخعیراد) با حضور در دفتر سعید جلیلی، نماینده رهبر انقلاب در شورای عالی امنیت ملی از وی برای حضور در انتخابات ریاستجمهوری هشتم تیر دعوت کردند. این جلسه حاکی از تصمیم قطعی سعید جلیلی برای حضور در انتخابات بوده است. اما فتاح درحال رایزنی است و هنوز مشخص نیست به چه جمعبندیای خواهد رسید. گفته میشود جبهه پایداری به دنبال کاندیداتوری رییس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) است.
علی لاریجانی، رییس سابق مجلس و نامزد نهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری از چهرههایی به حساب میآید که اگر بخواهد به آوردگاه انتخابات ورود کند، حمایت دو جریان اصولگرای سنتی ـ جبهه پیروان خط امام و رهبری ـ و اعتدالیها را به همراه خواهد داشت. هنوز او پیرامون کاندیداتوریاش نظری اعلام نکرده و احتمال میرود همانند سال۱۴۰۰ در زمان ثبتنام با حضور در میدان فاطمی حضورش را رسما اعلام کند! براساس خبر منتشرشده در یک خبرگزاری رسمی، برخی از نزدیکان علی لاریجانی میگویند که او تصمیم جدی برای کاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری دارد. بااینحال اخبار رسیده حاکی است که لاریجانی علیرغم عزم شخصی برای نامزدی، اما نسبت به حمایت جریانهای سیاسی از خود دچار تردید است و به همین دلیل اعلام نامزدی خود را به تعویق انداخته است.
آیا احمدینژاد باز خواهد آمد؟
محمود احمدینژاد، رییس دولتهای نهم و دهم چند روزی است با دعوت طرفداران خود برای شرکت در انتخابات روبهرو شده است. تعدادی به منزل او رفتهاند و برخی هم به دفترش در ولنجک مراجعه کردند و از او درخواست کردهاند دوباره در انتخابات ثبتنام کند. رییسجمهوری اسبق هم گفت: بررسی و نتیجه را اعلام میکند.
سایت منیبان از رسانههای نزدیک به جبهه اصلاحات به نقل از یک فرد نزدیک به احمدینژاد خبر داد: او ۱۰۰درصد در انتخابات ثبتنام میکند و درحال بررسی گزینههای موجود برای کابینه است. او در انتخابات ۹۶ و ۱۴۰۰ نامزد شده بود اما شورای نگهبان او را تایید نکرد و حتی حاضر هم نشد در انتخابات دوره سیزدهم ریاستجمهوری شرکت کند. رییسجمهوری پیشین با تجربهای که از دو انتخابات گذشته دارد، چه هدفی از حضور در صحنه دارد؟
بههرحال ثبتنام داوطلبان انتخابات ریاستجمهوری از ۱۰خرداد آغاز و به مدت پنج روز ادامه خواهد داشت و آرایش نهایی ۲۲خرداد ازسوی شورای نگهبان به وزارت کشور اعلام و رسانهای خواهد شد.