۱۶ مرداد ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۶

 جنبش مقاومت اسلامی با نام اختصاری حماس یک سازمان اسلام‌گرای سیاسی-نظامی فلسطینی است. این سازمان در سال ۱۹۸۷ به رهبری عبدالعزیز رنتیسی و شیخ احمد یاسین به عنوان شاخه فلسطینی اخوان‌المسلمین تاسیس شده و هدف خود را «آزادی تمامی خاک فلسطین» اعلام کرده است.

آگاه: شیخ احمد یاسین در ۶سپتامبر ۲۰۰۳ هنگامی که در یکی از آپارتمان‌های غزه همراه با اسماعیل هنیه- نخست‌وزیر وقت غزه- بود، مورد سوءقصد نافرجام قرار گرفت و موشک شلیک‌شده ازسوی هواپیماهای جنگی رژیم صهیونیستی ساختمان آپارتمانی در غزه را هدف قرار داد که محل سکونت وی بود و وی و ۱۵فلسطینی را مجروح کرد، اما جراحات وی جدی نبود؛ لکن بار دیگر قصد ترور وی را کردند. زمانی که ایشان بعد از نماز صبح با ویلچر از مجتمع اسلامی خارج می‌شد هواپیماهای رژیم صهیونیستی با سه موشک آن محل را بمباران کردند و او را به شهادت رسانند.
حماس از زمان تشکیل با فراز و فرودهای زیادی مواجه شد اما با قوت در جبهه مقاومت به فعالیت خود ادامه داد و شهادت احمد یاسین خلیلی در حماس ایجاد نکرد و یاران او راهش را ادامه دادند؛ پس از شهادت بنیان‌گذار حماس، «خالد مشعل» تا سال۲۰۱۷ رهبری این گروه را بر عهده داشت. او در سال۱۹۹۷ از یک ترور با مسمومیت در امان توسط ماموران موساد، سرویس اطلاعاتی اسرائیل جان سالم به در برد.
سومین رهبر شاخص حماس «اسماعیل هنیه» بود. این مجاهد بزرگ فلسطینی پس از بازگشت از تبعید به عنوان رییس‌دفتر شیخ احمد یاسین، رهبر و بنیان‌گذار جنبش مقاومت اسلامی مشغول به فعالیت شد.در پی پیروزی جنبش حماس در انتخابات پارلمانی ۲۰۰۶، اسماعیل هنیه ازسوی محمود عباس به‌عنوان نخست‌وزیر برگزیده شد و نخستین کابینه مقاومت در تشکیلات خودگردان را تشکیل داد. پس از حدود یک‌سال فشارهای اسرائیل و نیز اختلافات میان دو گروه فلسطینی فتح و حماس باعث فلج شدن کابینه مقاومتی فلسطین شد! درحالی‌که هنیه درصدد بود یک کابینه وحدت ملی با مشارکت فتح انتخاب کند، اختلافات میان دو گروه فلسطینی افزایش یافت و محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان «سلام فیاض» را به‌عنوان نخست‌وزیر جدید انتخاب کرد.در ماه ژوئن ۲۰۰۷ اختلافات فتح و حماس به اوج رسید و گروه مقاومت در اعتراض به عدم همکاری فتح، نوار غزه را در کنترل خود گرفت. شهید هنیه در طول سال‌های بعدی همواره در بین کادر نخست حماس قرار داشت تا اینکه در سال۲۰۱۴ به‌عنوان رییس حماس درون نوار غزه انتخاب شد و تا سال۲۰۱۷ در این سمت باقی ماند.در ماه مه ۲۰۱۷ شهید هنیه بار دیگر ارتقای مقام یافت و به‌عنوان رییس‌دفتر سیاسی حماس برگزیده شد که بالاترین مقام این گروه مقاومت فلسطینی محسوب می‌شود. هنیه تا زمان شهادت در این مقام بود. پس از ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی جنبش حماس مسئله جانشینی وی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد و گمانه‌زنی‌های بسیاری ناظر بر این موضوع در رسانه‌ها بازتاب داشته است. در همین رابطه «خلیل الحیه» معاون رییس‌دفتر سیاسی جنبش حماس در مراسم بزرگداشت شهید اسماعیل هنیه در پایتخت قطر، با اشاره به موضوع انتخاب جانشین شهید هنیه اعلام کرد: رایزنی‌ها پیرامون این موضوع در چند روز آینده به پایان خواهد رسید و آنچه در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در رابطه با ذکر اسامی مشخصی به‌عنوان رییس جدید دفتر سیاسی حماس منتشر شده، به‌هیچ‌وجه صحت ندارد.او گفته بود: جنبش حماس دارای رهبری یکپارچه و واحد است و نشست‌ها و وظایف خود را با احساس مسئولیت انجام می‌دهد.بالاخره، طی روزهای آتی، رییس‌دفتر سیاسی جدید حماس برای یک دوره انتقالی معرفی خواهد شد و درنهایت، همان‌طور که عضو دفتر سیاسی و مسئول بخش روابط بین‌الملل جنبش حماس باسم نعیم توضیح داد، در نهایت برای انتخاب رییس‌دفتر جدید حماس، انتخابات برگزار خواهد شد.

 روند انتخاب رهبر حماس
برای روند مذکور، ابتدا شوراهای محلی انتخاب می‌شوند، سپس شورای استان‌ها و این شورا نیز شورای اقلیم را انتخاب می‌کند. شورای اقلیم‌های سه‌گانه نیز رؤسای اقلیم‌ها را برمی‌گزینند و رؤسای سه اقلیم اعضای دفتر سیاسی را تعیین می‌کنند. طبق قانون، زنان و مردان می‌توانند به عضویت شوراها انتخاب شوند. انتخاب ۱۹عضو دفتر سیاسی حماس به این شکل است که شوراهای سه‌گانه ۱۰نفر را انتخاب می‌کنند. رییس حماس در غزه ۹نفر دیگر را پیشنهاد می‌دهد که باید موردتایید شورای ۱۰نفره‌ای که قبلا انتخاب شده بودند، قرار گیرند. این ۱۹نفر نیز مجموعا رییس‌دفتر را انتخاب می‌کنند. اگر رییس از غزه باشد، معاونش نباید از غزه باشد، اگر رییس از خارج یا کرانه باشد معاون او نباید از این دو منطقه باشند. درحال‌حاضر به‌دلیل شهادت شهید هنیه و شهید عاروری، دفتر سیاسی حماس، رییس و معاون ندارد. گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر انتخاب رییس جدید وجود دارد و اسامی مشعل، ابومرزوق، سنوار و الحیه به میان آمده است. حماس بیانیه‌ای صادر کرده و گفته است، شورای مشورتی حماس و اعضای دفتر سیاسی دراین‌باره تصمیم خواهند گرفت. باتوجه‌به اینکه انتخابات بعدی حماس فوریه سال ۲۰۲۵ است، احتمالا همچنان که جانشینی برای شهید عاروری تعیین نشد، به‌جای شهید هنیه نیز صرفا یک سرپرست یا رییس موقت انتخاب خواهد شد؛ چون درحال‌حاضر شورای تاثیرگذار غزه امکان مشارکت در انتخاب رییس را ندارد. حتی ممکن است به‌دلیل شرایط ویژه امنیتی، اصل انتخابات شوراهای حماس نیز با تاخیر برگزار شود.
 

آخرین خبر: در واپسین لحظات آماده سازی این صفحه خبر انتصاب ((یحیی ابراهیم السنوار )) به عنوان رییس دفتر سیاسی حماس منتشر شد
"یحیی ابراهیم سنوار"، رئیس دفتر سیاسی حماس در نوار غزه است که از سال ۲۰۱۷ جانشین اسماعیل هنیه شد. او بنیانگذار سرویس امنیتی حماس موسوم به "مجد" است. دستگاه امنیتی که نقطه تمرکز آن بر پرونده‌های امنیت داخلی است.
یحیی سنوار در سال ۱۹۸۸ توسط نیروهای رژیم اسرائیل دستگیر و به چهار بار حبس ابد محکوم شد با این حال، در سال ۲۰۱۱ در جریان مبادله ۱۰۲۷ زندانی اسیر فلسطینی با "گیلعاد شالیط" نظامی اسرائیلیِ اسیر به دست حماس، آزاد شد. 
نکته جالب در مورد یحیی سنوار این است که گفته شده وی جامعه اسرائیل را به خوبی می‌شناسد. سنوار از جمله افرادی بوده که به صورت ریشه‌ای معتقد است شکست دادن اسرائیل میسر نمی‌شود مگر اینکه مزدوران آن که بر پیکر ملت فلسطین خنجر می‌زنند، شناسایی و نابود شوند. او از همان ابتدای فعالیت‌های خود بر همین هدف متمرکز شد.تشکیلات امنیتی تحت مدیریت سنوار به تدریج به قدری قدرت گرفت که در مقام یک تشکیلات ضدجاسوسی، اشراف قابل ملاحظه‌ای را بر تحرکات رژیم اسرائیل و جاسوسان آن پیدا کرد . تحلیلگران اسرائیلی به این مساله اشاره دارند که انتخاب وی در سال ۲۰۱۷ به عنوان رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در نوار غزه حاکی از این است که حماس به جنس نگاه فردی نظیر سنوار که چهره‌ای خطرناک علیه اسرائیل است، اولویت قابل توجهی بخشیده است.

ویژگی‌های رییس‌دفتر جدید سیاسی حماس
نصرت‌الله تاجیک، کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگار ما، درباره آینده حماس پس از ترور و شهادت «اسماعیل هنیه»، گفت: حماس فرزند بحران است و در بحران زائیده شده است؛ ازاین‌رو روال گذشته را با قوت ادامه می‌دهد. البته وقتی یک عنصر تعیین‌کننده ترور می‌شود خلأ او احساس خواهد شد، حتی اسماعیل هنیه که مهم‌ترین عنصر در مذاکرات حماس با رژیم صهیونیستی بود. اما بحران‌های زیادی را حماس گذرانده و در جنگ غزه نیز کادرهای ارشد و میانه آن صدمه دیده‌اند با این حال امکان بازسازی و روی پا ایستادن خود را دارد. 
وی با بیان اینکه حماس حزب سیاسی نیست و یک مجموعه تاثیرگذار در جبهه مقاومت و فلسطین است، اظهار کرد: این مجموعه هیچ‌گاه با ترور اشخاص از بین نمی‌رود. به یاد داریم اسرائیل می‌خواست یک هفته، یک ماه و در نهایت در سه ماه حماس را از ببین ببرد اما موفق نشد و نمی‌تواند هم موفق شود.
کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد: حماس همیشه دارای محبوبیت است، هرچند اسرائیل می‌خواست با حذف هنیه از صحنه مقاومت در کنار حذف سایر رهبران میدانی برای خود یک دستاورد بسازد اما نمی‌تواند این کار را انجام دهد، به این دلیل که هم اکنون نتانیاهو با هم‌پیمانانش به مشکل خورده و فقط اقدام تروریستی اخیر آنها می‌تواند انسجام داخلی را برای او ایجاد کند. فراموش نکرده‌ایم که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در همین یکی، دو هفته اخیر با تنش‌ها و مشکلاتی در تل‌آویو روبه‌رو شده بود و خواست با این اقدام به نفع خودش کاری انجام دهد!
تاجیک درباره ویژگی‌های رییس‌دفتر سیاسی حماس، گفت: جانشینی «خالد مشعل» تکذیب شد. درست یک روز پس از ترور «اسماعیل هنیه» رویترز این خبر را منتشر کرد اما ازسوی مسئولان حماس تکذیب شد. این سمت با رأی‌گیری اعضا تعیین می‌شود به همین جهت باید منتظر ماند تا شورای مشورتی حماس تشکیل جلسه دهد و سپس مسئول جدید انتخاب شود. ممکن است خالد مشعل یکی از گزینه‌ها باشد اما به اعتقاد بنده احتمال انتخاب او پایین است، به دلایلی که خارج از بحث ماست و من هم نمی‌خواهم در این مقطع زیاد به آن بپردازم.
وی در پاسخ به این سوال که رییس‌دفتر سیاسی حماس چه برنامه‌ای را باید به صورت ویژه در دستور کار قرار دهد؟ اظهار کرد: مهم‌ترین برنامه‌ای که هر فرد می‌خواهد جای هنیه بنشیند، ادامه مذاکرات است. باید تمام تلاش خود را به کار گیرند تا وضعیتی که مردم غزه با آن روبه‌رو شده‌اند خاتمه پیدا کند؛ براین‌اساس مهم‌ترین کار حماس، پیگیری انجام مذاکرات است.
کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه با ترور «اسماعیل هنیه» چرا باید باز با اسرائیلی‌ها مذاکره کرد؟ گفت: توجه داشته باشید که نتانیاهو به‌دنبال مذاکره نیست، او خوب می‌داند که در مذاکره ممکن است حماس بتوانید پشتیبانی هم‌پیمانانش و حتی گروه‌های داخلی اسرائیل را کسب کند؛ نتانیاهو به دنبال این است که مذاکرات را به بن‌بست بکشاند و از طریق راهبرد مشت آهنین به اهداف که تا به الان نرسیده دست پیدا کند!