آگاه: نیاکان و اجدادمان همواره نماز باران می‌خواندند، ماجرای نماز باران امام رضا(ع) هم که معروف است در بحارالانوار خواندنی است. این بخشی از تاریخ و پیشینه جغرافیایی کشور است که نشان می‌دهد از قدیم اقلیمی خشک و کم‌بارش داشته، در واقع خاصیت آب و هوایی کشور است چون ایران روی کمربند خشک و نیمه‌خشک کره زمین قرار گرفته، ازاین‌رو همواره سال‌های خشک آن بیشتر از سال‌های تر و پربارش آن بوده است، برای همین اجدادمان خود را با این شرایط هماهنگ کردند و با روش‌های مختلف خود را با چنین شرایطی تطبیق دادند. در کنار نماز باران و درخواست از خداوند، احداث قنات هم یکی از روش‌های بومی است که آوازه آن در دنیا هم پیچیده و از لحاظ فناوری و کارایی همگان را مبهوت کرده است.
مسئله این است که در دهه‌های اخیر با وجود پیشرفت صنعت و فرهنگ اما با مشکل کم‌آبی مواجه هستیم به‌ویژه در فصول گرم سال همواره بر مدیریت مصرف آب تاکید و بر قطعی آن هشدار داده می‌شود، زمانی استفاده آب به‌راحتی امروز نبود، باید مسافت زیادی را طی می‌کردند به انبارهای آب یا چشمه می‌رسیدند، کوزه‌های پر آب را بر دوش گرفته و دوباره همان راه رفته را باز می‌گشتند؛ ازاین‌رو قدر یک کوزه آب را می‌دانستند اما امروز فقط کافی است شیر آب را بچرخانی و آب به‌راحتی جاری شود، شاید یکی از دلایلی که قدر این نعمت بزرگ را نمی‌دانیم همین دسترسی آسان به آن باشد.
حتما با افرادی که از شلنگ آب به‌جای جارو استفاده می‌کنند برخورد کرده‌اید، قطعا از این آدم‌ها کم نیستند، چندی پیش با یکی از آنها برخوردم، کوچه پشت اداره ما شرکت‌های خصوصی زیادی وجود دارد، در یکی از روزها که صبح زود در حال رفتن به سر کار بودم، دیدم که نگهبان یکی از این شرکت‌ها بر لبه دیوار نشسته و شلنگ آب را که تا آخر باز کرده بود، در دست گرفته و مثلا در حال آب دادن به دو شاخه گل کاشته‌شده در باغچه جلوی ساختمان است. نکته جالب این بود که دست دیگر در جیبش بود و بی‌خیال آب را به‌سمت باغچه گرفته بود، باغچه هم لبالب از آب شده بود. نگهبان بی‌خیال در عالم خود آب را به حال خود رها کرده بود، به‌حدی بی‌خیال بود که انگار نه انگار تابستان است، باران کم باریده، منابع آبی خشک شده و سدها نفس‌های آخر را می‌کشند؛ البته طاقت نیاوردم و نسبت به رفتارش هشدار دادم، هر چند فایده‌ای نداشت و با افتخار به کارش ادامه داد.
روز قبل از آن هم در محله خودمان با یکی از همین افراد مواجه شدم که داشت مغازه‌اش را می‌شست، گفتم برادر آب نداریم لطفا رعایت کنید؛ شلنگ آب که جارو نیست، جواب داد که بهار باران خوبی بارید چرا آب نداریم؟ و دوباره به کارش ادامه داد. جای تاسف دارد که نگاه‌ها به بارش آن هم بارش‌هایی محدود تا این حد نادرست است. درست است که آمارها نشان می‌دهد که مجموع بارش‌های امسال تا اول تیرماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته که ۲۰۴.۱میلی‌متر بود و رشد ۱۸درصدی داشته اما مسئله این است که زمین به حدی تشنه است و منابع آبی کمبود دارند و این بارش‌ها دردی را دوا نمی‌کند. نکته دیگر اینکه پراکندگی بارش در همه جای کشور یکسان نبوده است، براساس داده‌های هواشناسی بارندگی‌های سال آبی جاری ۴۲میلی‌متر بیشتر از پارسال بود که با وجود بارندگی‌های مناسب در کشور اما در تهران بارندگی ۲۰درصد زیر نرمال بوده است.
یکی از نکات مهم و قابل‌تامل این است که در بسیاری از مناطق کشور چه برای تامین آب شرب، چه کشاورزی و چه صنعت به برداشت آب از منابع زیرزمینی وابسته هستیم، یعنی فقط آب باران و آب‌های سطحی کافی نیست. از طرفی منابع آب زیرزمینی ما فقیرتر شده است، بخش کشاورزی با مصرف بیش از ۸۰درصد بالاترین برداشت را از منابع آب شیرین کشور دارد، درحالی‌که براساس سند امنیت غذایی ایران باید تا سال۱۴۱۱ مصرف آب در بخش کشاورزی از ۸۱ به ۵۱میلیارد مترمکعب برسد؛ بنابراین می‌طلبد منابع آب را جدی‌تر مدیریت کنیم.
همچنین براساس اعلام سازمان هواشناسی، تابستان گرم‌تری را نسبت‌به نرمال در کشور تجربه می‌کنیم، یعنی دما در تابستان به‌طور میانگین یک تا دو درجه سلسیوس نسبت‌به وضعیت نرمال افزایش می‌یابد. همچنین اعلام کرده که سه استان تهران، سمنان و قزوین وارد چهارمین سال خشکسالی شده‌اند، این یعنی زنگ خطری برای این استان‌ها به‌ویژه تهران که جمعیت ۱۹میلیون نفری را در خود جای داده است. سازمان هواشناسی اعلام کرده که دمای کشور نسبت‌به ۵۰سال گذشته دو درجه گرم‌تر شده است. هر یک درجه افزایش دما حدود هفت درصد شدت تبخیر آب را افزایش می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهد میانگین دمای ۱۰ساله اخیر کشور نسبت‌به میانگین ۱۰ساله پنج دهه قبل حدود دو درجه بالاتر است، یعنی حدود ۱۵درصد شدت تبخیر بالاتر رفته است. به‌طورکلی روند دما طی چند دهه اخیر گرمایشی بوده است.
روند بارشی نیز طی دهه‌های اخیر کاهشی بوده است؛ البته به این مفهوم نیست که میزان بارش هرسال از سال قبل کمتر بوده است، بلکه مقدار بارش چه به‌صورت منطقه‌ای، کشوری و جهانی نوسان دارد و دچار افت‌وخیز می‌شود. در واقع گرمایش جهانی علاوه‌بر تغییر الگوهای جوی و کاهش بارندگی، باعث افزایش ۱۵درصدی تبخیر سطح آب دریاچه‌های ایران شده است.