۲۸ تیر ۱۴۰۳ - ۰۰:۰۹

الناز برکاتی_ خبرنگار گروه فرهنگ: پس از طوفان الاقصی شاهد تحول عمیقی در فرهنگ بودیم. اگرچه طوفان الاقصی دارای ابعاد متعدد نظامی، امنیتی، راهبردی، سیاسی و اقتصادی است، اما مهم‌ترین بُعد آن «فرهنگی» است و آنچه مقابل چشمان ماست، تقابل دو فرهنگ و تمدن اسلامی و غربی در غزه است. رسوایی چهره غرب یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فرهنگی طوفان الاقصی است. مردم غزه با صبر و پایداری خود، ماسک دروغین حقوق بشر را از صورت وحشی غرب و صهیونیست‌ها کنار زدند.

آگاه: ادعاهای غربی در مسائلی نظیر آزادی بیان،‌ مبارزه با نژادپرستی و دفاع از حقوق زن و کودک و نمایان شدن چهره‌ جنایتکار آمریکا و اروپا از دیگر مصادیق این دستاوردهای فرهنگی است. طوفان الاقصی هرچند در وهله اول و بالذات علیه رژیم صهیونیستی است، اما شکست سیاست‌های فرهنگی آمریکا در منطقه را نیز به همراه داشته و منجر به ریشه‌کنی آمریکا از منطقه خواهد شد. پیشگامی شیعیان لبنان، ایران، عراق و یمن در دفاع از مردم سنی غزه و آمیختن خون رزمندگان شیعه و سنی در جبهه‌های جنوب لبنان در مواجهه با دشمن صهیونیستی، ثابت کرد که دوگانه‌ حقیقی منطقه «مقاومت - تسلیم» است؛ لذا یکی از نتایج طوفان الاقصی، فروکش کردن درگیری‌های مذهبی و قومیتی در منطقه و تمرکز و وحدت ملت‌ها در مبارزه با دشمن است.
طوفان الاقصی، خود حامل یک «الهیات فرهنگی جدید» است که در لحظه‌ای تاریخی متولد شده است؛ در زمانه رکود فرهنگی غربی‌سازی در جهان و دقیقا هنگامی که موج رویگردانی از فرهنگ‌های سکولار آمریکایی-اروپایی در بالاترین سطح خود به سر می‌برد و همه نشانه‌ها، روند قدرت گرفتن «فرهنگ‌های معنوی» را نشان می‌دهد. طوفان الاقصی در زمان «رکود غربی»، ارزش‌های فرهنگی مقاومت را در مقیاسی جهانی به همه ارائه داد.

وجدان شرمسار جهان
طوفان الاقصی، آغازی نظامی، حیاتی فرهنگی و سرشتی اسلامی دارد؛ و دنیا را وارد دوره‌ای تازه از «بازاندیشی اخلاقی» و «شرمساری بین‌المللی» درباره سیاست‌های جهانی غرب کرد. مبنا و معنای این بازاندیشی اخلاقی را نمی‌توان خارج از حیطه آموزه‌های دینی و مفاهیم مذهبی درک کرد.
این شرمساری و رویگردانی، دهه‌هاست که وجدان‌های آزاده را به پیشوایی امام‌خمینی(ره) و رهبری حکیمانه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به حرکت درآورده است و نتایج آن را امروزه می‌توان در سطوح مختلف از جغرافیای سیاسی و فرهنگ جهانی مطالعه کرد؛ بنابراین، بازاندیشی اخلاقی جهان یک امر دینی است و همان‌طور که تحلیلگران در این مورد با یکدیگر اجماع دارند: «این بازاندیشی اخلاقی را باید در دل سه سنت بزرگ دینی اسلام، مسیحیت و یهودیت درک کرد، همان‌طور که مقاومت فلسطین نیز به‌مثابه امر دینی درک شده است.»

تحول ارزش‌ها در جهان فرهنگی
روشن است که خیزش جهانی مقاومت به سبب چیزی فراتر از مواجهه با یک رژیم آپارتاید است و نباید در دام گفتمان‌های شبه روشنفکری و شبه‌دینی در تحلیل این مسئله افتاد، بلکه باید با این تفسیرها برخورد منتقدانه داشت. هرچند آپارتایدها، همیشه به ضد خود بدل می‌شوند و در طول تاریخ جهان نیز رژیم‌های آپارتایدی زیادی ظهور کرده‌اند، اما اکثر آنها جنبه‌های محدود سرزمینی داشته‌اند.
صهیونیسم یک «آپارتاید ملی محدود» و مطابق با نظریه‌های سیاسی رایج نیست، بلکه آپارتایدی جهان‌شمول و جهانی است و از این جهت، سرشت آن با همه رژیم‌های دیکتاتوری، نژادپرست و بنیادگرا فرق دارد. این سرشت شیطانی خاص، یک «احساس خطر بین‌المللی خاص» را نیز در ذهن مردم جهان پدید آورده که گویی تازه متوجه شده‌اند، ممکن است همه ارزش‌ها، دستاوردها و هستی‌شان از رهگذر وجود این آپارتاید صهیونیستی جهانی، به مخاطره بیفتد.
از رهگذر این احساس خطر جمعی، یک «جامعه فرهنگی جدید جهانی» نیز درحال پیدایش است که به‌تدریج ساختارها و آناتومی آن را می‌توان تشخیص داد. این جامعه، یک روایت جمعی و مردمی درباره جهان پساطوفان الاقصی دارد که درباره آن باید بیشتر بحث شود. براساس پژوهش‌ها و پیمایش‌های معتبر که نگرش‌های جهانی را تحلیل می‌کنند، «فداکاری و مقاومت سرسختانه فلسطینی‌ها در آزاد کردن سرزمینشان برای بقا در شرایط کنونی، به روایت‌های جمعی و مردمی که حتی شامل صداهای سکولار هم می‌شود، تبدیل شده است.» با وجود تبلیغات جریان‌های سکولار درباره ماهیت این روایت جمعی و جهانی، همه عناصر اساسی آن، برگرفته از معرفت‌شناسی انقلاب اسلامی و گفتمان مقاومت است.
امروزه جهان با آگاهی کامل می‌داند و می‌بیند که پروژه استعماری، قومیتی و نظامی رژیم غاصب صهیونیستی از ۷۰سال گذشته به یک «رادیکالیسم نابودگر جهانی» تبدیل شده که هیچ خصلت انسانی‌ای در کالبد آن وجود ندارد. اژدها با تمام قدرت سربرآورده است، درحالی‌که قدرت بزرگ‌تری به جدال با آن برخاسته است. برای همه مردم جهان، دیگر کاملا روشن است که هدف این پروژه نابودی تاریخ، هویت، معیشت، حضور، حقوق، زندگی و درمجموع، هستی فلسطینیان است و اکنون توانمندی مردم است که به صحنه جهانی علیه صهیونیسم شکل می‌دهد. این بذری بود که تنها امام خمینی(ره) در اذهان جهانیان برای مبارزه با باطل کاشت.

حضوری پررنگ
پس از گذشت چند روز از آغاز عملیات بزرگ «طوفان الاقصی» که نیروهای صهیونیست را غافلگیر کرد، جمعی از هنرمندان فعالیت‌های خود را با این محور آغاز کردند. هنر تعاریف گوناگونی دارد اما یکی از سرراست‌ترین و ساده‌ترین مفاهیم هنر توانایی و مهارت آفریدن زیبایی است که به شکلی نمادین ظهور می‌کند یا در اصل مجموعه‌ای از آثار ساخته و پرداخته آدمی است که برای اثرگذاری در احساسات یا به‌منظور انتقال مفهوم خلق می‌شود. هنر به‌مرور بازتاب هر دردی است که به تصویر می‌کشند؛ از هنرمندان و شاعران فلسطینی که خودشان بازتاب‌دهنده ظلمی که به مردم کشورشان وارد شده، بودند تا کسانی که شاهد مظلومیت فلسطینی‌ها بودند. هنرمندان طراح گرافیک، تصویرساز و نقاش ساعاتی پس از آغاز عملیات بزرگ «طوفان الاقصی» در فلسطین، با خلق آثارشان طوفان به پا کردند. همزمان با آغاز عملیات بزرگ «طوفان الاقصی» در اراضی اشغالی که یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌ها علیه رژیم اشغالگر قدس محسوب می‌شود، هنرمندان طراح گرافیک، تصویرساز و نقاش نیز آرام ننشستند و آثار خود را تنها ساعاتی پس از این عملیات در فضای مجازی منتشر کردند. در ادامه به برخی از فعالیت‌های هنری که پس از طوفان الاقصی در حمایت از غزه و محور مقاومت انجام شده است، می‌پردازیم.

روایتگری تصویری
یکی از پرچالش‌ترین پروژه‌ها برای عکاسان و خبرنگاران فعالیت‌های میدانی است؛ اتفاقی که طی سال‌های اخیر با وجود امکانات اینترنتی و کامپیوتری موجود، به رویه‌ای تقریبا غیرمرسوم تبدیل شده است؛ البته در این میان مقولات ناگریزی وجود دارد که این قاعده مرسوم را می‌شکند. بلایای طبیعی، حوادث شهری و غیرشهری و البته جنگ‌ها سرفصل‌های مهمی برای فعالان خبری و رسانه‌ای محسوب می‌شوند. اما در میان این اتفاقات، جنگ‌های داخلی و برون‌مرزی و میان‌کشوری مهم‌ترین موضوعاتی هستند که برای رسانه‌ها اهمیت دوچندان دارند. چراکه تنها با حضور خبرنگار، عکاس و فیلمبردار است که جنایات جنگی، اتفاقات مهم میدانی و استراتژیک و البته وقایع انسانی به ثبت می‌رسند. بدون شک جنگ‌ها بدون حضور رسانه‌های خبری و عوامل آنها فضایی هولناک و مبهم خواهند بود.
نمایشگاه «با طوفان الاقصی تا روز آخر» نخستین نمایشگاهی است که تاریخ افتتاح دارد اما تاریخ پایان ندارد. عکس‌هایی که در این نمایشگاه به نمایش درآمده هر هفته به‌روز می‌شوند و تغییر می‌کنند و همچنین عکس‌هایی که از دیوار پایین می‌آید به صورت کوچک‌تری روی یکی از دیوارهای نمایشگاه اضافه می‌شود.
نمایشگاه عکس «فلسطین در قاب مقاومت» همزمان با مبارزات ملت فلسطین و محکومیت جنایات رژیم اشغالگر قدس در غزه با مشارکت جمعیت دفاع از ملت فلسطین، از دوم آبان۱۴۰۲ به مدت ۱۰روز در نگارخانه فرهنگسرای خاتم(ص) دایر شد. این نمایشگاه با ۲۵اثر راوی نهضت مقاومت و دفاع مظلومانه مردم فلسطین و گویای جنایات رژیم غاصب صهیونیستی بود.
 
فریاد غزه در بوم
نمایشگاه آثار نقاشی هنرمندان ایرانی و عرب، در موزه هنرهای معاصر تهران، حرکتی در دفاع از مظلومیت غزه به زبان هنر است. این نمایشگاه، دربرگیرنده حدود ۵۰اثر از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران و حوزه هنری با محوریت مقاومت و فلسطین اشغالی بود.
در همین موضوع، نمایشگاهی از نقاشی‌های زنده‌یاد شهریار تیمورپور، طراح گریم و نقاش با عنوان «رویای زندگی» به همت انجمن گریم و ماسک خانه تئاتر ایران، گروه طراحان هنر و نمایشگاه‌گردانی بیتا عالی‌مهر، ۲۸مهر تا ۲۶آبان در سالن انتظار تالار چهارسو مجموعه تئاترشهر دایر شد.
جهاد دانشگاهی نیز به‌منظور آشنایی بیشتر نسل جوان کشور با اهداف مردم فلسطین نمایشگاه آثار هنری طوفان‌الاقصی را در مرکز فرهنگی کاظمی‌آشتیانی واقع در دانشگاه تهران برپا کرد. این نمایشگاه روایتگر آثاری است که ۶۰سال مقاومت در برابر ظلم نظام سلطه را با آثاری از هنرمندان داخلی و خارجی پیش‌روی دانشجویان و علاقه‌مندان قرار داده است. در این نمایشگاه ۳۰تابلوی نقاشی و گرافیک در نگارخانه دانشجوی شهید مصطفی کریمی به نمایش درآمد. حسن روح‌الامین، هنرمند انقلابی و متعهد نیز با انتشار اثری به نام «فرار موش‌های کثیف»، نسبت به عملیات «طوفان الاقصی» واکنش نشان داد.

با نفس‌های غزه
رویداد جهانی «با نفس‌های غزه» و مراسم بزرگداشت شهدای دانش‌آموز فلسطینی در آذرماه۱۴۰۲ با حضور مهمانان داخلی و خارجی ازجمله «خالد القدومی» نماینده جنبش حماس در ایران و دانش‌آموزان بیش از ۲۰کشور اسلامی در باغ‌موزه قصر برگزار شد. نمایشگاه هنرهای تجسمی با موضوع غزه نیز ازجمله بخش‌های این رویداد جهانی بود که در آن بیش از ۲۰۰اثر در زمینه‌های عکس، گرافیک و کاریکاتور از هنرمندان بیش از ۳۰کشور جهان به نمایش گذاشته شد.
کارگاه تجسمی «کوتاه‌تر از کودکی» یکی از رویدادهایی است که در حوزه هنری برپا شد و جمعی از هنرمندان گردهم آمدند تا با خلق آثار هنری برای مردم مظلوم غزه حمایت خود را با مردم فلسطین نشان دهند.

طنز تلخ
موزه هنرهای معاصر تهران، میزبان نمایشگاهی بزرگ از کاریکاتورهای هنرمندان آمریکای‌لاتین و برخی هنرمندان ایران شد که موضوع فلسطین را به‌عنوان رویکرد اصلی خود برگزید. هنرمندان کاریکاتوریست آمریکای‌لاتین که تبحر خاصی در مبارزه علیه امپریالیست در عرصه بین‌المللی داشته، با قلم صریح و رویکردهایی که داشتند، آثاری را با موضوع ضدامپریالیست و ضدحقوق‌بشر و با رویکرد فلسطین در این رویداد ارائه دادند.
هنرمند فلسطینی به نام امیه جحا نیز با موضوع مقاومت و اشغالگری فلسطین ۲۲مهر تا ۲۰آبان ۱۴۰۲ در موزه هنرهای معاصر فلسطین، آثار خود را به نمایش گذاشت. این نمایشگاه شامل ۶۵اثر کاریکاتور با موضوع‌هایی همچون مقاومت، مظلومیت مردم فلسطین و افشای جنایات اشغالگران و متجاوزان صهیونیست بود.
کارلوس لطوف، هنرمند و کاریکاتوریست مطرح برزیلی که کارهایش به موضوعاتی چون ضدصهیونیسم، ضدجهانی‌سازی، ضدسرمایه‌داری و... اشاره دارد هم اثری برای عملیات «طوفان الاقصی» منتشر کرد.

دیوارنگاره‌ها
دیوارنگارههای بسیاری در پایتخت با موضوع طوفان‌الاقصی و فلسطین نصب شد. همزمان با عملیات نیروهای مقاومت فلسطین، دیوارنگاره میدان فلسطین با جمله عربی «بدأت عملیه التحریر الکبری»؛ «عملیات آزادسازی بزرگ شروع شد» و با درج تاریخ ۷اکتبر ۲۰۲۳ به نمایش گذاشته شده بود. دیوارنگاره میدان فلسطین نیز با بیان بخشی از آیه۲۲ سوره سجده «إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِینَ مُنْتَقِمُونَ»؛ «مسلما ما از این مجرمان بی‌ایمان انتقام خواهیم گرفت»، رونمایی شد. دیواره ‌نگاره‌های متعددی در میدان ولی‌عصر(عج) نصب شد. دیوارنگاره میدان ولی‌عصر(عج) با عنوان «طوفان الاقصی» با طراحی گرافیک صالح کوشکی به همت خانه طراحان انقلاب اسلامی و سازمان هنری رسانه‌ای اوج رونمایی و نصب شد. دیوارنگاره دیگر با عنوان «شمر زمانه» و با شعار «دوباره شمر زمانه/دوباره قحطی آب» ۲۴مهرماه ۱۴۰۲ باتوجه‌به ظلم بی‌امان رژیم صهیونیستی و قطع آب به روی کودکان مظلوم فلسطین در میدان ولی‌عصر(عج) رونمایی شد. طرح دیوارنگاره دیگر نیز دوم آبان‌ماه ۱۴۰۲ باتوجه‌به اتحاد بین جبهه مقاومت علیه رژیم غاصب صهیونیستی با عنوان «سیل غیرت» و شعار «سیل غیرت می‌برد بنیان ظلم» نصب شد. سومین دیوارنگاره میدان انقلاب بعد از طوفان الاقصی به یاد فرشتگان مظلوم غزه با شعار «عدو که خنجر خود می‌زند از پشت، نشد حریف پدر، کودکش را کُشت» نصب شد. برج آزادی هم در حمایت از مردم فلسطین و پیروزی عملیات جبهه‌ مقاومت و حماس علیه رژیم غاصب صهیونیستی، به رنگ پرچم فلسطین درآمد و هشتگ طوفان الاقصی بر آن نقش بست.

اشعار و سرود
هر موضوع مهمی، زمانی که به شعر و هنر تزیین شود، به پیامی ماندگار تبدیل می‌شود. این اتفاق از روزهای آغازین حماسه طوفان الاقصی در ایران اسلامی و با کمک بخش‌های مختلف فرهنگی کشور اتفاق افتاده است. برخی شاعران نیز نسبت‌به این عملیات مقاومت واکنش نشان دادند. علیرضا قزوه شاعر، نویسنده و رییس دفتر شعر، موسیقی و سرود صداوسیما به مناسبت حمله گروه‌های مقاومت فلسطین به سرزمین‌های اشغالی موسوم به «طوفان الاقصی» شعری سرود. از سویی کار مشترک محمدمهدی سیار و میلاد عرفان‌پور برای عملیات طوفان الاقصی با عنوان «ما سوره فتحیم که برمی‌گردیم/ این تازه فقط اول بسم‌الله است» هم منتشر شد. پس از عملیات طوفان الاقصی و همزمان با جنایت بی‌سابقه رژیم صهیونیستی و هدف قرار دادن بیمارستان المعمدانی در نوار غزه شب شعر «طوفان خشم» با حضور خانواده شهدا، آحاد مردم و تعدادی از شاعران و هنرمندان سرشناس ایرانی در سینما فلسطین برگزار شد. «شب شعر بزرگ غزه» یکی از رویدادهای بین‌المللی بود که با حضور شاعرانی از ۱۰کشور جهان و حوزه مقاومت در ایران برگزار شد. همزمان با تحولات غزه و در حمایت از مردم مظلوم فلسطین محفل شعری با عنوان «از طوفان الاقصی تا وعده صادق و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی پس از آن» به میزبانی رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در سوریه برگزار شد. جمعی از علاقه‌مندان و شاعران سوری و فلسطینی در رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران گردهم آمدند تا در این محفل شعر شرکت و تاکید کردند که رژیم جعلی صهیونیستی جایی در منطقه ندارد.

بازی‌های رایانه‌ای
بازی یک ابرواژه است که با شروع عمل و عکس‌العمل، بین عملگرها به وجود آمد. می‌توان این عمل و عکس‌العمل را به مبارزه یا نبرد تعبیر کرد. اگر بازی وجود نداشته باشد، نبردی نیز شکل نمی‌گیرد و اگر نبردی وجود دارد خارج از مفهوم بازی نخواهد بود؛ به همین دلیل است که در نقطه تعادل و صلح، بازی وجود ندارد و مبارزات به پایان می‌رسد. بازی سوخت موشک یکی از بازی‌هایی است که در آن عملیات‌های مهم محور مقاومت به‌صورت روزانه قابل مشاهده است و شما میتوانید هر روز اتفاقات و عملیات‌های جدید را تجربه و به محور مقاومت کمک کنید و با هر عملیات یک موسیقی حماسی بشنوید.