آگاه: براساس لیستی که ازسوی معاون امور مجلس رییس‌جمهوری تقدیم هیات‌رییسه مجلس شورای اسلامی شد، علیرضا کاظمی، ستار هاشمی، سید اسماعیل خطیب، عبدالناصر همتی، سیدعباس عراقچی، محمدرضا ظفرقندی، احمد میدری، غلامرضا نوری امین، حسین رحیمی، عزیز نصیرزاده، فرزانه صادق، محمد اتابک، حسین سیمایی، سید عباس صالحی، اسکندر مومنی، محمدرضا صالحی امیری، محسن پاک‌نژاد، عباس علی‌آبادی، احمد دنیامالی، به ترتیب برای تصدی وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش، ارتباطات، اطلاعات، اقتصاد، امور خارجه، بهداشت و درمان، کار، تعاون و رفاه اجتماعی، جهاد کشاورزی، دادگستری، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، راه و شهرسازی، صمت، علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، کشور، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، نفت، نیرو، ورزش و جوانان معرفی شدند.
این در حالی است که بررس صلاحیت، برنامه و سوابق وزرای پیشنهادی پزشکیان از امروز (۲۷ مردادماه) رسما در مجلس آغاز خواهد شد. جلساتی که قرار است تا پایان هفته ادامه داشته باشد و مشخص کند عنان هدایت حوزه‌های مختلف کشور در دست چه کسانی قرار می‌گیرد.
براساس گفته‌ها و شنیده‌ها، تاکنون بسیاری از نمایندگان با گزینه‌های پیشنهادی موافق بوده و تاکید داشتند که ۸۰ تا ۹۰درصد وزرای پیشنهادی رأی اعتماد لازم را از مجلس اخذ خواهند کرد، با وجود این قبیل اظهارنظرها و اذعان به راه سخت سه تا چهار وزیر پیشنهادی برای اخذ رأی از مجلس، هنوز نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از رأی اعتماد گزینه‌های پیشنهادی داشت، رأی اعتمادی که می‌تواند راه تعاملی بین مجلس و دولت را محکم یا لغزان کند.
رأی اعتماد چیست و در جلسه رأی اعتماد چه رخ خواهد داد؟
رأی اعتماد اصطلاحی است پارلمانی، به معنای رأیی که اعتماد بر کسی داشتن را تأکید و استوار می‌سازد. رأیی که نمایندگان مجلس به دولتی که برنامه و اعمال وی را تایید می‌کنند، داده می‌شود.
براساس آیین‌نامه داخلی مجلس، جلسات صحن علنی مجلس برای بررسی برنامه‌های دولت و أخذ رأی اعتماد به کابینه پیشنهادی پزشکیان، از شنبه ۲۷ مرداد در دو نوبت صبح و عصر برگزار می‌شود. این روند معمولا یک هفته پس از معرفی وزرای پیشنهادی ازسوی رییس‌جمهوری صورت می‌گیرد که در آغاز این مرحله رییس دولت ضمن تشریح برنامه‌های خود، از وزرای پیشنهادی کابینه نیز دفاع می‌کند.
رأی اعتماد از زبان سخنگوی مجلس
سخنگوی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی در همین زمینه به «آگاه» گفت: از شنبه ۲۷مرداد جلسات علنی مجلس برای بررسی صلاحیت ۱۹وزیر پیشنهادی در دو نوبت صبح و بعدازظهر شروع می‌شود و تا چهارشنبه (۳۱مرداد) ادامه دارد. سلیمی ادامه داد: طبق آیین‌نامه داخلی، شنبه رییس‌جمهوری برای دفاع از کابینه خود در مجلس حضور پیدا می‌کند که دو ساعت و ۳۰دقیقه فرصت دارد؛ سپس مجلس وارد بررسی کلیات برنامه دولت و ترکیب هیات وزیران می‌شود.
سخنگوی هیات رییسه مجلس شورای اسلامی توضیح داد: پنج نماینده مخالف و پنج نماینده موافق هر کدام به مدت ۱۵دقیقه درباره کابینه پیشنهادی صحبت می‌کنند اما بعد از آن رأی‌گیری نمی‌شود، بلکه بعد از اظهارات نمایندگان، بحث و بررسی برای تک‌تک وزیران به‌ترتیب حروف الفبای وزارتخانه شروع می‌شود. سلیمی در ادامه گفت: در زمان بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی، ابتدا گزارش کمیسیون یا کمیسیون‌های مرتبط درباره وزیر پیشنهادی قرائت می‌شود، سپس دو نماینده مخالف و دو نماینده موافق هر کدام به مدت ۱۵دقیقه صحبت کرده و وزیر پیشنهادی ۳۰دقیقه به تشریح برنامه‌های خود می‌پردازد که می‌تواند قسمتی از این وقت را استفاده نکرده تا در اختیار رییس‌جمهوری قرار دهد که رییس‌جمهوری در آخرین جلسه مجلس با استفاده از وقت وزیران به صورت یک‌جا از آنان دفاع کند.
سخنگوی هیات‌رییسه مجلس در پایان یادآور شد که اخذ رأی از نمایندگان درباره وزرای پیشنهادی و شمارش آرا بعد از بررسی صلاحیت ۱۹وزیر پیشنهادی و احتمالا در جلسه چهارشنبه هفته آینده به‌صورت یک جا و برای همه وزرا انجام خواهد شد. اما کار بررسی سوابق و برنامه‌های وزرای پیشنهادی پزشکیان چهارشنبه هفته گذشته در مجلس به اتمام رسید و برخی از وزرای پیشنهادی موافقت کمیسیون تخصصی خود را کسب کرده و اما برخی موفق به پیمودن نخستین گام جهت رأی اعتماد از مجلس نشدند.
نفت در خطر!
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی پیرو حضور محسن پاک‌نژاد، وزیر پیشنهادی نفت در جلسه این کمیسیون گفت: در این جلسه آقای وزیر پیشنهادی برنامه کامل، جامع، منسجم و راهبردی که موردنظر کمیسیون تخصصی بود ارائه نکرد.
غلامرضا دهقان افزود: باتوجه‌به اهمیت موضوع و جایگاه کمیسیون انرژی و وزارت نفت، فردی که باید در رأس وزارتخانه نفت قرار بگیرد، باید از لحاظ مدیریتی توانمند و از لحاظ تخصص دارای تجارب کافی باشد و نهایتا همراه با برنامه‌های کلی و اصول کلی نظام و در خط ولایت و رهبری حرکت کند. آقای پاک‌نژاد شرایط عمومی را داشتند اما در دفاع از برنامه‌های خود نتوانستند برنامه موردنظر کمیسیون را ارائه دهند و در پایان بعد از رأی‌گیری نیز نتوانستند نظر کمیسیون را جلب کنند و از ۲۳نفر تنها هفت نفر به ایشان رأی مثبت دادند.
میدری و جام زهر!
این پایان راه سخت برخی از وزرا برای کسب رأی اعتماد از مجلس نبود و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هفته گذشته اعلام کرد که شاهد یک واکنش منفی نسبت به گزینه پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی بودیم.
ابراهیم رضایی با اشاره به حضور احمد میدری، وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جلسه اخیر این کمیسیون گفت: این جلسه برای گزینه پیشنهادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پرچالش بود و مواضع گذشته آقای میدری مورد اعتراض اکثریت اعضای کمیسیون قرار گرفت؛ مواضعی همچون «نامه جام زهر» و برخی از نطق‌ها و مواضع گذشته ایشان از سالیان قبل بازخوانی شد و نمایندگان نسبت به آن اعتراض و انتقاد داشتند.
رأی اعتماد ۹۰ درصدی
با این حال یک عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه در گفت‌وگو با «آگاه» پیش‌بینی کرد که بیش از ۹۰درصد کابینه پیشنهادی دولت «مسعود پزشکیان»، از مجلس دوازدهم رأی اعتماد کسب خواهند کرد.
هادی قوامی با بیان اینکه «مجلس شورای اسلامی با دولت همراهی خواهد کرد»، گفت: دولت معذوریت و محدودیت‌های خاص خود را دارد و باتوجه‌به شرایط وزرای پیشنهادی را به مجلس شورای اسلامی معرفی کرده است که باید این موارد مدنظر قرار گیرد. این نماینده مجلس شورای اسلامی ابراز امیدواری کرد که هرچه سریع‌تر کابینه چهاردهم تشکیل شده و رسما دولت کارش را از دو هفته آینده شروع خواهد کرد.
محسن زنگنه در گفت‌وگو با «آگاه» با بیان اینکه عمده وزرایی که توسط دکتر پزشکیان معرفی می‌شوند، حداقل ۵۰درصد رأی خواهند داشت، گفت: در مجلس حدود ۹۵ تا ۱۰۰نفر عضو فراکسیون مستقلین و اصلاح‌طلبان هستند که به سمت دولت فعلی گرایش دارند، حدود ۳۰ تا ۴۰نفر بین اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان متغیرند، تعدادی هم فارغ از اصلاح‌طلب یا اصول‌گرا بودن وزیر پیشنهادی، به قومیت او نگاه می‌کنند و بر این اساس رأی می‌دهند. با این حساب، وزرایی که از سوی دولت معرفی شوند تقریبا رأی ۵۰درصد مجلس را دارند و جای نگرانی نیست، مگر اینکه فردی در بین وزرای پیشنهادی، ناکارآمدی محرز و مسائل اقتصادی داشته باشد که مجلس فراتر از نگاه حزبی و قومی تصمیم‌گیری خواهد کرد.
عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس شورای اسلامی ادامه داد: حتی اگر وزیری معرفی شود که جریان اصول‌گرای واقعی با آن زاویه داشته باشد، احتمالا وزیر در لبه رأی ۵۰درصدی قرار گیرد و اگر هم که فراکسیون نیروهای انقلاب و جریان اصول‌گرا نسبت‌به فرد اقبال داشته باشند، وزرا با رأی حدودی ۲۰۰ به بالا انتخاب می‌شوند. همچنین پزشکیان خود در مجلس حضور داشته و به فضای مجلس آشنایی دارد و باتوجه‌به روحیاتی که دارند، بعید می‌دانم در انتخاب و رأی اعتماد به وزرا با چالش خاصی مواجه شویم.
دبیری: انتظار داریم نمایندگان مجلس مانند رییس‌جمهوری رویکرد فراجناحی داشته باشند
با این حال شهرام دبیری، معاون امور مجلس رییس‌جمهوری پنجشنبه هفته گذشته گفت: دولت چهاردهم به‌دنبال رابطه و همکاری برادرانه، صمیمی و ایجاد ارتباط قوی و پایدار با مجلس شورای اسلامی است و معتقدیم هر چقدر این ارتباط قوی‌تر، صمیمانه‌تر و مبتنی بر احترام و درک متقابل باشد، نتایج بزرگی برای مردم و کشور به همراه خواهد داشت. وی روند روبه‌بهبود و سیر صعودی اقبال نمایندگان به وزرای پیشنهادی رییس‌جمهوری در سه روز گذشته را نتیجه اهتمام دو قوه در وفاق و همدلی در مسیر غلبه بر مشکلات و پیشرفت و تعالی روزافزون کشور دانست و گفت: دکتر پزشکیان در دولت خود به افزایش سطح تعامل و همگرایی با مجلس تاکید دارد و در مجموعه معاونت تلاش خواهیم کرد این موضوع به نحو احسن جامه عمل بپوشد.
معاون رییس‌جمهوری با اشاره به جلسات و دیدارهای متعدد خود با نمایندگان مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: در این مدت تلاش کردم در دیدارهای جداگانه با تک‌تک نمایندگان و نیز فراهم‌کردن ملاقات آنها با رییس‌جمهوری، فضای صمیمی و همدلی در روابط دو قوه ایجاد شود و احساس می‌کنم رویکرد نمایندگان نسبت‌به دولت مطلوب است.
معاون پارلمانی رییس‌جمهوری با تاکید بر ضرورت پرهیز از نگاه سیاسی و جناحی در فرآیند تعامل و همکاری بین دولت و مجلس، تصریح کرد: همان‌گونه که دکتر پزشکیان فراجناحی و غیرسیاسی عمل کرده‌اند از نمایندگان مجلس نیز انتظار داریم که اینگونه عمل کنند تا با رأی اعتماد به همه کابینه بتوانیم با همدلی و همگرایی، همه توان و ظرفیت‌های خود را برای خدمت بیشتر به مردم قرار دهیم.
دبیری تلاش بی‌وقفه و با روحیه جمعی و استفاده از همه ظرفیت‌ها را برای اخذ رأی حداکثری به همه وزرای پیشنهادی، مورد تاکید قرار داد و گفت: با توکل به خدا و تلاش خالصانه و صادقانه این هدف دست‌یافتنی است. همه باید با احساس مسئولیت و روحیه جمعی وارد عرصه شده و برای موفقیت کلی، مشارکت و همیاری داشته باشند. همه باید بدانیم که موفقیت اصلی ما در این است که کل تیم موفق شده باشد و همه معاونان پارلمانی یک وظیفه جمعی نیز در قبال سایر وزارتخانه‌ها دارند.
آزمون مجلس
با همه این تفاسیر، مجلس دوازدهم در نخستین آزمون خود در رأی اعتماد به دولت کار دشواری در پیش دارد. چنانچه این کار برای رییس‌جمهوری نیز کار ساده‌ای نبود. اهمیت جایگاه وزارتخانه، حساسیت امور راهبردی کشور، مشکلات عدیده و پیچیده فراروی کشور، شرایط بسیار مهم جهانی و حساس منطقه‌ای که در آن قرار داریم، از یک سو و از سوی دیگر نظرات مختلف، اعمال سلیقه و انتظارات فردی، گروهی و حزبی، طی‌کردن مراحل قانونی و فشارهای روانی و رسانه‌ای که ایجاد می‌شود، بخشی از صعوبت کار رییس‌جمهوری برای رسیدن به گزینه مطلوب یا انتخاب از میان گزینه‌های پیشنهادی است.
ازاین‌رو، به نظر می‌رسد تنها راه پیش روی مجلسیان رأی اعتماد به وزرای پیشنهادی با رعایت جمیع جوانب و توجه به ملاک‌ها و معیارهای قابل اتقان باشد. این در حالی است که رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد به کابینه را کار فوری و فوتی مجلس خوانده و با اشاره به مسئولیت سنگین نمایندگان فرمودند: چه کسی می‌خواهد میدان‌دار این میدان باشد؟ میدان اقتصاد، میدان فرهنگ، میدان فعالیت‌های سازندگی، میدان تولید؛ چه کسی می‌خواهد میدان‌دار باشد؟ آن کسی را باید میدان‌دار کرد که «امین» باشد، «صادق» باشد، «متدین» باشد، از بن دندان «معتقد به جمهوری اسلامی و به نظام اسلامی» باشد.