۷ مهر ۱۴۰۳ - ۰۰:۳۴

 مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری ایران اسلامی که اول مهرماه عازم نیویورک شده بود، عصر پنجشنبه به تهران بازگشت و در فرودگاه مهرآباد از دستاوردهای سفر سه‌روزه خود به منهتن سخن گفت.

آگاه: او درباره سرنوشت توافق هسته‌ای ایران با ۱+۵ که معروف به «برجام» شد، گفت: درباره برجام گفت‌وگوهایی انجام شد، دغدغه‌های خود را با کشورهای اروپایی مطرح کردیم و قرار شد وزرای امور خارجه این مسئله را دنبال کنند. اعلام کردیم که ما برجام را پاره نکردیم و این ترامپ بود که این کار را کرد، آنها نیز پذیرفتند. تلاش بر این است که با گفت‌وگو این روند و تحریم‌ها و روندی را که در کشور ما ایجاد کرده‌اند پیگیری کنیم.
رییس‌جمهوری که برای نخستین‌بار به نیویورک سفر کرده بود در جلسه با مدیران رسانه‌های آمریکایی، درحالی‌که کنار چهره‌هایی همچون محمدجواد ظریف، سید عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی، معماران توافق سال۹۴ نشست و همین مسئله موردتوجه خبرنگاران نکته‌سنج قرار گرفته بود، تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران برای بازگشت به تعهدات برجامی آمادگی دارد، اما تحت فشار و تحریم وادار به مذاکره نخواهد شد.
بیان این مواضع ازسوی رییس دولت چهاردهم نشان‌دهنده آن است که یک قدم ازسوی دولت جدید و تازه‌نفس ایران برداشته شده است. پیش از این، سید عباس عراقچی، وزیر امورخارجه در یک گفت‌وگوی ویدئویی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرد، گفت که آماده است در صورت تمایل طرف‌های مقابل، مذاکرات هسته‌ای را دحاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک آغاز کند.
وی گفت: تلاش ما این هست که دور جدیدی از مذاکرات در حوزه هسته‌ای آغاز شود، ما آمادگی این موضوع را داریم و اگر طرف‌های مقابل هم آمادگی داشته باشند می‌توانیم در همین سفر شروع مجدد مذاکرات را داشته باشیم.


رییس دستگاه دیپلماسی اوایل شهریورماه نیز در گفت‌وگوی ویژه خبری گفته بود که برجام در شکل فعلی آن، قابل احیا نیست. «این سند حتما باید دوباره باز شود و قسمت‌هایی از آن اصلاح شود.» وی با اشاره به دشواری‌های بازشدن یک سند بین‌المللی گفت که این اقدام، «کار آسانی نخواهد بود ولی ما همه تلاش خودمان را خواهیم کرد.» چندی بعد محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رییس‌جمهوری در تکمیل اظهارات وزیر امورخارجه توضیح داد: «آقای عراقچی یک نکته فنی درباره تاریخ‌های برجام مطرح کردند. مثلا پارسال باید اتفاقاتی می‌افتاد و به‌جز اتفاقی که اتوماتیک بود و در سازمان ملل متحد تحریم‌های موشکی رفع شد بقیه اتفاقات انجام نشد؛ بنابراین باید تاریخ جدیدی توافق شود که آن اتفاقات بیفتد.»
حال باید نظاره‌گر بود و دید طرف مقابل چه عکس‌العملی از خود در قبال پیام‌های دولتمردان ایرانی بروز می‌دهد!
محمدصادق جوادی حصار، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره اینکه آیا پرونده برجام دوباره احیا می‌شود؟، ابتدا نقدی به سیاست‌های آمریکایی‌ها نسبت به مردم ایران زد و سپس اشاره‌ای به بدعهدی طرف مقابل و تحریم‌هایی که علیه ما اعمال شد داشت و گفت: سیاست‌های یک‌جانبه آمریکا باتوجه‌به شعارهای دموکراتیک و مردم‌سالارانه دولت‌های مختلف در این کشور و رویکرد جهانی مردم‌محور در آمریکا باید مورد نقد و ارزیابی جدی قرار بگیرد که آیا سیاست‌های اتخاذی آمریکا با منافع مردم ایران فارغ از گرایش‌هایشان به این دولت یا آن دولت و حتی اصل حاکمیت در جمهوری اسلامی به‌عنوان شهروندان در ایران یا جمهوری اسلامی، سلامت، امنیت روانی و فیزیکی آنها را به خطر می‌اندازد؟ اگر به خطر انداخته یا می‌اندازد قطعا نمی‌تواند با استراتژی جهانی آمریکا که دفاع از آزادی بشر و دفاع از حقوق بشر است همراهی و سنخیت داشته باشد.
وی با بیان اینکه این موضوع باید ازسوی منابع غیردولتی آمریکا، NGO ها، دانشگاه‌ها، موسسات علمی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آمریکا که بسیاری از آنها منتقدان سیاست‌های آمریکایی هستند تجدیدنظر شود و از جانب آنها مورد پرسشگری قرار بگیرد که آیا این سیاست‌ها متوجه دولت جمهوری اسلامی ایران و حاکمیت جمهوری اسلامی بوده، خاطرنشان کرد: اگر بوده به چه دلیل بوده و تا چه اندازه توجیه داشته و آیا این سیاست‌ها، مردم ایران را فارغ از اینکه چه گرایش، مذهب و عقیده‌ای دارند دچار آسیب، درد و رنج کرده یا نکرده و اگر کرده این موضوع متوجه مردم آمریکا و وجدان بیدار آمریکایی‌ها خواهد بود که از دولتمردان خود سوال کنند و از آنها بخواهند که پاسخ منطقی به این رفتارها ارائه کنند.
سخنگوی حزب اعتماد ملی با بیان اینکه بخش دیگر تحریم‌ها که ازسوی سازمان ملل و مجموعه‌های ذیل سازمان ملل متوجه ایران شده باید از طریق دستگاه‌های مرتبط با سازمان ملل مورد ارزیابی قرار بگیرد که آیا تحریم‌ها متناسب با تخلفات احتمالی بوده یا نه؟ تاکید کرد: اگر این تحریم‌ها به‌دلیل تعرضات ایرانیان به مصوبات سازمان ملل است، در مورد مشابه و ازسوی شوراهای مختلف سازمان ملل متوجه دیگر معترضان به حقوق انسانی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در اقصی نقاط جهان هم بوده است؟
وی تصریح کرد: چرا آنها که در برجام عهدشکنی و پیمان‌شکنی کردند ازسوی سازمان ملل مورد تحریم و پیگرد قانونی قرار نگرفتند!؟
جوادی حصار با طرح این سوال که در مناسبات هسته‌ای به رغم اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران هیچ تخلفی را در حوزه تعهدات هسته‌ای انجام نداده و به رغم تصریح مسئول سازمان ملل در این حوزه، چرا ایران باید مورد تحریم قرار می‌گرفت؟ گفت: چرا عهدشکنان و پیمان‌شکنانی که در مقابل ایران قرار داشتند و به عهد و پیمانشان عمل نکردند ازسوی سازمان ملل مورد تحریم و پیگرد قانونی قرار نگرفتند؟
وی با طرح سوال دیگری مبنی بر اینکه چرا باید تاوان این عهدشکنی هم‌پیمانان برجام و در رأس آنها آمریکا را ایران به‌صورت یک‌جانبه پرداخت کند و دیگر طرف‌های معاهده هیچ هزینه‌ای بابت این پیمان‌شکنی و عدم وفای به عهد نپردازند؟ گفت: این موارد موضوعاتی است که باید به‌صورت جدی مورد سوال قرار بگیرد.
اکنون که یک‌بار دیگر جمهوری اسلامی ایران با نرمش قهرمانانه خود، چراغ سبزی به طرف مقابل در برجام نشان داده است انتظار می‌رود، طرف‌های غربی هم اراده به‌خرج داده و با برداشتن گام‌های معنادار، تمایل خود را برای پایان دادن به یک مناقشه غیرضروری نشان دهند؛ البته مسیر سهل و آسان نیست و احیای دوباره برجام دشوار است. باید دید ظرف روزها و ماه‌های آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد.