۱۹ تیر ۱۴۰۳ - ۱۱:۳۸

شهر تهران دارای سه بخش مرکزی، آفتاب و کن است که هر کدام از این بخش‌ها، روستاها و آبادی‌هایی را در نزدیکی شهر تهران شامل می‌شوند. از گذشته‌های دور این روستاها به‌دلیل نزدیکی به شهر تهران مورد غفلت قرار گرفته و گاهی اوقات نیز این روستاها به نقطه‌های جمعیتی تبدیل شده‌اند که کم‌کم به شهر تهران افزوده شده و امروز بخشی از مناطق شهری تهران هستند مانند ده پونک و ده ونک. درخصوص مشکلات روستاهای اطراف شهر تهران با دو بخشدار بخش مرکزی و کن گفت‌وگو کردیم که در ادامه این گزارش آمده است.

آگاه: حمید علمشاهی، بخشدار مرکزی تهران درباره مشکلات بخشی از شهر تهران گفت: روستاهای بخش مرکزی شهر تهران از پنج روستا تشکیل شده‌اند که از جنوب‌شرق تهران تا شمال‌شرق تهران هستند و اکثر روستاها قدمت ۳۰۰ یا ۴۰۰ساله دارند. متاسفانه باتوجه‌به اینکه در حریم شهر تهران واقع شده‌اند، شهرداری تهران در مدیریت‌های گذشته اجازه هیچ نوع خدماتی به آنها نداده بود. با اقداماتی که در دولت سیزدهم انجام شد بعد از چندین سال متوالی حالت روستاها تثبیت شد. یکی از معضلات این روستاها «طرح هادی» بود که باتوجه‌به اینکه این روستاها در حریم شهر تهران قرار دارند، مدیریت‌های گذشته شهری اجازه نمی‌داد اینها از طرح هادی و امکانات آن برخوردار شوند. بخشدار مرکزی تهران با بیان اینکه شهرداری مناطق ۴، ۱۵ و ۱۳ با روستاهای در ارتباط هستند، تصریح کرد: طرح هادی شناسنامه روستاست و روستا را قانونمند و ضابطه‌مند می‌کند. در گذشته ده‌پونک و ده‌ونک به شهر تهران افزوده شده و به یک نقطه جمعیتی و بخشی از شهر تبدیل شده است و ناخودآگاه روستا نابود شد و تنفس‌گاه تهران از بین رفت. درحالی‌که اگر ماهیت آن را حفظ می‌کردیم و شاکله روستا حفظ می‌شد، الان هم آن تنفس‌گاه برای ما مانده بود و بافت سنتی و قدیمی روستا محفوظ می‌ماند. در روستاهای بخش مرکزی نیز همینطور است، اگر طرح هادی بیاید آنها ضابطه‌مند می‌شوند. علمشاهی با تاکید بر اینکه طرح هادی یک ضابطه است و اجازه گسترش نمی‌دهد و بافت محیط‌زیست خود را حفظ می‌کند، خاطرنشان کرد: این طرح از منابع طبیعی محیط زیست حفاظت می‌کند درختکاری محفوظ می‌ماند و همه اینها دست به دست هم می‌دهند و باعث می‌شوند، بافت روستایی در روستا حفظ شده و مانع گسترش شهر شوند. طرح هادی مانند طرح تفصیلی برای شهرها می‌ماند و یک نقشه راه برای روستاهاست. اما وقتی بی‌ضابطه و بدون قانون باشد و شهرداری مدعی باشد که منطقه متعلق به آن و از طرف دیگر، دهیاری بگوید اینجا روستاست، کش‌وقوس‌هایی ایجاد می‌شود. گاهی اوقات نیز نبود قانون باعث می‌شود مردم راه خلاف قانون را بروند و با گسترش ساخت‌وسازهای غیرمجاز مواجه می‌شویم.

طرح هادی و تثبیت بخش مرکزی 
وی ادامه داد: البته از زمان روی‌کارآمدن دولت سیزدهم هیچ‌گونه ساخت‌وساز غیرمجازی نداریم. قبل از آن در برخی از روستاها این اتفاق می‌افتد، چراکه ضابطه‌ای وجود نداشته است. مدیریت‌های گذشته شهری باید صیانت می‌کردند، اما نکرده بودند و در برخی از نقاط ساخت‌وساز غیرمجاز اتفاق افتاده بود، اما در دولت سیزدهم طرح هادی برای روستا تصویب شد و در روستاهای ما مانند روستای مسگرآباد طرح هادی آمده است و باعث شد روستا تثبیت شود. مردم دوست دارند، ساخت‌وساز و تغییر و تحول ضابطه‌مند داشته باشند. مردم به‌دنبال این هستند که از قانون پیروی کنند اما وقتی قانون و ضابطه نباشد، فردی که به‌دنبال این است که حقی را بگیرد وقتی می‌بیند قانون برای او راهی نگذاشته است، مجبور می‌شود از راه غیرقانونی برود. بخشدار مرکزی تهران درباره حضور اتباع سایر کشورها در روستاهای این بخش گفت: در روستاهای بخش مرکزی تهران در برخی از حوزه‌ها این اتفاق افتاده و اتباع حضور دارند و ساکن شده‌اند؛ البته در روستاهایی که کارگاه دارند، حضور اتباع بیشتر است و این افراد مشغول به کار بوده و اشتغال دارند، اما به‌هرحال این موضوع باید سروسامان پیدا کند. یک ساماندهی و سرشماری کلی باید انجام شود. در روستاهای ما البته حضور اتباع سایر کشورها افزایش چشمگیری نداشته‌ است.

کشاورزان مسگرآباد نجار شدند
وی با اشاره به اشتغال مردم روستا در بخش مرکزی تهران گفت: در روستای مسگرآباد اکثر افراد در کارگاه‌های مبل و صنایع کوچک فعالیت می‌کنند و اجازه کشاورزی داده نشده است، یکی از مهم‌ترین مسائل ما این بود که در گذشته اینجا مردم باغدار بودند و کشاورزی می‌کردند اما در سنوات گذشته، متاسفانه شهرداری‌ها اجازه آن را ندادند. در روستای تلو، سرخه‌حصار و روستای همه‌سین چنین وضعیتی بود. در مسگرآباد نیز بزرگ‌ترین عشایر استان تهران زندگی می‌کردند اما متاسفانه باتوجه‌به اینکه در حریم شهر تهران بوده است، در سالیان قبل دامداری‌ها از بین رفته و اجازه دامداری دیگر ندادند و دامداری‌ها ساماندهی پیدا نکردند و شغل‌شان را از دست دادند. درصورتی‌که اگر باغداری و کشاورزی را در روستاها ترویج می‌دادیم، هم محیط‌زیست حفاظت می‌شد و هم از تنفس‌گاه‌های تهران حفاظت می‌شد.
بخشدار مرکزی تهران درباره ساخت‌وساز غیرمجاز و حضور ویلاسازان در این منطقه تصریح کرد: باتوجه‌به اینکه روستاهای بخش مرکزی تهران اکثرا در منطقه کوهستانی و در فضای گردشگری هستند، قیمت زمین در این مناطق کمی بالاست و به همین دلیل نمی‌توانیم بگوییم مهاجرت معکوس به‌سمت روستاهای بخش مرکزی داشته‌ایم. روستاهای ما یا خیلی کوچک است و محدوده طرح هادی بسیار کم است و زمینی وجود ندارد یا اگر باشد در محدوده شهر تهران است و در حریم شهر تهران اجازه ساخت‌وساز هم داده نمی‌شود؛ البته ساکنان روستای پلو در زمانی که بلاتکلیف بود به تهران مهاجرت کردند. در سرخه‌حصار، مسگرآباد و… نیز شرایط به همین‌گونه است. وی درباره ارائه خدمات در این روستاها گفت: این روستاها نزدیک به تهران و چسبیده به آن هستند و بنابراین از خدمات درمانی تهران استفاده می‌کنند و برایشان این خدمات فراهم است. در سایر بخش‌های شهرستان‌های تهران نیز همین‌طور است، اما ما در اینجا پایگاه بهداشت و مراکز بهداشت را فعال کردیم. با فعال شدن پایگاه‌های بهداشت در روستاها وضعیت بهداشت محیط و بهداشت در آنجا رصد می‌شود، اما مهم‌ترین موضوع همین طرح هادی است که مردم از اجرای طرح هادی خوشحال هستند. در تلو بعد از ۴۵سال طرح هادی امسال اجرا شد. همچنین در سرخه‌حصار و مسگرآباد این اتفاق افتاده است. وقتی ما به مردم خدمات می‌دهیم و مشکلات مردم را مرتفع می‌کنیم، مردم نیز در همه عرصه‌ها مشارکت خواهند داشت. بخشدار مرکزی تهران درباره حریم تهران گفت: ما به صیانت از حریم شهر تهران کمک می‌کنیم این حریم متعلق به آیندگان است و ما به‌عنوان نمایندگان دولت تلاش می‌کنیم که از حریم شهر تهران صیانت شود. همین که ساخت‌وساز غیرمجاز در روستاهای بخش مرکزی صفر شده است، نشان‌دهنده این است که عزم ما بر این بوده که از حریم شهر تهران صیانت شود.

با نیم‌ساعت باران، روستا زیر گل رفت

بخش کن در یکی از خوش‌آب‌وهواترین مناطق تهران واقع شده است و اگرچه در گذشته اهالی این منطقه با مشکلات زیادی به‌ویژه درخصوص کشاورزی و باغداری مواجه بودند، اما به گفته بخشدار این منطقه درحال‌حاضر روستاهای بخش کن از روستاهای برخوردار بوده و مشکلات این روستاها تا حدود زیادی رفع شده است؛ البته هنوز هم بخشی از مشکلات به‌ویژه درخصوص حریم و بودجه‌ای که در این زمینه ازسوی شهرداری در نظر گرفته می‌شود، وجود دارد و بخشدار این منطقه معتقد است که باید این بودجه به عدالت برای همه روستاها در نظر گرفته شود.
مرتضی محمدنژاد، بخشدار بخش کن نیز درباره وضعیت روستاهای کن گفت: ما جزو روستاهای برخوردار هستیم و ارزش افزوده‌ای که در دولت سیزدهم به حساب دهیاری‌ها وارد شد، مشکلات بسیاری را رفع کرده است. روستاهای منطقه کن سنگفرش شده و تجهیزات عمرانی و ماشین‌آلات خریداری شده و وضعیت ما خوب است و مشکلی وجود ندارد.
وی درباره اجرای طرح هادی در روستاهای بخش کن گفت: ما طرح هادی را پیشنهاد داده‌ایم؛ البته طرح هادی در اختیار ما نیست، بلکه در وزارت مسکن و راه و شهرسازی باید مصوب شود و مکاتباتی در این خصوص شده و همه این موارد در حال پیگیری است. برای هر روستا هر ۱۰سال یک‌بار باید طرح هادی تدوین و طرح‌های گذشته بازبینی شود، اما در روستاها گاهی اجرا نشده و حتی برخی روستاها ۱۳یا ۱۴سال است که طرح هادی آنها مورد بازبینی قرار نگرفته است و ما پیگیر هستیم که این روستاها که چهار تا پنج سال هم از زمان بازبینی طرح هادی‌شان گذشته را مورد بازبینی قرار دهیم.
بخشدار بخش کن با بیان اینکه منطقه کن ۱۳روستا دارد، درباره وضعیت مهاجرت در این مناطق گفت: باتوجه‌به اینکه باغاتی در این روستاها وجود دارد و کارگران برای کار به این باغات می‌آیند، عموما تعدادی از آنها ممکن است از اتباع باشند؛ از همین رو با نیروی انتظامی درخصوص کنترل این اتباع جلساتی برگزار شده است. اگر این اتباع غیرمجاز باشند دستگیر و طرد می‌شوند و برابر دستورالعمل‌های ابلاغی رفتار خواهد شد؛ البته در سطح روستاها این افراد دیده می‌شوند و اغلب کارگران باغات هستند.
محمدنژاد درباره ساخت‌وسازهای غیرمجاز گفت: دستورالعملی از دفتر بازرسی استانداری درخصوص املاکی که سند ۶دانگ ندارند به ما ابلاغ شده است که براساس قانون برای این املاک پروانه ساخت صادر نشود و بر همین مبنا ما اقدام کرده‌ایم و به‌دلیل نظارت‌هایی که صورت می‌گیرد ما نسبت‌به این موضوع مشکل نداریم و با جدیت پیگیری می‌کنیم که تخلف ساختمانی در روستاهای بخش کن صورت نگیرد. همچنین برای ساختمانی که پروانه ساخت ندارد، اجازه ساخت نمی‌دهیم. وی درباره حریم شهر تهران و روستاهای اطراف آن گفت: براساس قانون تقسیمات کشوری مدیریت داخل روستاها با بخشداری است و خارج از روستاها که حریم روستا یا شهر تهران می‌شود با اداره کل حریم شهر تهران اداره می‌شود. درخصوص حرائم مشکلاتی از گذشته وجود داشته است که جلساتی در همین رابطه برگزار و رفع شده است؛ البته یکی از موضوعاتی که در این خصوص مطرح است این است که بودجه‌ای که شهرداری بابت آبادانی حریم می‌گیرد به عدالت تقسیم شود، به این معنی که اکثر این بودجه فقط در یک روستا یا دو روستا هزینه نشود و همه روستاها از آن برخوردار شوند. این موضوع یکی از موضوعاتی بود که ما با شهرداری منطقه۲۲ مطرح کرده‌ایم و معتقدیم اگر بودجه‌ای برای حریم روستاها مصوب شده است در ابتدا نیازسنجی صورت گرفته و بعد برای اجرای آن با بخشداری هماهنگی لازم انجام شود، تا ناعدالتی صورت نگیرد؛ البته شهرداری‌ها درخصوص حرائم روستاها به‌شدت زحمت می‌کشند و مراقبت می‌کنند تا خارج از حریم روستا ساخت‌وساز صورت نگیرد. در شهرداری منطقه۵ که یکی دیگر از شهرداری‌هایی است که ما با آنها کار می‌کنیم این مشکل وجود ندارد و آنها لیستی را از ما درخواست کردند تا براساس آن لیست بودجه حرائم را تخصیص دهند.
بخشدار کن در پاسخ به این سوال که آیا برای کشاورزی در این منطقه با مشکل آب مواجه هستند؟ گفت: برای کشاورزی، روستاییان مخزن آب دارند و در فصل پاییز و زمستان این مخازن از طریق بارش‌هایی که در این منطقه صورت می‌گیرد پر می‌شود و از این آب برای آبیاری باغات استفاده کرده و به هیچ عنوان از آب شهری برای آبیاری باغات استفاده نمی‌کنند.
وی با بیان اینکه عدم لایروبی سیل‌بندها باعث وقوع سیل در منطقه کن می‌شود، گفت: در بالادست هر روستایی ما سیل‌بند ایجاد کرده‌ایم تا در موقع بارش جلوی سیل گرفته و از سرعت آب کاسته شود. اما متاسفانه این سیل‌بندها باید هر چند سال یک‌بار لایروبی شود که این اتفاق نیفتاده و شرکت آب منطقه‌ای با نظارت منابع طبیعی این کار را انجام نداده است. در بخش کن به هر سیل‌بندی که سر بزنید می‌بینید که لایروبی صورت نگرفته است و به همین دلیل در ماه‌های اخیر در منطقه سیل جاری شد و باعث شد راه چندین روستا بسته شود.
او افزود: در همین چند ماه گذشته، یک باران نیم‌ساعته داشتیم که به‌دلیل اینکه سیل‌بندها پر بود، آب به‌راحتی جاری شد و ما مشکل پیدا کردیم و بعد از آن ۲۵۰کامیون خاک و نخاله از روستا خارج کردیم. ما تقاضایمان این است که این سیل‌بندها لایروبی شود. در این خصوص نیز مکاتباتی با منابع طبیعی و آب منطقه‌ای داشته‌ایم تا این کار را انجام دهند تا ما بتوانیم از بروز بحران‌های احتمالی پیشگیری کنیم؛ البته ما در روستاها، قانونی داریم مبنی بر ساماندهی آب‌های مشرف به روستا و دهیاران می‌توانند رودخانه‌های اطراف روستا را لایروبی کنند و باعث پیشگیری از وقوع بحران شوند اما وظیفه اصلی این کار درخصوص سیل‌بندها با آب منطقه و با نظارت منابع طبیعی است که انجام نشده است.