آگاه: فرزانه صادق مالواجرد در مسئولیتهای مختلفی مشغول فعالیت بوده و بهعنوان دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران نیز فعالیت کرده و نقش مهمی در تدوین و اجرای سیاستها و طرحهای معماری و شهرسازی در کشور ایفا کرده است.
او یکی از کارشناسان و مدیران حوزه معماری و شهرسازی است که تحصیلات خود را در رشته معماری و شهرسازی به پایان رسانده است. ازجمله مسئولیتهای او میتوان به معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی اشاره کرد. او در این سمت، مسئولیت سیاستگذاریها و برنامهریزیهای کلان در حوزه معماری و شهرسازی را برعهده داشته است.
مالواجرد، در یک سال اخیر بهعنوان مشاور شهرسازی و معماری وزیر راهوشهرسازی و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران فعالیت کرده است. این شورا مسئول برنامهریزی و نظارت بر توسعه شهری است و نقش مهمی در تعیین سیاستهای معماری و شهرسازی در کشور ایفا میکند.
او که ۴۸سال دارد با ۲۸سال سابقه کار که بخش عمدهای از آن در وزارت راهوشهرسازی سپری شده، دارای مدرک کارشناسیارشد پیوسته معماری از دانشگاه تهران و دکترای شهرسازی از دانشگاه آزاد اسلامی است. سوابقی مانند کارشناسی دفتر معماری، معاونت دفتر نظارت بر طرحهای توسعه و عمران شهری، معاونت شهرسازی اداره کل مسکن استان همدان، مدیرکلی دفتر معماری و طراحی شهری و بافتهای واجد ارزش و مدیرکلی شهرسازی شهرداری تهران، کارنامه مالواجرد را تشکیل داده و آن را پیش روی نمایندگانی قرار داده است که این روزها مشغول ارزیابی گزینهها برای تصدی وزارتخانهها هستند.
فرزانه صادق مالواجرد در دوران مسئولیت بهعنوان دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران نقش مهمی در تدوین و اجرای سیاستها و طرحهای معماری و شهرسازی در کشور ایفا کرده است.
حضور در دو دولت روحانی و شهید رئیسی
فرزانه صادق که در دیماه ۹۷ با حکم «محمد اسلامی» وزیر وقت راهوشهرسازی به سمت معاونت معماری و شهرسازی وزیر رسیده بود، با تغییر دولت و روی کار آمدن دولت سیزدهم، تا مردادماه سال گذشته نیز به کار خود در این سمت ادامه داد اما چه اتفاقی سبب کنار گذاشته شدنش شد؟
به گفته وی، نهم مرداد۱۴۰۲ بهدنبال اعتراض به اقدام شهرداری تهران در صدور بیرویه پروانههای جدید ساختوساز، ازسوی «مهرداد بذرپاش» وزیر راهوشهرسازی از سمت خود برکنار و بهعنوان مشاور وزیر در امور شهرسازی و معماری منصوب شد.
فرزانه صادق مالواجرد یکی از چهرههای برجسته در حوزه معماری و شهرسازی در ایران است و بهواسطه تحصیلات و تجربههای گسترده خود، به یکی از متخصصان معتبر در این حوزه تبدیل شده است. وی تحصیلات عالی خود را در زمینه معماری و شهرسازی در دانشگاه تهران به پایان رساند. پس از پایان تحصیلات، او در حوزههای مختلفی ازجمله طراحی شهری، برنامهریزی استراتژیک شهری و نظارت بر اجرای طرحهای شهری فعالیت داشته است. تخصص او در مباحثی چون توسعه پایدار شهری، بازآفرینی شهری، و مدیریت شهری است.
فرزانه صادق مالواجرد در طول دوران حرفهای خود در چندین پست مدیریتی و اجرایی کلیدی خدمت کرده است. وی در سازمانهای مختلفی که در زمینه معماری و شهرسازی فعالیت میکنند، ازجمله وزارت راه و شهرسازی، مسئولیتهای مهمی برعهده داشته است.
ازجمله مهمترین سمتهای او میتوان به معاونت معماری و شهرسازی وزارت راهوشهرسازی اشاره کرد. در این سمت، او نقش کلیدی در تدوین و پیادهسازی سیاستهای معماری و شهرسازی کشور داشته است. بهعلاوه، او به عنوان دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران فعالیت کرده و در این نقش، بر اجرای طرحهای شهری و معماری نظارت و مدیریت داشته است.
یکی از نقشهای برجسته فرزانه صادق مالواجرد در حوزه شهرسازی و معماری، تدوین سیاستهای کلانشهری است. وی در مقام دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، مسئولیت داشته تا با همکاری سایر متخصصان و مدیران، به تدوین و بهروزرسانی سیاستهای مرتبط با توسعه شهری، معماری پایدار، و بهبود کیفیت زندگی در شهرها بپردازد.
برکناری و درز نامههایی از او به رسانهها که در آنها به تخلفات شهرداری تهران در کمیسیون ماده۵ و صدور مجوز غیرقانونی ساختوساز در بافت قدیم تهران اشاره شده بود، ازجمله حواشی دوران مسئولیتش است که در این نامهها اعلام شده بود؛ برابر مقررات طرح تفصیلی تهران _ مصوب شورایعالی شهرسازی و معماری _ صدور هرگونه مجوز ساخت در بافت فرسوده باید در این شورا تصویب شود و در غیر این صورت، مسئولیت پیامدهای آن برعهده شهرداری خواهد بود.
«علیرضا زاکانی» شهردار تهران پس از منتشر شدن نامههای یادشده در رسانهها، در جلسهای صدور مجوز ساخت در بافت فرسوده را مسبوق به سابقه و روالی دانست که پیش از حضورش در شهرداری برقرار بوده است. زاکانی افزایش «صدور پروانهها در شهر» را نه به معنی «شهرفروشی»، بلکه به معنی «راه افتادن چرخه اقتصاد و ایجاد رفاه در جامعه» دانست و بر این مبنا، طرف مقابل را به مخالفت با رفاه کشور متهم کرد. به این ترتیب از مردادماه سال گذشته، وی بهعنوان مشاور وزیر در وزارت راه و شهرسازی به کار پرداخت و اکنون برای نشستن بر صندلی مدیریتش ازسوی پزشکیان به مجلس معرفی شده است.
مخالفت با توسعه افقی شهرها
مدتی پیش از برکناری از معاونت شهرسازی و معماری، ویدئویی از یک مصاحبه خبرگزاری دانشجو با مالواجرد درباره جمعیت شهر تهران و سند آمایش سرزمین خبرساز شد که نشاندهنده رویکرد او به مسئله توسعه شهری است.
برخی منتقدان، مالواجرد را مخالف توسعه شهری میدانند و میگویند او به شهرکسازیها یا پروژههایی مانند مسکن مهر نگاه مثبتی ندارد؛ بهعنوان نمونه، از صادق بهعنوان یکی از مخالفان سرسخت «طرح توسعه تعاونی مسکن امیرالمومنین» در پاکدشت یاد میشود؛ طرحی که در سال۱۳۸۴ در بیابانی خارج از پاکدشت کلید خورد و در سالهای بعد زمینه اعتراضهایی را ازسوی اعضای این تعاونی رقم زد. در این سالها، وعدههای مسئولان برای حل این مشکل بینتیجه مانده است. برخی رسانهها، صادق را از موانع اصلی اجرای این پروژه معرفی کردند. «فرهاد بشیری» نماینده پاکدشت در مجلس شورای اسلامی نیز سال گذشته صادق را عامل اصلی جلوگیری از پیشرفت پروژه اتحادیه تعاونیهای مسکن امیرالمومنین خوانده و از او خواسته بود در این خصوص مقداری انعطاف نشان دهد.
اظهارنظرهایش بیانگر آن است که وی با توسعه نامتوازن شهر و ساخت مسکن در بسترهایی فاقد زیرساختهای زندگی شهری مخالف است.
وی میگوید: باید به الزاماتِ سرزمینی توسعه و نقشه راهوشهرسازی در آن پایبند بود. این امر نیازمند آن است که بهجای پافشاری بر توسعه افقی کلانشهرها، مطابق با سیاستهای کلی نظام در حوزه شهرسازی به «میانیابی توسعه شهرها در چارچوب طرح آمایش سرزمینی و براساس استعدادهای اقتصادی و با رعایت معیارهای محیط زیستی و مراقبت از منابع آب و خاک کشاورزی و ایمنی در مقابل سوانح طبیعی و امکان استفاده از زیرساختها و شبکه شهری» توجه شود.
صادق بر التزام به توسعه متوازن شهرهای کشور متناسب با توان و ظرفیت آن شهر و پیگیری سیاست کنترل بارگذاری بیشازحد توان در مناطق حساس کشور، بهخصوص پایتخت تاکید دارد.
مخالفت با مسکن مهر!!
مخالفان، نگاه انتقادی مالواجرد به مسکن مهر را به «بیتوجهی او به مسئله خانهدار شدن مردم» تعبیر میکنند. مالواجرد بارها از کارشناسی نشده بودن زمینهای مسکن مهر و رعایت نشدن اصول شهرسازی در آن انتقاد کرده است. اما او از طرح نهضت ملی مسکن حمایت کرده است.
وی در خردادماه۱۴۰۲ در یک نشست خبری گفت: حتی یک متر از اراضی مسکن مهر که به شهرها الحاق شد، فرآیند بررسی در کمیتههای کارشناسی را طی نکرده بود، درحالیکه در ارتباط با زمینهای الحاقشده به نهضت ملی مسکن، وجب به وجب آن در کمیتههای فنی مورد بررسی دقیق قرار گرفتند.
منتقدان صادق او را مخالف توسعه افقی و افزایش حریم شهرها معرفی میکنند. طبق گزارشهای منتشره از مهمترین فعالیتهای او، تاکید بر ساخت خانههای ویلایی در شهرهای کوچک در قالب نهضت ملی مسکن و تامین قانونمند اراضی موردنیاز نهضت ملی مسکن بوده و در این مسیر تلاش شده زمینهای ارزشمند زراعی و باغی اطراف شهرها، بدون آسیب باقی بمانند و از تجربههای مسکن مهر نیز در این روند استفاده شده است.