آگاه: به گزارش مهر، فناوریهای نوین منجر به ایجاد انقلاب جدید در حوزه جنگ و تهدید شده و توانسته تاثیری ساختاری بر رقابت قدرتهای بزرگ داشته باشند. فناوری میتواند با تغییر موازنه قدرت، ساختار بازی استراتژیک میان قدرتهای بزرگ را تغییر دهد.
هسته اصلی رقابت فناورانه در جهان
در این گزارش با اشاره به رقابت چین با آمریکا در عرصههای مختلف عنوان شده است که جهان در حال تبدیلشدن به دو بلوک اصلی آمریکایی و چینی است که در آن، تنشهای ژئوپلیتیکی نیز در حال ظهور بوده و درست همانند جنگ سرد که فناوری منجر به ظهور رقابت فضایی شد، این بار نیز فناوری عامل اصلی رقابت به شمار میرود، که هسته اصلی این رقابت فناورانه در حوزه نیمههادیها و هوش مصنوعی خواهد بود؛ البته فناوریهای دیگری نیز نظیر محاسبات کوانتومی، اینترنت اشیا و... مطرح و اثرگذار هستند؛ اما به نظر میرسد درحالحاضر، حداقل در حوزه نظامی، نیمههادیها و هوش مصنوعی بیشترین کاربرد را دارند و اثرگذارترین فناوری در رقابت ژئوپلیتیکی محسوب میشوند. نیمههادیها بخشی حیاتی محصولاتی مانند خودروها، گوشیهای هوشمند، هواپیماها یا وسایل خانگی هستند؛ بنابراین تامین امنیت زنجیره آنها برای رشد اقتصادی ضروری است و به همین دلیل است که ایالاتمتحده باهدف فلج کردن توسعه اقتصادی و نظامی چین در زنجیره تامین آن خلل ایجاد میکنند.
هوش مصنوعی نیز بخشی از فناوریهای نوظهور است که جدیترین تاثیر را بر حوزههای مرتبط باقدرت و امنیت، بهویژه امنیت و دفاع ملی داراست. این فناوری در مباحث نظامی کاربرد بسیار زیادی دارد. که مهمترین آنها را میتوان در جمعآوری داده، تحلیل اطلاعات و بهبود تصمیمگیری و تشخیص هدف دانست.
رقیبان اصلی
رقابت اساسی در حوزه فناوریهای نظامی بین دو قدرت بزرگ، یعنی چین و آمریکاست. در چین، پیشرفتهای اقتصادی و فناورانه بهصورت نزدیکی به هم پیوند خورده و این کشور قادر است؛ ابرپروژههای ملی و بینالمللی فناورانه- اقتصادی را با همکاری مشترک بخشهای دولتی / خصوصی و نظامی / غیرنظامی خود به انجام برساند.
چین سالهای مدیدی است که به سبب رشد اقتصادیاش، بر توسعه فناورانه و نوآوری سرمایهگذاری کرده و هزینه اختصاصیافته بهمنظور تحقیق و توسعه فناوری خود را از ۱۹میلیارد دلار در سال۱۹۹۱ به ۳۷۶میلیارد دلار در سال۲۰۱۵ رساند و هماکنون پرچمدار فناوری در برخی حوزهها نظیر فناوری کامپیوتر کوانتومی بوده و غولهای فناوری بزرگی نظیر شیائومی، هوآوی و علیبابا را در خود جایداده است.
تمرکز چین بر جنگ اطلاعاتی با هدف ایجاد بازدارندگی
تمرکز کنونی چین بر مواردی همچون جنگ اطلاعاتی، جنگ الکترونیکی، هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و... است تا با ترکیب و ادغام این موارد بتواند شبکهای را بهمنظور ایجاد بازدارندگی و تحمیل بیشترین هزینه و فشار بر نیروی هوایی ایالاتمتحده را فراهم کند.
چین در نظر دارد تا با استفاده از فناوریهای نوین، زمین بازی جدید تعریف کند که در آن خود برتری دارد و به همین جهت است که در بخش تحقیق و توسعه و همسوسازی منافع و اقدامات نظامی و غیرنظامی بهعنوان یک پروژه ملی و یکپارچه عمل میکند. چین با ایجاد مفهومی با عنوان «همجوشی نظامی-غیرنظامی» و زیرساختی با عنوان «سیستم نوآوری فناورانه یکپارچه نظامی-غیرنظامی» در پی «همجوشی و ادغام نوآوریها و پیشرفتها در تحقیقات پایه و کاربردی» و پیشبرد «تحقیق و توسعه نظامی-غیرنظامی» در فناوریهای دارای کاربرد دوگانه پیشرفته است.
رشد بیش از ۱۰۰ میلیارد دلاری تحقیق و توسعه در چین
میزان سرمایهگذاری چین در تحقیق و توسعه رشد زیادی داشته است. بهطوریکه بودجه آن از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ بیش از ۱۰۰میلیارد دلار افزایش داشته است. این کشور در سال۲۰۱۹، ۵۲۷.۷میلیارد دلار در این حوزه سرمایهگذاری کرده که اگرچه نسبت به ایالاتمتحده آمریکا (۶۶۸.۴میلیارد دلار) هنوز کمتر است، اما نسبت رشد آن بیشتر از ایالاتمتحده آمریکاست. اما نکته حائز اهمیت آن است که ۷۴.۵درصد از هزینه صرف شده در آمریکا، مربوط به بخش خصوصی است که عمدتا پیگیر منافع تجاری خود هستند و ممکن است ارتباط چندانی با بخش دفاعی نداشته باشند. برعکس در چین تمامی هزینهها منطبق با رفع نیازمندیهای همجوشی نظامی-غیرنظامی بوده و فارغ از تاکید بر کاربردهای نظامی یا غیرنظامی است.
بااینحال سیستم نوآوری چین هنوز نسبت به روسیه و آمریکا ضعیفتر است و این کشور در تلاش است تا از طریق تقویت نوآوری داخلی و توسعه قابلیتهای نظامی مشابه سیستمهای ایالاتمتحده به این امر پاسخ دهد.