۳ مهر ۱۴۰۳ - ۱۱:۱۰

تهیه تجهیزات و تسلیحات در دوران دفاع مقدس با وجود تحریم‌های بسیار گسترده یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مسئولان بود و به تعبیر بسیاری از فرماندهان و مسئولان حتی سیم‌خاردار هم به ما نمی‌دادند، اما نیاز به و فشار تحریم باعث شد که به‌سمت تولید نیازمندی‌ها برویم، جنگ با همه سختی‌ها و کمبودهای آن تمام شد اما تولید و تلاش برای خودکفایی دفاع ادامه داشت. پس از پایان جنگ تحمیلی، تلاش برای تنوع‌بخشی تجهیزات نظامی شدت گرفت و انواع مختلفی از تسلیحات ساخته شد.

آگاه: در سال‌های اخیر، با گسترش روند هوشمندسازی و خودکارسازی تجهیزات و تسلیحات نظامی ایران، علاوه‌بر تولید محصولات پیشرفته و کارآمدتر، راکت‌های هدایت‌شونده با دقت بالا و بمب‌های هواپرتاب نقطه‌زن و دورایستا نیز به محصولات سازمان صنایع دفاع افزوده شده است.
مهم‌ترین محصول سازمان صنایع دفاع در حوزه سلاح‌های انفرادی، «تفنگ هجومی مصاف» است. این سلاح با نگاهی به نمونه‌های مطرح دنیا و با هدف نهایی جایگزینی با تسلیحات قدیمی موجود در سازمان رزم مانند تفنگ مشهور ژ۳ ساخته شده است. در چند سال اخیر، این سلاح در اختیار یگان‌های مختلف نیروهای مسلح تحت آزمایش قرار داشته و نمونه‌های کالیبر ۵.۵۶ و ۷.۶۲ از آن ساخته شده است. این سلاح قابلیت نصب انواع تجهیزات جانبی را دارد.

پدافند هوایی هم که وظیفه محافظت از منابع و ثروت‌ها و دارایی‌های زمینی و دریایی را در مقابل حملات هوایی برعهده دارد، هم در دوران دفاع مقدس و هم در دوران «پساجنگ» خوش درخشید و امروز از تجهیزات به‌روز و پیشرفته‌ای برخوردار است. پدافند در چنگ چگونه ظاهر شد و از چه تجهیزاتی استفاده کرد و درحال‌حاضر به چه تجهیزاتی رسیده است؟
 

 تیربار ۱۲.۷ میلیمتری


دوشکا برای اغلب کسانی که خاطرات سال‌های جنگ تحمیلی را مطالعه می‌کنند و همه علاقه‌مندان به سلاح نامی آشناست. نمونه‌های اصلاح‌شده از آن در جنگ هشت‌ساله تحمیلی عراق با ایران ازسوی دو طرف مورد استفاده قرار گرفت. دوشکا هرچند بیشتر برای حمله به اهداف زمینی به کار برده شده است اما طراحان آن توان درگیری با انواعی از اهداف هوایی را نیز مدنظر داشته‌اند. برد این سلاح در برابر اهداف هوایی حدود ۱۶۰۰متر ذکر شده و بالگردها، هواگردهای بدون سرنشین و هواپیماهایی را که در سرعت و ارتفاع پایین پرواز می‌کنند باید ازجمله اهداف آن بر شمرد. نمونه دیگری از تیربارهای ۱۲.۷میلی‌متری PKT نام دارد که بیشتر روی ادوات زرهی مشاهده می‌شود.
 

 موشک کروز هواپایه بلندبُرد حیدر
این سامانه موشکی هم با قابلیت نصب روی اغلب بالگردها، مجهز به «Seeker» یا سر جست‌وجوگر حرارتی، با برد ۲۰۰کیلومتر و دقت بالا در نقطه‌زنی اهداف ثابت و متحرک است. سامانه موشک کروز حیدر با پیشرفت صددرصدی روی بالگردهای سنگین و نیمه‌سنگین هوانیروز نصب و اجرایی شده و آخرین تست عملیاتی آن در آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ در منطقه عمومی نصرآباد با موفقیت انجام شده است. این سامانه با قابلیت رهایش از بالگرد قادر است در تمامی مناطق صعب‌العبور کوهستانی، سواحل دریایی و مناطق رملی و بیابانی، در حداقل زمان و حداکثر غافل‌گیری، به دو روش انتحاری و بازیافتی، به تمامی اهداف زمینی و دریایی شلیک کند.مانور قدرت‌نمایی نیروهای مسلح به این تجهیزات بسنده نشد؛ دستاوردهای نیروهای دریایی ۳دی ۱۴۰۲، دستاوردهای جدید نیروی دریایی ارتش با حضور «امیر سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی» فرمانده کل ارتش در منطقه سوم نبوت نداجا رونمایی شد.

«جهاد»؛ قیامِ جدید موشک‌های سوخت مایع با سکوی پرتاب جدید


 در جریان رژه ۳۱شهریور امسال نیز سامانه موشکی «جهاد» برای نخستین مرتبه به نمایش درآمد.
جهاد، یک موشک بالستیک سوخت مایع با برد ۱۰۰۰کیلومتر است و به‌خلاف سایر موشک‌های سوخت مایع ایرانی دارای پرتابگر دوفروندی است. با نگاهی به ظاهر موشک جهاد می‌توان دریافت که این موشک در حقیقت نمونه بهینه‌شده موشک قیام است که قبلا برد آن از ۸۰۰ به ۱۰۰۰کیلومتر افزایش یافته و سر جنگی آن نیز هدایت‌پذیر شده بود.موشک قیام به‌عنوان اولین موشک بدون بالک ایرانی با سوخت مایع، در سال ۱۳۸۹ و با برد ۸۰۰کیلومتر رونمایی شد که حذف بالک‌ها در موشک قیام آن را به موشکی مناسب برای پرتاب از انواع سیلوهای موشکی بدل می‌کرد.

 تیربار ۱۴.۵میلی‌متری

تیربار ۱۴.۵میلی‌متری که ساخت شوروی سابق است (با نام ZPU) در میان تسلیحات رژیم بعث عراق به‌وفور به چشم می‌خورد و در جنگ، تعدادی از هواپیماها و بالگردهای کشورمان را که در ارتفاع پایین پرواز می‌کردند، به زیر کشید.این سلاح در نمونه‌های یک، دو و چهار لوله ساخته شده و تعدادی از آن در جنگ ازسوی رزمندگان به غنیمت گرفته شد. نمونه چهار لوله این سلاح شامل چهار تیربار تک‌لول است که با قرارگیری در چهارگوشه یک مستطیل، تیربار سنگین ضدهوایی را شکل داده‌اند. این تیربار نیز به‌صورت کششی ساخته شده این‌طور که به نظر می‌رسد باتوجه‌به عدم گستردگی کاربرد آن سلاح چندان محبوبی نیست.

 سامانه جامع و یکپارچه موشکی بالگرد ۲۰۹

سامانه جامع و یکپارچه موشکی بالگرد۲۰۹ با قابلیت شلیک انواع موشک‌های هواپایه بالگردی با ماهیت «Fire and Forget» (بزن‌دررو) است که روی بالگردهای تهاجمی کبری، نصب و عملیاتی شده است. این سامانه در منطقه عمومی نصرآباد اصفهان در رزمایش اقتدار ۱۴۰۲، با شلیک و انهدام اهداف توسط موشک‌های الماس و قائم، مرحله عملیاتی و تست میدانی خود را با موفقیت پشت سر گذاشته است.

سامانه ۲۳میلی‌متری
شاید پرتعدادترین سلاح پدافند هوایی کوتاه‌برد در کشورمان همین نمونه ۲۳میلی‌متری دو لول معروف ZU-۲۳-۲ باشد. در سابقه طولانی حضور این توپ ۹۵۰کیلوگرمی سال‌های جنگ تحمیلی را باید به‌طورجدی مرور کرد.از عراقی‌ها گرفته که از آن حتی برای انهدام اهداف سطحی استفاده می‌کردند تا رزمندگان کشورمان که با استقرار این سلاح روی نفتکش‌ها سعی در دفاع از آنها داشتند. در ایران این سلاح علاوه‌بر استفاده به‌صورت کششی، روی وانت و سقف خودروهای تاکتیکی، کامیون و نفربرها (کبری-براق) نیز نصب شده است. در قایق‌های موشک‌انداز نیروی دریایی سپاه نیز یک قبضه از این توپ رو به سمت عقب نصب شده است.

سامانه واقع‌نمای عملیاتی رزمی هوانیروزی
سامانه واقع‌نمای عملیاتی رزمی هوانیروز، به‌منظور آشنایی خلبانان با تهدیدات جنگ‌های نوین، آمادگی برای نبرد در تمام شرایط آب‌وهوایی و آگاهی از تمامی تجهیزات و ادوات جنگی دشمن که به‌وسیله هوش مصنوعی هدایت می‌شوند، ارائه شده است تا عدم آشنایی با صحنه رزم و فقدان تجربه خلبانان جدید هوانیروز را جبران کند. به دلیل تحریم‌های بین‌المللی و همچنین هزینه زیاد اجرای مانورهای بزرگ‌مقیاس، می‌توان با صرف هزینه‌های بسیار پایین، ضمن بهره‌گیری از این سامانه، خلبانان هوانیروز را مورد آموزش، تمرین و ارزیابی قرار داد. سامانه واقع‌نمای عملیاتی رزمی، در مرکز آموزش شهید منصور وطن‌پور هوانیروز اصفهان تولید شده است.

  ناو «شهید سلیمانی»
طراحی و ساخت شناور شهید سلیمانی به دست جوانان نخبه و دانش‌آموخته دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت و دارای بدنه شناساگریز با سطح مقطع راداری بسیار پایین است که می‌توان آن را به‌عنوان دستاورد ملی برای کشور دانست. این شناور باتوجه‌به نوع طراحی، قابلیت دریانوردی و اجرای انواع عملیات در آب‌های دور و در شرایط نامساعد دریایی و اقیانوس‌ها را دارد. کشتی رزمی شهید سلیمانی نسبت به شناورهای هم اندازه خود از قابلیت مانور بسیار بالاتر و شعاع چرخش بسیار کمتری برخوردار است که این قابلیت در اجرای تاکتیک‌های متنوع آفندی و پدافندی بسیار اهمیت دارد.

سامانه‌های ضد بالستیک «آرمان»
سامانه شهید آرمان هم یکی دیگر از دستاوردهای جدید نیروهای مسلح محسوب می‌شود که می‌تواند اهداف را در ۱۸۰کیلومتری شناسایی و در ۱۲۰کیلومتری با آن درگیر شود و منهدم‌شان کند. این سامانه بسیار چابک است و در کمتر از ۳دقیقه آماده عملیات می‌شود. این سامانه پوشش قابل اطمینانی برای دفاع از فضای کشور فراهم می‌کند.

 موشک قدر ۲۹
یکی دیگر از دستاوردهای ما «موشک قدر ۲۹» است. این سامانه با برد ۱۵۰کیلومتر، مجهز به چهار کیلوگرم سر جنگی است که در عملیات‌های انتحاری و شناسایی کاربرد دارد. این سامانه موشکی که حائز قابلیت نصب بر انواع بالگردهای ۲۰۶ است، کاملا بومی است و ازسوی متخصصان توانمند صنعت داخلی کشور و جهاد خودکفایی هوانیروز طراحی و تولید شده است.