۲۰ تیر ۱۴۰۳ - ۱۱:۴۳

زهرا بذرافکن- خبرنگار گروه فرهنگ: پانزدهم تیرماه و دور دوم انتخابات، نهمین رییس‌جمهوری منتخب مردم ایران مشخص و مسعود پزشکیان رییس دولت چهاردهم شد. او حالا در نهاد ریاست‌جمهوری مستقر شده و دیدارها و برنامه‌های اجرایی دولت جدید را پیش می‌برد.

آگاه: مراسم تحلیف رییس‌جمهوری به گفته علیرضا سلیمی، سخنگوی هیات‌رییسه مجلس در نیمه اول مردادماه و در یکی از روزهای دوازدهم تا پانزدهم این ماه برگزار می‌شود. پس از مراسم تحلیف نیز رییس‌جمهوری منتخب به مدت دوهفته فرصت دارد تا کابینه پیشنهادی خود را شامل ۱۸وزیر به مجلس معرفی کند. بعد از بررسی‌های مجلس طی یک هفته، جلسات رأی اعتماد ظرف دو یا سه روز برگزار شده و بنابراین دولت جدید در هفته اول شهریورماه شکل می‌گیرد. گمانه‌زنی درباره وزرای پیشنهادی رییس‌جمهوری به مجلس از قبل نتایج قطعی انتخابات و زمانی که کمی تکلیف نامزدها روشن شده بود، مطرح شد. از آنجایی که مسعود پزشکیان از ابتدا از گزینه‌های جدی برای نشستن بر صندلی ریاست دولت بود و در کمیته‌های موضوعی ستاد انتخاباتی‌اش افرادی مشغول بودند که با درنظرگرفتن پایگاه سیاسی‌ و تخصصی آنها می‌شد وضعیت آنها در دولت احتمالی را تخمین زد؛ بنابراین از میان وزرایی که انتخاب آنها کمتر به نهادهای دیگر وابسته است می‌توان وزارت فرهنگ و ارشاد را در نظر گرفت که حالا برای افراد احتمالی آن فهرستی سه‌، چهارنفره وجود دارد. در این گزارش به بررسی کارنامه و سابقه فعالیت افراد احتمالی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

حسین انتظامی

حسین انتظامی در منظر عموم مردم از جایی بیش از همه آشنا و شناخته شد که در میزگردهای فرهنگی پیش از انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری کشور با همراهی دو کارشناس دیگر سکان را به دست گرفته و اقدام به پرسش از موضوعاتی کرد که طرح آنها نه در دوره‌های پیشین انتخابات و نه در رسانه عمومی و به‌صورت زنده سابقه چندانی نداشت؛ از این رو، او به‌عنوان یک مطالبه‌گر مردمی در نظر عموم شناخته شد و این روند با نوسان‌هایی تا پایان میزگردهای فرهنگی در انتخاباتی که گذشت ادامه یافت. برای او در پیام‌رسان خارجی ایکس و در اینستاگرام هشتگی با نامش ساختند و بارها و بارها ویدیو، عکس و گفته‌های او در این فضاها تکرار شد. پر بیراه نیست که بگوییم او موجب پربیننده‌تر شدن این میزگردها شد. نام او برای چند روز در صدر پربازدیدهای فضای مجازی و رسانه‌های رسمی قرار گرفته بود. در کنار این محبوبیت، انتقادات بسیاری نیز به او شد که بخش عمده آن مربوط به کارنامه او در سال‌های اخیر و فعالیت‌های پراکنده و قبول مسئولیت‌های گاه بی‌ارتباط با تخصص او بود. 
حسین انتظامی در سال۱۳۹۷ و درحالی‌که هیچ سابقه صنفی و تخصصی در زمینه مدیریت سینمایی نداشت به ریاست سازمان سینمایی کشور ازسوی سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت دولت دوازدهم منصوب شد. پیش از او، محمدمهدی حیدریان این سمت را در اختیار داشت که با مشمولیت قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان از مسئولیت خود جدا شد. انتظامی درحالی بر صندلی ریاست سازمان سینمایی می‌نشست که چند ماه پیش دستیار ارشد وزیر فرهنگ بوده و کمتر از یک سال پیش از معاونت مطبوعاتی خارج شده بود و جای خود را به محمد سلطانی‌فر داده بود. درحالی‌که جدایی او از معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واکنش‌های بسیاری را برانگیخت و اغلب اهالی رسانه سال‌های فعالیت او در این جایگاه را مثبت و مثمرثمر ارزیابی کرده بودند اما مسئولیت ریاست او در سازمان با حواشی و انتقادهایی روبه‌رو بود. شاید اگر او به گذشته برگردد دوباره این مسئولیت را نپذیرد و در حوزه تخصصی خودش یا حوزه‌هایی که خطرپذیری کمتری برای او به همراه داشت بماند. از سویی نیز همزمانی مدتی از دوران مسئولیت او با همه‌گیری کرونا و اثر گسترده‌ای که بر صنعت سینما در ایران می‌گذاشت، الزام نیاز به مدیری باتجربه و با توانایی مدیریت چنین بحرانی محسوس می‌نمود. درنهایت دوران ریاست او در این سازمان با انتقادات بسیار از سوی هنرمندان و رسانه‌های تخصصی به پایان رسید.  لازم به ذکر است که حضور جدی او در انتخابات ریاست‌جمهوری به سال۱۳۸۴ و ریاست کمیته رسانه ستاد انتخاباتی علی لاریجانی برمی‌گردد. او در زمان حضور لاریجانی در دبیرخانه شورای امنیت ملی، سخنگویی این نهاد را به عهده داشت. 
صحت‌سنجی: تماس با حسین انتظامی برای صحت‌سنجی موضوع پیشنهاد او برای وزارت فرهنگ متاسفانه به نتیجه نرسید و او پاسخگوی ما نبود. 

تحصیلات و تخصص انتظامی
حسین انتظامی مدرک کارشناسی مهندسی شیمی را از دانشگاه تهران، کارشناسی‌ارشد مهندسی فرآیند را از دانشگاه صنعتی شریف و شیمی انرژی را از دانشگاه آزاد اسلامی و دکترای مدیریت استراتژیک را از دانشگاه عالی دفاع ملی دریافت کرده است.  به‌طور کلی حوزه‌های تخصصی او را اگر از مدرک دانشگاهی‌اش صرف‌نظر کنیم، می‌توان به دو دسته سیاسی و فرهنگی تقسیم کرد که بالاتر به بخشی از فعالیت‌های فرهنگی او در مطبوعات و سینما اشاره شد. فعالیت‌های سیاسی انتظامی علاوه‌بر مسئولیت سخنگویی شورای عالی امنیت ملی، نمایندگی مدیران مسئول در هفت دوره متوالی از سال۱۳۸۳ نیز هست. مهم‌ترین فعالیت‌های او در حوزه‌ رسانه، ریاست ستاد جشنواره مطبوعات، پایه‌گذاری روزنامه جام‌جم در سال۱۳۷۸ و بعد از آن مدیرعاملی موسسه همشهری و مدیریت مسئول روزنامه همشهری است.
 

علی مطهری

علی مطهری از گزینه‌های مطرح‌شده احتمالی برای تصدی سمت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت تازه است. مطهری سیاستمدار شناخته‌شده ایرانی است که شغل اصلی او را می‌توان نمایندگی مجلس دانست! او در دوره‌های هشتم، نهم و دهم مجلس شورای اسلامی حضور داشته و در دو دوره نیز عضو کمیسیون فرهنگی مجلس بوده است. بیشتر ما او را با اظهارنظرها و مواضع شاخص او درباره موضوع زنان و به‌ویژه پوشش زنان در رسانه ملی می‌شناسیم. او به‌ویژه در سال‌های گذشته بارها در همین رابطه به‌شکل علنی به صداوسیما انتقاد کرده است. علاوه بر آن تصویر عمومی او از دعوایی در دوره مجلس هشتم و تاختن به‌سمت مقابل با کلماتی ناشایست و نیز نحوه برخورد و مقابله با دیگرانی همچون دانشجویان در دانشگاه شهید بهشتی در سال۱۳۹۸ متاثر و پس از سال‌ها هنوز مخدوش است. ناگفته نماند که صلاحیت او برای نامزدی در انتخابات مجلس شورای اسلامی هشتم در ابتدا رد شد و پس از آن در پی رایزنی و تجدیدنظرخواهی‌ها به دست شورای نگهبان تایید می‌شود. او در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد نیز از منتقدان جدی سیاست‌های کلی او و کابینه دولت او و همچنین از حامیان اصلی مرحوم هاشمی رفسنجانی برای نامزدی ریاست‌جمهوری در ابتدای دهه۹۰ بود.  اگر نگاهی به سوابق او در شورای مجلس اسلامی بیندازید مطابق با داده‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و با وجود عضویت چندساله او در کمیسیون فرهنگی، توجه و تمرکز او اغلب بر موضوعات فرهنگی نبوده و در این رابطه تا حدی می‌توان به امضای او در طرح و لوایح مختلف استناد کرد. 
 صحت‌سنجی: طی تماس با علی مطهری و جویا شدن موضوع پیشنهاد او برای تصدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی او به آگاه گفت: هنوز چیزی نمی‌دانم و تا اینجا ممکن است شایعه باشد. مطهری ادامه داد: با من تماسی گرفته نشده و همچنین از من برنامه‌ای در صورت پیشنهاد برای تصدی وزارت فرهنگ خواسته نشده است. 

تحصیلات و تخصص
گذشته از آنچه گفته شد که بخش عمده آن را حواشی و اظهارنظرهای خارج از چارچوب و بی‌سرانجام تشکیل داده است، فعالیت جدی و اولیه او مسئولیت تدوین و تنظیم آثار مکتوب پدرش، شهید مرتضی مطهری بوده است. او در همین راستا مدیریت علمی انتشارات صدرا، مرکز نشر آثار شهید مطهری و عضویت در هیات‌مدیره بنیاد علمی‌فرهنگی استاد شهید مطهری را در کارنامه دارد.  تحصیلات دانشگاهی او در زمینه مهندسی مکانیک در دانشگاه تبریز است که بعد از شهادت پدرش به دانشگاه علم و صنعت تهران منتقل می‌شود. او سپس رشته‌اش را به الهیات تغییر داده و در دانشگاه تهران تا مقطع دکتری مشغول به تحصیل می‌شود. 

عباس صالحی

عباس صالحی را بیشتر با وزارت فرهنگ در اواخر دوره دوم دولت دوازدهم می‌شناسیم. او بعد از استعفای علی جنتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره اول ریاست‌جمهوری حسن روحانی تا زمانی که رضا صالحی امیری بتواند رأی اعتماد مجلس را برای وزارت فرهنگ دریافت کند به‌عنوان سرپرست مسئولیت این وزارتخانه را بر عهده گرفت. در دوره دوم ریاست‌جمهوری روحانی نیز با حواشی وزیر سابق فرهنگ، او در کابینه پیشنهادی نشست و توانست رأی اعتماد مجلس را کسب کند. دوران وزارت او که مصادف با همه‌گیری کرونا شد، با بالا گرفتن وضعیت بحرانی در حوزه نشر و نیز دیگر حوزه‌های فرهنگی انتقادات بسیاری را به‌سوی او روانه کرد که ازجمله آن نامه ۱۸۰کتابفروشی به وزیر ارشاد در اعتراض به تعطیلی کتابفروشی‌ها بود. 

 صحت‌سنجی: تماس با سیدعباس صالحی برای صحت‌سنجی موضوع پیشنهاد او برای وزارت فرهنگ متاسفانه به نتیجه نرسید و او پاسخگوی ما نبود.

تحصیلات و تخصص
او فعالیت حرفه‌ای را با سردبیری مجله حوزه و در زمینه رسانه و مطبوعات در سال‌های میانه دهه۶۰ آغاز کرده است. بعد از آن عضو هیات‌مدیره و سپس عضو هیات امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه بوده و در سال۱۴۰۱ با حکم رهبر انقلاب به سمت مدیرمسئولی روزنامه اطلاعات منصوب شد. این سمت بعد از انقلاب تا تا همان سال بر عهده حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی بود که با فوت او به عباس صالحی سپرده شد. 
سید عباس صالحی تحصیلات حوزوی داشته و در دانشگاه در رشته فلسفه تحصیل کرده است. او پس از حوزه علمیه مشهد به حوزه علمیه قم می‌رود و بعد از تلمذ در محضر اساتید این دو نهاد، فعالیت‌های حرفه‌ای‌ را با کار در حوزه رسانه آغاز می‌کند.

سیدرضا صالحی امیری

سیدرضا صالحی‌امیری در سمت‌هایی در زمینه‌های سیاسی، اجرایی و فرهنگی فعالیت کرده است که بیشترین آن آنها به ادوار ریاست‌جمهوری حسن روحانی، یعنی دولت‌های یازدهم و دوازدهم برمی‌گردد. او پس از پیروزی انقلاب در جایگاه‌های سیاسی چون ریاست در کمیته اجتماعی شورای‌عالی امنیت ملی، عضویت در هیات‌رییسه مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، عضویت در هیات امنای موسسه مطالعات راهبردی و مشاوری ریاست‌جمهوری در دولت سیدمحمد خاتمی خدمت کرده بود. صالحی‌امیری در نشریات علمی و پژوهشی مثل موسسه مطالعات سیاسی، مطالعات راهبردی و فصلنامه مطالعات میان‌فرهنگی نیز به‌عنوان مدیرمسئول و سردبیر حضور داشته است. صالحی‌امیری از ابتدا در ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان به‌عنوان معاون فرهنگی حضور داشت.  او در انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم به‌عنوان معاون فرهنگی حسن روحانی حضور داشت و نماینده فرهنگی او در مناظرات و بحث‌های تبلیغاتی بود. صالحی‌امیری بعد از آنکه در سال۱۳۹۲ وزیر پیشنهادی حسن روحانی، مسعود سلطانی‌فر برای تصدی وزارت ورزش نتوانست رأی اعتماد از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بگیرد، به‌عنوان سرپرست این وزارتخانه ازسوی روحانی منصوب شد. بعد از آن نیز رییس جمهوری منتخب، حسن روحانی او را به‌عنوان وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان معرفی کرد که او نیز با عدم اعتماد نمایندگان مجلس مواجه شد و به این وزارتخانه راه نیافت. بعد از آن بود که ازسوی ریاست‌جمهوری به ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی منصوب شد. او در سال پایانی دوره اول ریاست‌جمهوری حسن روحانی و بعد از استعفای علی جنتی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سوی روحانی به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد شد و این بار رأی اعتماد را کسب کرد و به‌عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد آغاز به کار کرد. 
 صحت‌سنجی: تماس با صالحی‌امیری برای صحت‌سنجی موضوع پیشنهاد او برای وزارت فرهنگ متاسفانه به نتیجه نرسید و او پاسخگوی ما نبود.

تحصیلات و تخصص
 او مقطع کارشناسی را در رشته علوم سیاسی در دانشگاه آزاد اسلامی، کارشناسی‌ارشد را در دانشگاه تهران در همان رشته و درنهایت مقطع دکتری را در رشته مدیریت دولتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات به پایان رساند. او سابقه تحصیل و عضویت در هیات‌علمی در دانشگاه آزاد اسلامی را در کارنامه دارد. عمده فعالیت‌های او چنانچه گفته شد در زمینه‌های اجرایی و سیاسی و در دولت‌های اصلاحات بوده است. صالحی‌امیری به مدت پنج سال رییس کمیته ملی المپیک بود که سال آخر آن در دوره ریاست‌جمهوری حجت‌الاسلام شهید رئیسی بود و در سال۱۴۰۱ با برگزاری آیین نکوداشتی برای خدمات او به پایان رسید.