آگاه: عاشورا رویدادی مذهبی نیست، فرهنگی است تا به انسانها یادآوری کند برای احقاق حق خود تا سر حد مرگ باید جنگید، زیرا تنها در این صورت است که رستگاری میسر میشود. در امتحان الهی عاشورا، تنها ۷۲نفر در حاشیه فرات سربلند شدند. حضرت عباس(ع) سقای دشت کربلاست که در نبرد ظالمانه عاشورا در کنار برادرش علیه دشمن جنگید و درنهایت نیز بهعنوان علمدار دشت کربلا به فیض شهادت رسید. سیدمهدی شجاعی در رمان سقای آب و ادب زندگی حضرت ابوالفضل(ع) را با روایتی شاعرانه توصیف میکند و در خلال داستان ابعاد جدیدی از شخصیت بزرگوار حضرت عباس(ع) را به تصویر میکشد.
معرفی کتاب سقای آب و ادب
سقای آب و ادب در ۱۰فصل روایت شده است. فصلهای کتاب عبارتاند از: «عباسِ علی»، «عباسِ امالبنین»، «عباسِ عباس»، «عباسِ سکینه»، «عباسِ مواسات»، «عباسِ زینب»، «عباسِ ادب»، «عباسِ حسین»، «عباسِ فرشتگان» و «عباسِ فاطمه». نویسنده در هر فصل سعی دارد تا قسمتی از شخصیت ابوالفضل(ع) را به نمایش بگذارد. در توصیف هر فصل رفتوآمدهای بسیاری وجود دارد و به صورت سیال اتفاقات داستان روایت میشود. شجاعی در روایت تمام فصول از مستندات تاریخی برای پیشبردن داستان خود کمک گرفته است. اما در فصل نهم «عباسِ فرشتگان» راوی، شیوه نگارش خود را تغییر میدهد و بیشتر از زبان فرشتگان مدحی در رثای حضرت عباس(ع) گفته میشود: «ما فرشتگان؛ فرشتگان هفت آسمان، بر خود فرض میشماریم که پا به میدان بگذاریم و پرده از رخسار حضرت ابوالفضائل برداریم. و ناگفته پیداست که این نه بدان معناست که ما قادریم پرده از اسرار حضرت ابوالفضائل برداریم، چراکه رخسار جلوهای از جلوات حضور عیان است و اسرار، جنس و جوهری از علوم در پرده و معارف پنهان و میان این دو، فاصله میان زمین است تا آسمان.»
حضرت ابوالفضل، سقای آب و ادب
نزدیک به ۱۴۰۰سال است که واقعه عاشورا به شکلهای مختلف روایت شده است. کتابهای بسیاری در مدح امامحسین(ع) و یاران باوفایش منتشر شدهاند تا نسلهای بعد بتوانند با جنبههای مختلف واقعه عظیم عاشورا آشنا شوند. با وجود اینکه، بیشتر بعد احساسی عاشورا و عزاداری برای مظلومان دشت کربلا موردتوجه بوده است اما آثار گرانبهایی نیز در بررسی و تفکر در رابطه با ماجرای کربلا به رشته تحریر درآمدهاند. «دکتر علی شریعتی» در کتاب «حسین وارث آدم» از پرداختن بیشازحد به بعد احساسی واقعه کربلا انتقاد میکند و مردم را به الگو قراردادن امامحسین(ع) دعوت میکند.
سیدمهدی شجاعی در کتاب سقای آب و ادب سعی کرده است هر دو جنبه احساسی و منطقی واقعه را در نظر بگیرد. او حضرت عباس(ع) را بهعنوان شخصیت اصلی کتاب خود انتخاب کرده است و با روایت قسمتهای مختلف حادثه کربلا، جنبههای گوناگون شخصیت حضرت ابوالفضل(ع) را به خواننده معرفی میکند. نویسنده زبانی شاعرانه و شیوا را برای نوشتن اثر انتخاب کرده است، بهطوریکه کتاب به اثری هنری و روضهای مکتوب بدل شده است اما جنبه ادبی اثر باعث نشده تا نویسنده از جنبه تحلیلی و تاریخی واقعه عاشورا غافل شود. او در نگارش اثر از مستندات متنوع تاریخی کمک گرفته است تا بتواند تصویری درست و منطقی از حضرت عباس(ع) ارائه کند؛ البته نویسنده این موضوع را نیز عنوان کرده که در قسمتهایی از کتاب علاوهبر مستندات ادبی، نظر شخصی خود درباره حضرت عباس(ع) را اضافه کرده و هدف او از این کار مدح و ستایش عباس(ع) است.