آگاه: از جمله سوابق او میتوان به معاونت توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رییس اولین دوره شورای شهر کرمانشاه، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، عضویت در انجمن اسلامی و مسئول اعزام دانشجویی به جبهههای جنگ تحمیلی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز اشاره کرد.
واکنش کاربران مجازی به حکم ظریف
اما حکمی که برای «محمدجواد ظریف» صادر شد، واکنشهایی را در فضای مجازی و در بین کاربران به همراه داشت. وزیر امور خارجه در دولتِ روحانی در ایام تبلیغات (در دو مرحله) کامل وقت خود را در اختیار نامزد جریان اصلاحات قرار داد و استان به استان برای او تبلیغ میکرد و پس از انتخابات انتظار میرفت در دولت جایگاه مهمی را در اختیار بگیرد، اما خودش در جلسهای با فعالان ستادی و رسانهای پزشکیان اعلام کرد که در دولت آینده حضور نخواهد داشت. حتی پس از آنکه ظریف دست به رد به درخواست حضورش در کابینه زد اما برخی از رسانهایها و سیاسیون میگفتند او تواضع کرده، احتمالا معاون سیاسی رییسجمهوری میشود.
ظریف، معاون سیاسی نشد اما معاون راهبردی و با حفظ سمت رییس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری شد تا با بهرهگیری از تجربههای مدیران ارشد کشور در ادوار گذشته و توانمندیهای گسترده علمی تخصصی و کاربردی نخبگان اندیشکدهها و نهادهای جامعه مدنی تحولات کلان داخلی و بینالمللی و میزان توفیق در دستیابی به اهداف قانون اساسی سند چشمانداز و سیاستهای کلی مصوب مقام معظم رهبری را رصد کند و به رییسجمهوری گزارش ارائه دهد.
ظریف: در حد مشاور در خدمت رییسجمهوری هستم!
حرف کاربران فضای مجازی این بود: «چرا ظریفی که میگفت تمایلی برای پذیرش مسئولیت ندارم، اکنون معاون راهبردی رییسجمهوری شده است؟» آنها سوال خود را از شخص ظریف پرسیدند و او مجبور شد در مقام پاسخگویی قرار بگیرد و صبح روز جمعه در حساب کاربریاش در ایکس نوشت: «از تذکر مشفقانه شما سپاسگزارم. قرار نداشتم در این دولت مسئولیتی را قبول کنم. ولی نگرانی، دلخوری و اصرار هممیهنان بزرگوار، بهویژه در فضای مجازی، در چند روز گذشته باعث شد که ناگزیر شوم آن نگاه را قدری تغییر دهم ولی در حد رسمیت یافتن یک مسئولیت مشورتی که بارها گفته بودم در خدمت رییسجمهوری عزیز خواهم بود.»
معاون راهبردی رییسجمهوری در مطلبش مُهر تاییدی به پیشنهاد معاونت سیاسی زد و گفت که اما آن سمت از یکسو مسئولیتی اجرایی بود و از سوی دیگر باعث تداخل در وظایف و شائبه تضعیف وزارتخانههای سیاسی میشد که آن را به مصلحت ندانستم.
«هیچ دیوانسالاری و سازوکار جدیدی درست نشود و باری بر بودجه دولت و سفره مردم نباشد، هیچ تداخلی در کار دستگاهها ایجاد نشود، هیچ دستگاهی تضعیف نشود و حلقه وصل دولت با مردم، اندیشکدهها و نهادهای مدنی نظارتی همچون کمند باشد.» این هیچهایی که ظریف به صف کرد، پیشنویسهایی است که برای شکلگیری معاونت راهبردی در دولتِ وفاق ملی تهیه و با حکم آقای رییسجمهوری رسمیت پیدا کرد.
معاون راهبردی، راهی دولت شد
اکنون ظریف چه بخواهد و نخواهد و چه خود را فقط در مقام مشاور تعریف کند، باید بپذیرد بهعنوان معاون در دولت صاحب کرسی و نظر است؛ موضوعی که سید محمدعلی ابطحی، عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز به آن اشاره میکند و میگوید: انتخاب ظریف برای پُست تازهتاسیس معاونت راهبردی و ریاست مرکز استراتژیک، انتخاب قابل تقدیری است، با عنوان معاونت ظریف عضو هیات دولت میشود و میتواند دامنه تاثیرش زیاد باشد. وجودش پشتوانه قدرتمندی برای سیاستسازی در دولت است. آقای قائمپناه در معاونت اجرایی هم که همیشه مورداعتماد پزشکیان بوده مردی است به نیکویی و پاکدستی و توانایی مشهور است. تا اینجا ترکیب عارف، ظریف، قائمپناه، حاجیمیرزایی رضایتبخش است و مبارک باشد.
تبریکها به شخصیتهای حزبی اصلاحطلب بسنده نشد و شخص دوم دولت یعنی محمدرضا عارف نیز دستبهکار شد و پیامی صادر کرد و نوشت: ««انتصاب برادران بزرگوارم جناب دکتر ظریف و جناب دکتر قائمپناه به سمت معاون راهبردی و معاون اجرایی رییسجمهوری محترم که هر دو از مدیران توانا، عالم، دردمند و صاحبنام هستند را تبریک میگویم. در دولت وفاق ملی با کمک این دو برادر گرانقدر، راه خدمت به مردم نجیب ایران هموارتر خواهد شد.»
کارکردهای معاونت راهبردی
اظهارنظر سیاسیون درباره کرسی ظریف در دولت فقط محدود به اصلاحاتیها نشد، اصولگرایان هم واکنش نشان دادند. در همین راستا، روحالله ایزدخواه، نماینده مردم تهران در مجلس که در آوردگاه نفسگیر انتخابات ریاستجمهوری در ستاد سعید جلیلی فعالیت میکرد دراینباره تحلیلش را ارائه داد و در صفحه شخصیاش نوشت: مشکلی با معاونت آقای ظریف نداریم، اما مقولات راهبردی یا همان علوم استراتژیک، یک جهتگیری سیاسی یا یک گپ و گفت «کلاب هاوسی» نیست!
وی تاکید میکند: تفکر راهبردی، برنامهریزی راهبردی، مدیریت راهبردی، آیندهنگاری، خطمشیگذاری و حکمرانی و مقولاتی از این دست، امروز در عالیترین کالجهای دنیا تدریس میشود و اصحاب علمی و فکری و پژوهشی خاص خود را دارد.
نماینده مردم تهران در مجلس کنایهای به ظریف میزند و میگوید: اگر ملاک جناب پزشکیان در ایام انتخابات، یعنی ارجاع به کارشناسان، همچنان پابرجاست، این حوزه خطیر باید به یک متخصص علوم راهبردی سپرده میشد که در کشور کم نداریم. در همه جناحهای سیاسی هم پیدا میشوند. دستیار راهبردی رییسجمهوری، کارکردهای مهمی دارد که در رأسش، هدایت یکپارچه و رصد جهتگیریها و سیاستهای دولت است تا هارمونی لازم بین ارکان دولت فراهم باشد. این جایگاه در دولتِ روحانی، بیشتر برای مدیریت حواشی دولت به کار گرفته شد!
ایزدخواه در پایان مطلب خود آورده است: «کلا متخصصان علوم راهبردی و سیاستگذاری، در کشور به دلیل نداشتن پروپاگاندای صنفی و رسانهای، مهجورند و صدای اعتراضی از آنها در قبال انتصابات دولتی شنیده نمیشود.»
بههرحال آنچه مشخص است، مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری بهعنوان اتاق فکر، بازوی فکری و مشورتی قوه مجریه است و نقش پررنگی در تعیین راهبردهای دولت دارد. امیدواریم در دوره جدید که یک موسفید در عرصه دیپلماسی ریاست مرکز را برعهده گرفته، فارغ از نگاههای سیاسی و جناحی و بدون آنکه چراغ راهنمایی به سمت یک جریان یا حاشیهسازان آن بزند، مشاوری امین برای دولت چهاردهم باشد. قطعا یکی از شعارهای آقای رییسجمهوری در ایام تبلیغات استفاده از نظر کارشناسان بود و ظریف و مرکز متبوعش باید آغوشی برای کارشناسان باز کند و با روی باز تمامی ایدههای کارشناسی را دریافت کند تا با جمعبندی نهایی گامی اساسی برای تحقق و اجرایی شدن برنامهها و مسئولیتهای که برعهده دارد بردارد.