آگاه: انگار از بهار سال گذشته بود که با لبریز شدن کاسه صبر پرستاران، استعفای گروهی آنها آغاز شد و ۲۰پرستار در بیمارستان امیراعلم تهران استعفای خود را اعلام کردند. این آغاز فصل جدیدی از اعتراض جامعه ۲۱۵هزار نفری پرستاران شاغل در کشور بود که با لبریز شدن کاسه صبرشان حالا با «استعفای دسته‌جمعی» دایره اعتراض آنها گسترده‌تر به چشم می‌آید.
در نامه استعفای اعتراضی پرستاران بیمارستان شهدای تجریش، به مواردی چون رسیدگی نکردن به پیگیری‌های مکرر، نرخ‌های پایین اضافه‌کاری، حقوق و کارانه، پرداخت نکردن تعرفه طبق دستورالعمل مصوب، حق اشعه اشاره شده است. شیفت‌های سنگین کاری، کمبود نیروی انسانی و فقدان احترام در محیط کار، انجام کارهای بی‌ارتباط و خارج از حیطه شرح وظایف مانند کارهای مرتبط با داروخانه و منشی هم در متن استعفای پرستاران دیده می‌شود.
چند روز قبل از استعفای پرستاران بیمارستان شهدای تجریش، نامه استعفای دیگری از طرف پرستاران بیمارستان طالقانی آبادان امضا شد و امضای ۳۰نفر از آنها پای آن نشست. بخشی از دلایل استعفای آنها مشابه پرستاران بیمارستان شهدای تجریش بود. آنها دلیل استعفای خود را شیفت‌های سنگین، تعداد نیروهای کم در شیفت‌های کاری اعلام کرده بودند. آنها در این نامه تاکید کرده بودند که توان جسمی و روحی ادامه همکاری در چنین شرایطی را ندارند.
محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار در این مورد به آگاه می‌گوید: «الان از هر بیمارستانی که بپرسید پرستاران در حال استعفا هستند یا استعفا داده‌اند.»
او در پاسخ به اینکه پرستاران بعد از استعفا چه می‌کنند؟ می‌گوید: «آنهایی که موفق به مهاجرت شوند از کشور خارج شده و در کشوری دیگر به کار خود ادامه می‌دهند. پرستارانی هم که نتوانند مهاجرت کنند، ترجیح می‌دهند کار نکنند یا سراغ شغل دیگری بروند.»
او در تایید استعفای پرستاران می‌گوید: «بخش زیادی از جامعه پرستاری ناراضی است و به ستوه آمده است. این پرستار نارضایتی خود را چطور اعلام کند؟ این موضوع در طول سال‌های گذشته بارها به مدیران و مسئولان اعلام شده اما نتیجه‌ای نداشته است و حالا هم اگر اعتراض کنند توبیخ و اخراج می‌شوند.»شریفی‌مقدم توضیح می‌دهد: «طبق آمار اعلامی ازسوی معاونت پرستاری وزارت بهداشت، ۱۵درصد نیروی پرستار کشور ترک خدمت کرده‌اند که این باتوجه‌به تعداد ۱۵۰هزار نفری پرستاران شاغل یعنی ترک کار ۲۰هزار پرستار را نشان می‌دهد.»
فقط پرستاران معترض نیستند
با وجود دومینوی استعفای پرستاران و انتشار پیاپی این اخبار، نمایندگان مجلس از این موضوع اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند تا اینکه چندی قبل همایون سامه یح، نماینده کلیمیان در مجلس شورای اسلامی نسبت‌به این چالش بزرگ حوزه سلامت کشور واکنش نشان داد و گفت: «بی‌توجهی به مشکلات پرستاران سلامت کشور را به مخاطره می‌اندازد.» همایون سامه‌یح ادامه داد: «در چهار سال گذشته، کمیسیون بهداشت و درمان مجلس چندین مرتبه جلسات مختلفی با مسئولان مربوطه درباره وضعیت معیشت پرستاران و مهاجرت آنها برگزار کرد تا بتواند این مسئله را ریشه‌ای پیگیری کند.»
البته این نماینده مجلس مشکلات معیشتی را تنها مختص به این صنف ندانست و عنوان کرد: «تنها پرستاران و کادر درمانی گلایه‌مند وضعیت نامناسب حقوقی خود نیستند، شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای است که کارمندان، کارگران و بسیاری مشاغل دیگر از کوچک شدن سفره‌های خود ناراضی هستند.» این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: «کارگر یا کارمندی که ۹میلیون از ۱۰میلیون خود را ناچار است اجاره خانه بپردازد، چاره‌ای جز شغل دوم و سوم و حتی تخلف را ندارد. این مشکلات دامنگیر بسیاری از مردم شده است.»
او معتقد است: «در چند سال اخیر، حقوق‌ها متناسب با تورم جامعه نبوده و همین زمینه‌ساز مشکلات متعددی را در کشور شده است. امیدواریم دولت و مسئولان اقتصادی راهکار متناسبی برای این مهم داشته باشند.»
این نماینده مجلس تاکید کرد: «نیاز کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای اروپایی به خدمات بهداشتی و درمانی به‌خصوص پرستاری، منجر به مهاجرت یا پذیرش پرستاران ما می‌شود که آنان با مهاجرت می‌توانند امکانات و درآمد بسیار بهتری برای خود رقم بزنند.»
لطمه بر پیکره نظام سلامت
رییس شورای عالی نظام پرستاری که تاکنون سکوت کرده بود، بعد از مصاحبه این نماینده مجلس واکنش نشان داد. وحید زمان‌زاده با انتقاد از بی‌توجهی به مشکلات جامعه پرستاری، گفت: «شاهد هستیم که پرستاران به‌صورت دسته‌جمعی از مراکز درمانی استعفا می‌دهند.»وحید زمان‌زاده افزود: «در صورت خلأ مراکز درمانی از نیروهای پرستاری، این مسئله لطمه بزرگی بر پیکره سلامت کشور وارد خواهد آورد، مصداق این موضوع، افزایش استعفای پرستاران از مراکز درمانی است که به‌طور مستقیم سلامت مردم را نشانه گرفته است.»وی گفت: «امروز ضرورت توجه به خواسته‌های پرستاران، از مرز درخواست‌های شخصی یا پیگیری‌های صنفی در سازمان نظام پرستاری و سایر نهادهای پرستاری عبور کرده و در صورت ادامه این شرایط بحرانی، سلامت مردم به خطر خواهد افتاد.» زمان‌زاده «رسیدگی اورژانسی» به مشکلات معیشتی و قانونی پرستاران را تنها راه بازگشت و ترغیب پرستاران برای ماندگاری در مراکز درمانی دانست و گفت: «در صورت ادامه بی‌توجهی و رسیدگی نکردن فوری به مشکلات پرستاران دچار بحران بزرگی در حوزه سلامت خواهیم شد و عواقب جبران‌ناپذیری همراه خواهد داشت.»
معاون سازمان نظام پرستاری:
دولت لایحه حمایت پرستاران را تصویب کند
معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری گفت: انتظار ما همراهی دولت با خواسته‌های سازمان نظام پرستاری و وزارت بهداشت در پیگیری و تصویب لایحه حمایت مادی و معنوی پرستاران است. یوسف رحیمی افزود: تصویب فوق‌العاده خاص در واپسین لحظات جمع‌بندی جداول بودجه ۱۴۰۳ انجام گرفت. این اتفاق با همراهی نمایندگان مجلس دوازدهم با کادر درمان و همچنین در سایه هم‌افزایی سازمان نظام پرستاری و وزارت بهداشت و همراهی تشکل‌های مختلف صنفی رقم خورد.وی درباره تصویب بودجه فوق‌العاده خاص افزود: هر چند خواسته پرستاران تصویب این قانون با ضرایب بالاتر از ضریب فعلی است اما سازمان نظام پرستاری این اقدام نمایندگان را قابل تقدیر می‌داند.رحیمی ضمن تقدیر از دیگر ارگان‌ها و سازمان‌های همراه در پیگیری و تصویب این قانون، گفت: این اتفاق در سایه هم‌افزایی سازمان نظام پرستاری و وزارت بهداشت و همراهی تشکل‌های مختلف صنفی رقم خورد. وی تاکید کرد: با وجود شرایط سخت کاری و نوسانات اقتصادی، پرستاران به‌شدت تحت فشار بوده و متاسفانه هر روز اخبار نگران‌کننده‌ای از جای‌جای کشور به گوش می‌رسد. تصویب فوق‌العاده خاص اتفاقی مبارک اما ناکافی برای ایجاد انگیزه کادر درمان است.معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری در ادامه گفت: انتظار ما همراهی دولت با خواسته‌های سازمان نظام پرستاری و وزارت بهداشت در پیگیری و تصویب لایحه حمایت مادی و معنوی پرستاران است.
از بیمارستان به کلاس آلمانی
علی جعفریان، رییس سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران روز گذشته در صفحه شخصی خود نوشت: «امروز هم یک پرستار بسیار خوب آی‌سی‌یو پیوند کبد بیمارستان امام برای مهاجرت به مقصد اروپا خداحافظی کرد. او ۱۳سال سابقه داشت. دیگران هم صحبت از کلاس زبان آلمانی می‌کنند. به گفته رییس کل سازمان نظام پرستاری با وجود ۲۰ تا ۳۰هزار پرستار بیکار درحال‌حاضر با کمبود بیش از ۱۰۰هزار پرستار در مراکز درمانی مواجه هستیم.»
فاطمه، سرپرستار بخش جراحی یکی از بیمارستان‌های خصوصی تهران است. او می‌گوید: «۲۱سال است که در حرفه پرستاری مشغول فعالیت هستم. قطعا مشکلات بسیار زیادی بر سر راه پرستاران وجود دارد اما معتقدم هنگامی که این شغل را پذیرفتیم باید تمام توانم را برای بیماران بگذارم.»
وی ضمن اشاره به قانون مشاغل سخت و زیان‌آور برای پرستاران که طی آن افراد می‌توانند با ۲۰سال کار کردن بازنشسته شوند، می‌گوید: «اجرای این قانون حق پرستاران است.»
این سرپرستار با بیان اینکه کار کردن در بیمارستان خصوصی برخلاف آنچه تصور می‌شود بسیار دشوار است، چراکه بیماران هزینه بیشتری پرداخت می‌کنند، می‌گوید: «با وجودی که هزینه زیادی از بیماران دریافت می‌شود اما پرستاران سهمی از آن ندارند و با حقوق حداقلی کار می‌کنند. حقوق و مزایای پرستاری نسبت‌به مشاغلی در این رده در پایین‌ترین حد قرار دارد که کارانه هم آن را جبران نکرده و طرح طبقه‌بندی مشاغل هم چندان در بیمارستان‌های خصوصی اجرا نمی‌شود به‌علاوه اینکه امنیت شغلی نیز وجود ندارد.»
ترک کار و زندگی بهتر
سعید، پرستار جوان یکی از بیمارستان‌های تهران است. او از حقوق این شغل ناراضی است و می‌گوید: «دریافتی آخر ماه من از ۱۵میلیون بیشتر نمی‌شود و با این درآمد زندگی کردن سخت است. برای ما که به‌تازگی وارد این شغل شدیم حتی با چنین درآمدی ادامه کار می‌دهیم ولی پرستاران باسابقه و قدیمی انگیزه‌ای برای ادامه کار ندارند.»
او می‌افزاید: «مجرد هستم و هزینه زیادی ندارم ولی آنهایی که متاهل و صاحب فرزند هستند با چنین حقوقی نمی‌توانند کار خودشان را ادامه دهند. او معتقد است به دلیل آسیب‌های روحی و جسمی در شغل پرستاری، برخی به این نتیجه می‌رسند که اگر کارشان را ترک کنند نه‌تنها دچار ضرر مالی نمی‌شوند، بلکه زندگی بهتری را برای خود مهیا می‌کنند.»