آگاه: شمار آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران، از اندازه گذشته است و دیگر نمی‌توان خوش‌باورانه آن را در شمار «بلایای طبیعی» برشمرد و از زیر بار مسئولیت پدید آمدن آن شانه خالی کرد. آمارهایی که در سال‌های گذشته و حتی همین ماه‌ها و هفته‌ها از آتش گرفتن گستره‌های پُرشماری از جنگل‌های ایران منتشر شده، خود گویای ژرفای چنین فاجعه‌ای است؛ فاجعه‌ای ملی که زیست‌بوم ما را به روزهای مبادا دچار کرده است. ۱۴هزار مورد آتش‌سوزی در جنگل‌های کشور تنها در یک دهه گذشته رخ داده است.
در بهار و آغاز تابستان۱۴۰۳ بخش گسترده‌ای از جنگل‌ها، مراتع و کشتزارها در استان‌های زاگرس‌نشین و دیگر استان‌های کشور دچار آتش‌سوزی شده‌اند و همچنان ادامه دارد. بخش‌هایی از استان‌های خوزستان، کهگیلویه‌وبویراحمد، لرستان، ایلام، کردستان، کرمانشاه، گیلان، گلستان، فارس و سیستان و بلوچستان در آتش سوخته یا همچنان می‌سوزند. درختان و جانوران بسیاری در جنگل‌های زاگرس از میان رفته‌اند. آتش‌سوزی در برخی منطقه‌ها مهار شده است.
فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست گفت: ضمن اشاره به افزایش آتش‌سوزی در اراضی طبیعی در سال جاری از مردم خواست در صورت روشن‌کردن آتش در طبیعت قبل از ترک محل از خاموش شدن آن اطمینان حاصل کنند، علاوه بر آن زباله‌های براق را رها نکنند.
سرهنگ جمشید محبت‌خانی افزود: اگرچه بارش‌های مناسب بهاره از سویی باعث خوشحالی شد اما از سوی دیگر، احساس تهدید کردیم، چراکه پوشش گیاهی انبوه ایجاد شده در پی این بارش‌ها در تابستان خشک می‌شود؛ بنابراین با کوچک‌ترین بی‌احتیاطی احتمال دارد آتش بگیرد.
وی با اشاره به وقوع حریق‌های گسترده در اراضی جنگلی در سال جاری نسبت‌به سال گذشته گفت: با وجود ارائه هشدارهای لازم ولی آتش‌سوزی‌های وسیعی رخ داده که اطفای آن‌ها سخت بوده است.
محبت‌خانی در ادامه به ارائه گزارشی از میزان آتش‌سوزی در مناطق چهارگانه محیط‌زیستی در چهارماه ابتدایی سال جاری پرداخت و اظهار کرد: طی فروردین‌ماه سال جاری دومیلیون و ۲۰هزار هکتار از اراضی مناطق چهارگانه دچار آتش‌سوزی شدند که بیشترین این مقدار در اردبیل به وسعت ۲۰هزار هکتار رخ داد.
وی ادامه داد: طی اردیبهشت‌ماه نیز ۱۱.۱هکتار از اراضی مناطق چهارگانه محیط‌زیستی طعمه حریق شد که بیشترین مقدار آن به وسعت ۶هکتار در خوزستان ثبت شد.
به گفته فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خردادماه سال جاری نیز آتش‌سوزی در ۱۰۸۱هکتار از مناطق تحت پوشش سازمان حفاظت محیط‌زیست به ثبت رسید که بیشترین مقدار آن با ۱۰۳۸هکتار در استان خوزستان رخ داد.
محبت‌خانی ادامه داد: آتش‌سوزی‌ها طی تیرماه به میزان ۸۹۹هکتار ثبت شد که ۳۰۳هکتار از اراضی کرمانشاه را در کام خود کشید.
وی با بیان اینکه میزان حریق در مناطق چهارگانه محیط‌زیست طی چهارماه اول سال گذشته نسبت‌به سال جاری کمتر بود، گفت: طی فروردین‌ماه این سال ۲۹هکتار از این اراضی دچار آتش‌سوزی شد که بیشترین مقدار آن ۱۱هکتار در مازندران بود.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست ادامه داد: میزان آتش‌سوزی در اردیبهشت‌ماه افزایش قابل‌توجهی یافت، به‌گونه‌ای که به ۲۵۹هکتار رسید و بیشترین آن در استان سیستان و بلوچستان به وسعت ۲۵۰هکتار به ثبت رسید.
وی با اشاره به روند فزاینده آتش‌سوزی در اراضی تحت نظر سازمان محیط‌زیست طی سال گذشته گفت: خردادماه این سال ۹۲۸هکتار از این اراضی طعمه حریق شدند که همدان با ۴۰۳هکتار بیشترین سهم را داشت.
محبت‌خانی ادامه داد: طی تیرماه این سال ۲۰۶هزار هکتار از مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط دچار حریق شد که سهم هریک از استان‌های فارس و گیلان ۵۱هزار هکتار بود.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه بیشتر آتش‌سوزی‌ها در اراضی چهارگانه با منشأ انسانی و غیرعمدی بوده است، اظهار کرد: مردم اگر در طبیعت آتش روشن کردند، قبل از ترک محل نسبت به خاموش شدن آن به‌طور کامل اطمینان حاصل کنند، چراکه بخشی از آتش‌سوزی‌ها به علت خاموش نشدن کامل آتش رخ می‌دهد.
وی با بیان اینکه رها کردن زباله‌های براق مثل شیشه مربا و شیشه نوشابه در طبیعت نیز می‌تواند موجب وقوع آتش‌سوزی شود، تصریح کرد: ظروف براق بر اثر تابش خورشید مثل ذره‌بین عمل می‌کنند و می‌توانند موجب حریق شوند.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: اگر مردم همین نکات را هنگام حضور در طبیعت رعایت کنند، حدود ۷۰درصد از آتش‌سوزی‌ها کاهش می‌یابد و حجم کمتری از پوشش گیاهی و جانوری کشور از بین می‌رود و ما می‌توانیم انرژی و امکانات خود را صرف مقابله با آتش‌سوزی‌های با منشأ طبیعی مثل رعد و برق و آتش‌سوزی‌های عمدی کنیم.
محبت‌خانی در پایان از مردم درخواست کرد که در صورت مشاهده کسانی که عمدا قصد آتش‌سوزی در اراضی طبیعی را دارند، موضوع را با سامانه ۱۵۴۶ محیط زیست درمیان بگذارند تا محیط‌بانان هر چه زودتر خود را به محل برسانند.
جنگل‌های بربادرفته
از سه دهه گذشته تاکنون در اثر تخریب، وسعت جنگل‌های کشور از حدود ۱۸.۳میلیون هکتار به حدود ۱۲.۴میلیون هکتار تقلیل یافته است که از این میزان، حدود ۱.۹میلیون هکتار در منطقه البرز شمالی واقع است. با یک حساب سرانگشتی می‌توان برآورد کرد که در آینده‌ای نه چندان‌دور، این جنگل‌زدایی به یک بحران جدی تبدیل خواهد شد؛ درواقع اگر این روند ادامه پیدا کند، در ۳۱سال آینده دیگر چیزی به‌عنوان مرتع و جنگل در کشور نخواهیم داشت!
بحران نزدیک است
سال‌هاست جنگل‌های ایران با تهدیدات زیادی روبه‌رو هستند. طبق آمار رسمی، تنها در یک بازه زمانی ۱۶ساله (۱۳۸۳ تا ۱۳۹۹) بیش از ۱.۵میلیون هکتار از مساحت جنگل‌های کشور کاسته شده است؛ درحالی‌که تغییرات اقلیمی، خشکی آب و هوا، کاهش بارش، ریزگردها، آفت‌ها و امراض از دلایل ازبین‌رفتن درختان و پوشش گیاهان به‌حساب می‌آیند، اما عوامل انسانی همچون قطع بی‌رویه درختان برای صنایع چوب، تولید زغال، آتش‌سوزی، ویلاسازی و... هم نقش زیادی در کاهش مساحت جنگل‌های کشور داشته است.
چه بر درختان می‌گذرد؟
۵۰ سال آینده تمامی جنگل‌های ایران از بین می‌رود
۱۲ میلیون هکتار از ۱۶۵ میلیون هکتار مساحت کشور شامل جنگل‌ها می‌شود
۶ میلیون هکتار مساحت جنگل‌های بلوط زاگرس هستند
۷۰ سال گذشته، هفت میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس از بین رفته است
۲۰ درصد مساحت کشور را اراضی بیابانی تشکیل می‌دهد
۳۲ میلیون هکتار وسعت بیابان‌های ایران است که در ۱۸ استان ایران پراکنده هستند
۱۸۹ کانون بحرانی و فرسایش بادی بیابان‌های ایران نزدیک شناسایی شده است
۴۰۰ هزار هکتار از اراضی حاصلخیز کشور دستخوش فرسایش می‌شود