۳ تیر ۱۴۰۳ - ۱۱:۱۴

الناز برکاتی- خبرنگار گروه فرهنگ: تولد و رشد نشریات تصویری تقریبا هم‌زمان با اختراع عکاسی شکل گرفت. نیویورک دیلی‌گرافیک اولین روزنامه‌ای بود که در سال۱۸۸۰ عکسی را بر صفحه اولش چاپ کرد. دوربین‌های قطع کوچک نقش بسیار موثری را در به‌وجودآمدن فتوژورنالیسم مدرن برعهده داشتند. سبک بودن و در معرض دید نبودن این دوربین‌ها موجب شد که عکس‌های بی‌شماری از زندگی روزمره مردم تولید شود و این شروع عکاسی خبری بود. 

آگاه: با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست‌جمهوری و تشکیل ستادهای انتخابی فضای سیاسی کشور وارد مرحله تازه‌ای شده و عکاسان خبری و مطبوعاتی هم خود را برای پوشش خبری هرچه بهتر برنامه‌های انتخاباتی آماده می‌کنند، چراکه نقشی پررنگ برای ماندگار کردن این دوران دارند. عکاسی خبری همواره چالش‌های خاص خود را دارد اما در دوران انتخابات این چالش‌ها دوچندان می‌شوند. برای آگاهی بیشتر از سختی‌های این حرفه با دو تن از عکاسان خبری به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید. 

مصائب یک عکاس


زهرا راد، عکاس خبری باشگاه خبرنگاران جوان از فضای عکاسی هنگام ثبت‌نام نامزدها در تالار وزارت کشور گفت: تعداد عکاسان در وزارت کشور بسیار بود و این عکاسی را به‌شدت سخت کرده بود. تصویربرداران همزمان با ما مشغول بودند و فضا برای عکاسی بسیار کم بود، به همین دلیل برخی از عکاسان که زودتر به تالار وزارت کشور می‌رسیدند پایه دوربین‌شان را در جایی که دوست داشتند می‌گذاشتند و به نوعی انگار جا می‌گرفتند. هیچ‌وقت جای ویژه‌ای برای عکاسان در نظر گرفته نشده و برای عکاسی از ورود نامزدها باید با سرعت بسیار زیاد و سختی عکاسی می‌کردیم. این موضوع مختص انتخابات نیست، در سایر مراسم‌ها نیز با این مسئله مواجه هستیم. در روزهایی که در وزارت کشور عکاسی کردم، کاملا درحال دویدن برای عکاسی از نامزدها و فضای موجود بودم. گاهی اوقات به‌دلیل زیاد بودن جمعیت نمی‌شد عکس گرفت و عکاسان صندلی‌ها را زیر پاهایشان می‌گذاشتند تا بتوانند از بالای صندلی عکس بگیرند. عکاسی خبری معایب و چالش‌های بسیاری دارد؛ گاهی اوقات با عکاسان برخوردهای نامناسب می‌شود و برای عکاسی محدوده مکانی برای عکاس مشخص می‌کنند و خارج از آن محدوده امکان عکاسی وجود ندارد. بیشتر اوقات کارت عکاس_خبرنگاران را قبول ندارند و برای ورود به برنامه‌ها باید حتما نامه رسمی به‌همراه داشته باشیم، درصورتی‌که دعوت رسمی برای عکاسی صورت گرفته و آن کارت مجوز رسمی ماست. 

محدودیت‌های قانونی
راد با اشاره به محدودیت‌های قانونی در عکاسی خبری بیان کرد: عکاسان خبری هم مانند خبرنگاران شیطنت‌های خاص خودشان را دارند. من به‌شخصه با محدودیت‌های قانونی برای عکاسی مواجه نشدم اما برخی از دوستانم در مجلس عکاسی کرده‌اند و عکس در خبرگزاری کار شده اما بنا به دلایلی حذف شده است. 

عکاس باشگاه خبرنگاران جوان با بیان برتری عکاسی تبلیغاتی نسبت به عکاسی خبری توضیح داد: عکاسی خبری دردسرهای فراوانی دارد اما ما آلوده آن شده‌ایم و دوست نداریم از این حرفه دست بکشیم اما به دیگران اصلا توصیه نمی‌کنم که عکاسی خبری انجام دهند. اگر توانایی دارند دنبال عکاسی تبلیغاتی بروند که درآمدهای بسیار بهتری هم دارد چرا که عکاسی خبری علی‌رغم دردسرها و چالش‌های فراوان، درآمد چندانی ندارد. عکاس خبری زمانی عکاس حرفه‌ای می‌شود که به درآمد برسد. من عکاسی خبری را از خبرگزاری‌های مهر و فارس آغاز کردم اما به‌صورت افتخاری فعالیت می‌کردم و الان حدود ۱۳سال است که به‌صورت مستمر عکاسی خبری می‌کنم. کسی که حدود ۱۵ تا ۲۰سال در این حرفه بوده است دیگر نمی‌تواند به‌دنبال یادگیری و اشتغال در شغل دیگری برود. در عکاسی تبلیغاتی هم باید نمونه کارهای حرفه‌ای داشته باشیم تا درآمد چشمگیری داشته باشند. 

تعمیراتی کمرشکن
راد با بیان گران بودن هزینه‌های تعمیرات دوربین عکاسی بیان کرد: درآمد ۶ تا ۷میلیون تومانی برای عکاسی خبری فاجعه است، دوستان حق‌التصویر بهترین درآمدشان حدود ۱۰میلیون تومان است که واقعا به‌صرفه نیست. بسیاری از عکاسان از دوربین‌های خودشان برای عکاسی استفاده می‌کنند. دوربین عکاسی هزاران هزینه و استهلاک دارد. تعمیرات دوربین من به‌تازگی حدود ۵/۳میلیون هزینه برداشت، چراکه گاهی اوقات برای ثبت یک تصویر مناسب باید بارها شاتر بزنیم، زیرا اگر عکس مناسب نباشد، قابلیت استفاده ندارد؛ بنابراین استرس و چالش‌هایی که دارد بسیار زیاد است. بیشتر عکاسانی که قرارداد ثابت دارند، سازمان برایشان دوربین تهیه می‌کند و در اختیار آنها قرار می‌دهد؛ به‌عنوان مثال، باشگاه خبرنگاران لنز ۲۰۰-۷۰ در اختیار من قرار داده و یک ماه یکبار با همکارم جابه‌جا می‌کنیم. هزینه تهیه لنز بسیار زیاد است و باید برای خرید لنز دست دوم ۲۰۰-۷۰ حدود ۴۵ الی ۵۰میلیون هزینه کنیم. 

تفاوت دستمزدها با دوران انتخابات 
زهرا راد در مقایسه با دستمزدهای عکاسان در دوران انتخابات با سایر روزها گفت: خبرگزاری‌ها معمولا به‌سختی کار توجه می‌کنند و برای حضور در برنامه‌ها از صبح تا عصر دستمزد دو برنامه در نظر گرفته می‌شود اما این روند میان خبرگزاری‌ها متفاوت است و ممکن است یک خبرگزاری برای آفیش برنامه‌ای ۵۰۰هزارتومان دستمزد در نظر بگیرد و خبرگزاری دیگری ۷۰۰هزارتومان. این مبلغ ازلحاظ سیاست‌گذاری‌های مالی سازمان متفاوت است. در برهه‌های سختی همچون انتخابات یا به‌عنوان مثال برنامه مهمونی ۱۰کیلومتری عید غدیر به دلیل اینکه آفیش این دوران سخت‌تر از سایر مراسم‌هاست، بیشتر هوای عکاسان را دارند.
 
رقابت برای عکس اول


اصغر خمسه، عکاس خبری ایرنا با اشاره به چالش‌های عکاسی خبری به آگاه گفت: عکاسی خبری به‌ویژه در دوران انتخابات چالش‌ها و سختی‌های فراوانی دارد اما یکی از سختی‌های رسانه‌ای که در دوران انتخابات وجود دارد، ارسال سریع تصاویر است. رقابت میان خبرگزاری‌ها و دبیران برای اول شدن است و همه خبرگزاری‌ها همانطور که تمایل دارند تا در انتشار اخبار راوی اول باشند، علاقه دارند تا در انتشار تصاویر نیز سرعت داشته باشند و در رده نخست قرار گیرند. اما به‌هرحال عکس‌ها طبق سیاست‌های دبیر و خبرگزاری منتشر می‌شود اما محدودیت‌ خاصی برای انتشار تصاویر وجود ندارد و همراستا با سیاستی که سازمان در پیش دارد عکس‌ها انتشار می‌یابد.

عکاسی توأم با استرس 
خمسه به اتفاقات غیرقایل‌ پیش‌بینی عکاسی خبری اشاره کرد و توضیح داد: گاهی اوقات حوادث و اتفاقاتی غیرقابل پیش‌بینی رخ می‌دهند که ممکن است نتوانیم تصاویر را با سرعت و در زمان مناسب به دست خبرگزاری برسانیم. دوران انتخابات دولت سیزدهم، به اصفهان رفتیم و هنگام عکاسی با ماموران هواپیما به مشکل خوردیم و درگیری شکل گرفت. در آن همهمه هم ماموران و هم ما می‌خواستیم کار خود را انجام دهیم و در آن میان تلفن‌همراه من افتاده بود و متوجه نشده بودم. پس از پایان عکاسی و هنگامی که می‌خواستم عکس‌ها را برای خبرگزاری ارسال کنم متوجه شدم تلفن‌همراهم نیست و در میان جمعیت گم شده است. از طریق گوشی یکی از همکارانم پیگیر شدم و متوجه شدم که دست همان ماموری است که در فرودگاه با هم درگیر شدیم. همه عکس‌ها را ارسال کرده بودند و من برای ارسال تصاویر به چالش خوردم و دوران پراسترسی را گذراندم؛ این مورد از آن دست اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی است. 
اصغر خمسه  در ادامه گفت: در دوران انتخابات محافظان یا همراهان نامزدها خیلی اجازه بروز و ظهور و عکاسی بدون استرس را به عکاسان نمی‌دهند؛ البته امری طبیعی است، چراکه آنها کار خود را انجام می‌دهند و ما هم می‌خواهیم کار خودمان را انجام دهیم. زمانی که این شرایط به‌وجود می‌آید به طبع عکاسی هم دشوارتر می‌شود. افرادی که تجربیات بیشتری دارند به نسبت کم‌تجربه‌ها در چنین موقعیت‌هایی کمتر دچار چالش می‌شوند. 

پراهمیت اما کم‌اولویت
عکاس خبری ایرنا درباره چالش‌های ورود به برنامه‌ها بیان کرد: ناهماهنگی‌ها برای ورود به برنامه‌ها نیز چالش‌های ویژه‌ای را برای عکاسان ایجاد می‌کند. ناهماهنگی‌ها و تداخل‌ها سلیقه‌ای است برخی برای ورود کارت را می‌پذیرند و برخی هم نه باید حتما نامه‌ رسمی همراه داشته باشیم. مهم‌ترین نکته‌ای که وجود دارد، ندادن فضا به عکاسان برای عکاسی است. باید فضای مشخص و محدوده‌ای اختصاصی برای عکاسی در نظر گرفته شود چراکه ما تحرکات بسیاری داریم و مانند فیلمبرداران ثابت یا کم‌تحرک نیستیم. عکاس‌ها در اولویت قرار نمی‌گیرند درصورتی‌که عکسی که عکاس‌ها می‌گیرند ماندگار می‌شود و بعدها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.