سیاست‌زدایی پلتفرمی

محمدالیاس قنبری ـ دبیرسرویس فرهنگی
۹ مهر ۱۴۰۳ - ۲۳:۲۱

روندهایی مانند گسترش فضای مجازی، فردگرایی و این‌جهانی شدن (محوریت زندگی نرمال دنیوی و لذت‌گرایی) ازجمله عواملی هستند که دغدغه‌های سیاسی و اجتماعی را از زیست جهان جامعه از اولویت خارج می‌کنند.

آگاه: این روندها کارگزار «سیاست‌زدایی» از زیست جهان جامعه‌اند. بسیاری از کارشناسان سیاست‌زدایی را از مهم‌ترین عوامل افت مشارکت در انتخابات می‌دانند. آن روی «سیاست‌زدایی»، «سیاست‌زدگی» است. شاید به‌راحتی نتوان تعریف جامعی از مفهوم سیاست‌زدگی ارائه داد اما به صرافت می‌توان دریافت که پسوند «زدگی» دلالت بر نوعی زیاده‌روی و اطلاق دارد. اگر معنای سیاست‌زدایی ازدست‌رفتن اهمیت امر سیاسی باشد، سیاست‌زدگی همه چیز را با عینک سیاست دیدن است. البته سیاست مهم است و انسان به‌مثابه موجودی مدنی بالطبع باید نسبت‌به امر سیاسی حساس باشد. جامعه‌ای که در آن امر سیاسی از جذابیت بیفتد، در واقع نسبت‌به سرنوشت خود بی‌تفاوت شده است. غرض اینکه نسبت صحیح جامعه با امر سیاسی جایی میان سیاست‌زدایی و سیاست‌زدگی است. چه بسا ممکن است که سیاست‌زدگی باعث زدگی از سیاست و در نتیجه تقویت سیاست‌زدایی شود. با این مقدمه می‌توان این پرسش را مطرح کرد که مدیریت فرهنگی ما و آثار و محصولات فرهنگی و هنری ما آیا نسبت درستی با امر سیاسی دارند؟ هنر و محصول هنری و فرهنگی قطعا در مسئولیت‌پذیری جامعه و ارتقای شعور سیاسی جامعه تاثیر زیادی دارد. امروز پلتفرم‌های نمایش خانگی در سبد مصرف فرهنگی خانواده‌ها جای خود را پیدا کرده و بسیاری از مردم مخاطب جدی این پلتفرم‌ها هستند. از ظهور این پلتفرم‌ها نیز قریب به یک دهه می‌گذرد و نمی‌توان آنها را در ابتدای راه دانست. پلتفرم‌های نمایش خانگی اما با گذشت یک دهه همچنان با فضای سیاسی و اجتماعی بی‌نسبت‌اند و نه‌تنها برنامه‌ای برای امر سیاسی ندارند، بلکه به‌صراحت سیاست‌زدایی را به‌مثابه یک سیاست دنبال می‌کنند!
به عنوان مثال در هنگامه‌ای که مردم مسلمان منطقه ما ازسوی رژیم سفاک صهیونیستی قتل‌عام می‌شوند و رهبران جبهه مقاومت به دست این دستگاه تروریستی به شهادت می‌رسند، هیچ نمودی از این وقایع در پلتفرم‌های نمایش خانگی دیده نمی‌شود. دریغ از یک بنر تسلیت یا یک پیام مقاومت در گوشه تصویر! دنیا را آب ببرد پلتفرم‌های نمایش خانگی را خواب می‌برد. پلتفرم‌های نمایش خانگی آرشیو فیلم و ویدئو نیستند که فیلم‌ها در آنها انبار شده باشند، بلکه محیطی پویا هستند که مدام در حال تولید و به‌روزرسانی محتوای خود هستند. اما حتی در حساس‌ترین لحظات سیاسی نیز در ویترین صفحه اول آنها نسبتی با فضای سیاسی جامعه دیده نمی‌شود. انتظار از پلتفرم‌ها این نیست که در نسبت با سیاست مانند صداوسیما عمل کنند اما با تمهیداتی می‌توانند از رخوت و بی‌نسبتی با فضای سیاسی خارج شوند. به عنوان مثال، تدارک برنامه‌های مستند و آگاهی‌بخش یا پیشنهاد تماشای آثار سینمایی با مضامین جنگ و جهاد در ویترین صفحه اول می‌تواند بخشی از این تمهیدات باشد.