آگاه: کتابخانه آینده، نخستین کتاب بدون کتاب ایران است که در گوشه‌ای «پارک دانشجو» کار خود را آغاز کرده است.نگاه بسیاری از مردم به کتابخانه عمومی، محلی برای نگهداری کتاب و موارد خواندنی مانند نشریات و مجلات است که افراد برای امانت گرفتن کتاب یا استفاده از فضای قرائت‌خانه‌ای به این مکان مراجعه می‌کنند. البته بسیاری از کتابداران و مسئولان فرهنگی خواهان تغییر نگاه سنتی به کتابخانه‌ها هستند و معتقدند کتابخانه‌ها می‌توانند پایگاه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز باشند، مثلا همایش‌های «کتابخانه‌های عمومی و کسب‌وکارهایی کوچک» نمونه‌ای از این تغییر رویکرد و نگاه است.با ظهور تکنولوژی و نقش‌آفرینی آن در تمامی شئون زندگی، نباید از شنیدن واژه «کتابخانه بدون کتاب» خیلی متعجب شویم، مفهومی که به نسل جدیدی از کتابخانه‌ها اشاره دارد که در آن خبری از کتاب کاغذی نیست و به‌جای آن تجهیزات و امکان دسترسی به منابع الکترونیکی و صوتی، پایگاه‌های اطلاعات علمی، انواع بازی‌ها، فیلم، موسیقی، منابع یادگیری الکترونیک و... در اختیار کاربران قرار داده می‌شود. ایده کتابخانه بدون کتاب نخستین‌بار توسط دانشگاه پلی‌تکنیک فلوریدا در آمریکا مطرح شد.
کتابخانه‌های عمومی بدون کتاب بر اساس چهار نیاز مهم شامل نیاز به ایجاد دسترسی بیشتر باتوجه‌به محدودیت منابع، سپس نیاز به درآمدزایی برای کتابخانه‌ها، نیاز به توسعه خدمات و نیاز به افزایش بهره‌وری کتابخانه‌ها تبیین می‌شود؛ چراکه این کتابخانه‌ها بدون محدودیت زمان، مکان منابع و کتابدار هستند. همچنین این کتابخانه‌های پلتفرمی با بهره‌وری بالا، دارای طرح کسب‌وکار هستند.حالا نخستین «کتابخانه بدون کتاب ایران» با عنوان «کتابخانه آینده شهید فخری‌زاده» با عنوان فرعی «خانه خدمات دیجیتال و خلاقیت کتابخانه‌های عمومی» حدود ۶ماهی است که کار خود را آغاز کرده است؛ البته این کتابخانه پیش‌تر با عنوان این «کتابخانه دانشجو» با زیربنای ۲۶۰مترمربع در سال۱۳۷۲ تاسیس و در سال۱۳۸۴ توسط اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌صورت دائم به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور واگذار شد. این کتابخانه در بوستان دانشجو و در منطقه ۱۱ شهرداری تهران واقع شده و تا سال ۱۳۹۸، ۱۵۰۰عضو فعال و دوهزار امانت کتاب در ماه داشته است. باتوجه‌به فرسودگی و مشکلات مربوط به نقشه ساختمان، در سال۱۳۹۸ تصمیم به توسعه، بازسازی و بهسازی ساختمان گرفته شده است. پس از رایزنی‌های انجام‌شده در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و باتوجه‌به پیشرفت تکنولوژی و تغییر در ارائه خدمات کتابخانه‌ها مقرر شد کتابخانه مذکور به کتابخانه «بدون کتاب» تبدیل شود و با استفاده از تکنولوژی روز ارائه خدمات داشته باشد.
خانم تهم، کتابدار این مجموعه می‌گوید: «حدود ۶۰۰کاربر عضو این کتابخانه شده‌اند. بیشتر کاربران نیز از طریق سایت کتابخانه‌های عمومی با این مکان آشنا شده و به آنجا مراجعه کرده‌اند. البته باتوجه‌به اینکه کتابخانه آینده نوعی فضای کار اشتراکی هم هست، در سایت‌هایی مربوط به تبلیغ این فضاها، این مجموعه معرفی شده و باتوجه‌به خدماتی که در این کتابخانه ارائه می‌شود؛ مثلا اینترنت رایگان و هزینه‌های اجاره کم نسبت به سایر فضاهای اشتراکی از این کتابخانه استقبال بسیاری شده است».
به گفته تهم، ۱۰اتاقک مطالعه انفرادی، چهار اتاق مطالعه گروهی (فضای کار اشتراکی)، کلاس آموزشی، سالن جلسه، کافه کتاب از جمله امکانات فیزیکی کتابخانه آینده است.
او می‌گوید: «دسترسی به اینترنت بی‌سیم، اپلیکیشن‌ها و سایت‌های آموزش مجازی، امکان اجاره تبلت و لپ‌تاپ، اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی، دسترسی به نرم‌افزارها، منابع موردنیاز آموزش کسب‌وکارها، استارت‌آپ‌ها و...، امکان استفاده از استندهای لمسی، میز هوشمند و وب کیوسک، راهنمایی مراجعان در یافتن منابع موردنیاز، کتاب‌های دارای فناوری واقعیت افزوده، امکان استفاده از فضای استراحت و سرگرمی، کتاب‌های الکترونیکی، صوتی و تعاملی، مقالات و پایگاه‌های اطلاعاتی از امکاناتی است که در کتابخانه آینده فراهم شده است».
خلیلی، دیگر کتابدار این کتابخانه، قرارگرفتن این کتابخانه در بوستان دانشجو را هوشمندانه خوانده و می‌گوید دسترسی به این کتابخانه از طریق وسایل حمل‌ونقل عمومی به‌راحتی امکان‌پذیر کرده است.
او معتقد است: «وجود کتابخانه عمومی در پارک می‌توانند فضای فرهنگی پارک را تغییر دهد. با چالش‌هایی درباره فضای حاکم بر پارک دانشجو روبه‌رو هستیم و مذاکراتی در این زمینه با شهرداری داشتیم».
تهم، نحو عضویت در این کتابخانه را مانند دیگر کتابخانه‌های عمومی کشور می‌خواند و هزینه اجاره اتاقک‌ها و فضای کار اشتراکی نیز به‌صورت روزانه، هفتگی و ماهانه است. به گفته او، با عضویت در این کتابخانه، مخاطبان می‌توانند از خدمات سایر کتابخانه‌های کشور نیز استفاده کنند. همچنین کاربران می‌توانند از ساعت ۸ صبح تا ۱۹:۳۰ از این کتابخانه استفاده کنند. روزهای تعطیل این کتابخانه تعطیل است.
۲۵ شهریور ۱۴۰۳ - ۱۱:۲۷
کتابخانه‌های بدون کتاب نسل جدیدی از کتابخانه‌ها هستند که در آن از کتاب کاغذی خبری نیست و به‌جای کتاب کاغذی به کاربران تجهیزات و امکانات دسترسی به منابع الکترونیکی داده می‌شود.