آگاه: وی روند روبه‌رشد سزارین در این استان‌ها را اضمحلال جمعیتی تعبیر کرد و نسبت به فراگیری این موضوع در سراسر کشور هشدار داد. به‌جز ناخوشایند بودن شرایط زایمان طبیعی در مراکز بهداشتی و درمانی کشور، اگرچه به نظر شوخی می‌رسد اما افزایش تقاضای والدین برای تولد فرزندانشان در تاریخ رند نیز در بالارفتن تعداد سزارین‌ها موثر است.
یکی از مطالبات سیزده‌گانه رهبر انقلاب در دیدار اعضای هیات دولت در هفته اول ماه جاری مسئله مهم جمعیت و مسئله پیری زودهنگام کشور است. در این رابطه محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت مواضع صریحی گرفته و دست‌کم در رسانه‌ها از تلاش همه‌جانبه وزارت متبوعش برای اصلاح روند کاهشی جمعیت سخن گفته است. از ابطال دایم پروانه فعالیت پزشکان درگیر سقط عمدی بگیر تا رصد آمار سقط‌جنین و سزارین، بسته‌ای است که وزارت بهداشت در حیطه اختیارات و وظایف خود در قبال افزایش جمعیت دنبال می‌کند. اما اوج خط‌ونشان کشیدن برای آمار جمعیتی کشور را سه‌شنبه هفته گذشته و در نشست کشوری سلامت مادران و جوانی جمعیت که در سالن همایش‌های بیمارستان قلب شهید رجایی برگزار شد، شاهد بودیم.
تاریخ تولد رند به قیمت جان مادر و نوزاد
در این نشست، صابر جباری، رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، گفت: میزان سزارین در کشور از سال ۱۳۷۹ که ۳۵درصد بود، به ۵۶درصد رسیده است. وی با اشاره به مخاطرات سزارین برای سلامت مادر و نوزاد، افزود: سزارین را می‌توان یکی از تهدیدهای سلامت مادر و نوزاد دانست. جباری گفت: وزارت بهداشت به موضوع زایمان طبیعی توجه کرده و تصمیم بر این است که زنان را از سزارین به سمت زایمان طبیعی سوق دهیم. باتوجه‌به سیاست‌های تنظیم خانواده طی سه دهه گذشته نسبت‌به ترویج و اطلاع‌رسانی زایمان طبیعی به‌خوبی عمل نکرده‌ایم.
رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، با تاکید بر تغییر فرهنگ عمومی جامعه در موضوع زایمان، تصریح کرد: تاریخ‌های رُند در تقویم رسمی کشور، یکی از آسیب‌های زایمان به روش سزارین است که متاسفانه برخی از والدین متقاضی هستند. بر اساس این گزارش، بروز مشکلات تنفسی، آسیب هنگام جراحی سزارین، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در نوجوانی و جوانی، نارس بودن ریه‌های نوزاد و تولد نوزاد بی‌حال برخی از عوارضی است که نوزادان متولد شده به شیوه سزارین با آن دست به گریبان‌اند. همچنین عفونت بعد از عمل یا تب، ازدست‌دادن خون زیاد، آسیب به اندام‌ها، هیسترکتومی اورژانسی (برداشتن رحم)، لخته‌شدن خون، واکنش به دارو یا بیهوشی و مشکلات عاطفی بعد از جراحی نیز تعدادی از مشکلات مادران در معرض زایمان سزارین است.
گیلان و مازندران پیشرو اضمحلال جمعیتی در کشور
در ادامه «فاطمه محمدبیگی» عضو کمیسیون بهداشت مجلس نیز ضمن تایید اظهارات این مسئول وزارت بهداشت گفت: تدوین بسته‌های متنوع بیمه‌ای برای خدمات، گسترش مراکز سطح دو و سه درمان ناباروری طبق قانون باید انجام شود که تا حد زیادی پیش رفته است اما باید توسعه یابد. نکته بعدی خوشایندسازی زایمان طبیعی است، در زمان حاضر استان گیلان و مازندران بیشترین آمار زایمان سزارین را دارند و میزان سزارین آن‌ها نزدیک به ۸۰ تا ۹۰درصد است و درعین‌حال کمترین میزان ولادت را در کشور دارند و هشدار اضمحلال جمعیتی در این دو استان به صدا درآمده است! محمدبیگی ادامه داد: قانون وزارت بهداشت را متعهد کرده است که سالانه پنج درصد زایمان طبیعی را افزایش دهد اما توفیقی در این زمینه حاصل نشده است و بنابراین باید در مجلس و دولت با تصویب قوانین از طرق مختلف برای افزایش مراکز زایمان ایمن، تقویت نظام مامایی و بهورزی اقدام کنیم. وی گفت: ما نباید جمعیت را به هر قیمتی زیاد کنیم، بلکه باید رفع موانع فرزندآوری و ارتقای سلامت مادر و کودک و تامین سلامت نوزادان را انجام دهیم. در زمان حاضر در اجرای بسته ویژه مادر و کودک و ترویج تغذیه با شیر مادر مشکل داریم. رایگان کردن خدمات بارداری تا ۴۲روز پس از زایمان در بیمارستان‌های دولتی درخواست ما از وزارت بهداشت است.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مشاوره‌های قبل، حین و پس از ازدواج به عهده وزارت بهداشت است، تصریح کرد: تا زمانی که سامانه باروری به‌روز و الکترونیک نشود، نمی‌توان رصد خوبی از وضعیت جمعیت داشت. تغییر در تدوین محتوا برای تکریم مادری، همسری و حوزه خانواده خوشبخت ازجمله اقداماتی است که باید انجام شود. وی به لزوم دسترسی آسان زنان به مراکز درمانی اشاره و تصریح کرد: در دنیا مراکز اختصاصی بانوان و حق انتخاب درمانگر همجنس وجود دارد اما ما شکایات زیادی از عدم اجرای قانون انطباق با موازین شرعی و دسترسی به پزشک همجنس را شاهد هستیم.
موش‌دوانی آماری زیر دست و پای جمعیت
درحالی‌که سازمان و نهادهای داخلی کشور امکانات سخت و نرم‌افزاری خود را برای ترمیم آمار جمعیتی بسیج کرده‌اند و تلاش می‌کنند کشور را از سقوط در دره جمعیت نجات دهند، سازمان ملل متحد با وجودی که دست‌کم سه سال است که به اطلاعات آماری و استنادی ما دسترسی ندارد، برای جمعیت کشور آمارسازی می‌کند. آمارسازی که ممکن است به قیمت توهم تورم جمعیت برای برنامه‌ریزان تمام شود و باعث شود سیاستگذاران داخلی به استناد آن اشتباه راهبردی مرتکب شوند. چنانچه این سازمان اخیرا اعلام کرد جمعیت ایران ۹۱میلیون نفر است، درحالی‌که محمدجواد محمودی، رییس موسسه تحقیقات جمعیت کشور جمعیت ایران را ۸۵میلیون و ۹۰۰هزار نفر می‌داند؛ البته این سازمان در گزارشی دیگر پیش‌بینی می‌کند تا سال۲۰۵۰ جمعیت سالمند ایران به ۳۲درصد خواهد رسید و درصد سالخوردگی جمعیتی ایران تا سال۲۰۸۰ نیز به حدود ۴۰درصد جمعیت کشور خواهد رسید. این آمارهای سردرگم‌کننده نشان می‌دهد سازمان‌های جهانی در این زمینه در قبال تمام کشورها سیاست‌های صادقانه‌ای را در پیش نگرفته است.
خطرات کاهش جمعیت
مرجان مسعودی، کارشناس ارشد روانشناسی در خصوص علل و چالش‌های کاهش موالید می‌گوید: «کاهش جمعیت خطراتی از جمله تغییر نظام‌های تربیتی و مفاهیم اخلاقی، کاهش نشاط اجتماعی و اقتصادی، کاهش اقتدار سیاسی و تغییر در ترکیب‌های مذهبی را به همراه دارد. به همین دلیل باید برای رفع چالشی به نام کاهش جمعیت برنامه‌ریزی‌های دقیقی داشته باشیم.» او در خصوص پیامدهای کاهش جمعیت، ادامه می‌دهد: «شکاف‌های نسلی در اثر بهم خوردن توازن جمعیت نسل‌ها، جمع شدن چترهای حمایتی خانواده از سالمندان، کاهش تاب‌آوری والدین و فرزندان، و کاهش تحکیم بنیان خانواده نیز از پیامدهای اجتماعی و فرهنگی کاهش و پیری جمعیت است که به وفور در جامعه مشاهده می‌شود.» این کارشناس با بیان این که کشورهای در حال توسعه مانند ایران، تلاش می کنند کاهش جمعیتی خود را به روش‌های گوناگون جبران کنند، خاطرنشان کرد: «جمعیت برای کشورهای در حال توسعه یک نقطه قوت است و اگر این کشورها سرمایه انسانی نداشته باشند از مسیر توسعه عقب می‌مانند. کاهش جمعیت در این کشورها به منزله بازگشت به عقب است.»مسعودی با توضیح این که پیش‌بینی می‌شود جمعیت سالمند کشور به سه تا چهار برابر افزایش یابد، تصریح می‌کند: «قطعاً افرادی که به سمت سالمندی حرکت می‌کنند دچار بیماری‌های مزمن، ناتوانی جسمی، حرکتی و مشکلات فراوانی می‌شوند و با وجود تمام هشدارها برای سالمندی جمعیت، در آینده‌ای نه چندان دور، زوجین در ایران به‌علت نبود اطمینان از برنامه‌ریزی صحیح برای آینده و نبود ثبات اقتصادی و فقدان اطمینان خاطر روانی از آینده فرزندان از فرزندآوری امتناع می‌کنند. این موضوع یک زنگ خطر جدی در کشور محسوب می‌شود، زیرا اگر چاره‌ای برای کاهش جمعیت در کشور اندیشیده نشود، در آینده با مشکلات بسیاری روبرو خواهیم شد.»