آگاه: شعاری که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای هفته ملی امسال (مهرماه ۱۴۰۳) در نظر گرفته «برای کودکان، برای آینده» است و هرروز این هفته با یک عنوان نامگذاری شده است. شعار چهارمین روز از این هفته که مطابق با ۱۷مهرماه است «برای شنیدهشدن کودکان، برای آیندهای مسئولانهتر» است.
یکی از راههای شنیده شدن صدای کودکان این است که با شیوه تفکر انتقادی و پرسشگری آشنا باشند به این ترتیب میتوانند حرف خود را بزنند و شنیده شوند. همانطور که در گزارش روز قبل (صفحه چهارم فرهنگ روز دوشنبه ۱۶ مهرماه) اشاره کردیم در نظام آموزشی فلسفه برای کودکان، آنها یاد میگیرند تفکر انتقادی داشته باشند و مسائل را بهصورت منطقی استدلال و تحلیل کنند. اما احتمالا برایتان این سوال پیش میآید که در کلاسهای «فبک» چه اتفاقی میافتد که بچهها به چنین قدرت و درکی میرسند؟ گزارشی که در ادامه میخوانید حاصل حضور در یکی از کارگاههای فبک است.
مهیار لسانی، کسی است که از سوم ابتدایی در کلاسهای فبک حاضر شده و امروز دانشجوی ترم اول دانشگاه است. او درباره تاثیرات این کلاسها میگوید: من تا قبل از سوم ابتدایی که کلاسهای فبک را نرفته بودم یک فرد خجالتی بودم که هیچجا نمیتوانستم حرف بزنم و با کسی ارتباط بگیرم اما بعد از رفتن این کلاسها، اعتمادبهنفسم بالا رفت و یاد گرفتم صحبت کنم تا حدی که امروز میتوانم در یک جمع به راحتی صحبت و ابراز عقیده کنم.
مهیار ادامه میدهد: عنوان فلسفه برای کودکان موجب شده که خیلیها به این کلاسها اهمیت خاصی ندهند درحالیکه بسیاری از خانوادهها بچههایشان را در کلاسهای ورزشی، زبان خارجی و... بهراحتی ثبتنام میکنند ولی نسبت به این کلاسها موضع دارند. خوبی کلاسهای فبک این است که خیلی از چیزهایی که در حاشیه است در اصل قرار میگیرد. در این کلاسها علاوهبراینکه همه با یکدیگر دوست هستند، بچهها یاد میگیرند که از قدرت ذهنشان استفاده و تبادل نظر کنند و سر یک موضوع به توافق برسند. ضمنا در این کلاسها اعتمادبهنفس بچهها بالا میرود و بچهها یاد میگیرند که از مشورت دیگران فرار نکنند، آنها انتقادپذیر میشوند و یاد میگیرند هیچ حرفی را بدون دلیل و فکر قبول یا رد نکنند. این بچهها نسبت به سایر بچهها راحتتر وارد اجتماع و درنهایت موفق میشوند. منظور از موفقیت در کلاسهای فبک، آوردن رتبه در کنکور نیست، موفقیت در فبک یعنی اینکه بچهها یاد میگیرند از کارهایی که بلدند انجام دهند استفاده کامل کنند.
این دانشآموز کلاسهای فبک یک درخواست از خانوادهها کرد و گفت: من از خانوادهها میخواهم که بچههایشان را به فکر کردن تشویق کنند و از آنها بخواهند که درباره موضوعات مختلف نظر بدهند و تبادلنظر کنند، منظورم هم از تبادلنظر این است که نظر خودشان را بدهند، نظر آنها را هم بشنوند، نه اینکه نظرها یکطرفه باشد. نکته آخر اینکه اگر بچههایتان را به کلاسهای فبک نمیفرستید حداقل یکسری از کارها و تمرینهای ساده را با آنها در خانه انجام دهید چون خیلی در آینده بچههایتان تاثیر دارد.
پس از صحبتهای مهیار لسانی، نوبت به تعدادی از دانشآموزان مقطع هشتم و نهم (سوم راهنمایی و اول دبیرستان) رسید که حدود دوسال است هفتهای یکبار سر کلاسهای فبک میروند. از آنها میخواهیم از حالوهوای کلاسها و تأثیرات آن در زندگیشان بگویند. همگی متفقالقول معتقد بودند که کلاسهای فبک اولین و اصلیترین چیزی که به آنها یاد داده، خوب گوش کردن بوده است. به عقیده آنها وقتی خوب گوش کردن را یاد بگیریم، میتوانیم خوب انتقاد کنیم و تصمیم بگیریم.
یکی از آنها میگوید: بعد از گذراندن این کلاسها دیگر از ترسی از حرف زدن ندارم و نمیترسم که قرار است چگونه قضاوت شوم. گوش کردن یکی از ملاکهای زندگی است و ما با یادگرفتن این اصل اولا دیگر در صحبت یکدیگر نمیپریم، ثانیا اعتمادبهنفس پیدا کردیم که اظهارنظر کنیم. من زمانی متوجه این تغییرات شدم که مادرم در خانه میگفت طرز فکرت نسبت به قبل خیلی تغییر کرده و بهتر شدهای.
یکی دیگر از این بچهها با تایید صحبتهای همکلاسیاش ادامه داد: در طول این کلاسها ما یاد گرفتیم که خودمان را جای طرف مقابل بگذاریم و حرفهای بقیه را بهتر بفهمیم و موضوعات را طبقهبندی کنیم. در این کلاسها یادگرفتیم که مسائل را به شیوه درست بیان و منطقیتر فکر کنیم ضمنا این کلاسها در موضوع دوستیابی کمک بینظیری به ما میکند. خلاصه اینکه ما اگر بتوانیم خودمان را در جامعه بالا بکشیم میتوانیم برای جامعه مفید باشیم.
۱۷ مهر ۱۴۰۳ - ۱۰:۵۵
نزدیک به ۳۰سال است که مناسبت «هفته ملی کودک» به تقویم کشورمان اضافه شده است تا کودکان این سرزمین، صاحب یک روز در تقویم ملی باشند. خیلیها این مناسبت را با روز جهانی کودک اشتباه میگیرند درحالیکه روز ملی کودک مختص کشور ماست اما روز جهانی کودک یک مناسبت بینالمللی است که توسط سازمان ملل نامگذاری شده و تاریخ آن بیستم نوامبر است. در این روز در سراسر دنیا برنامههایی برای کودکان برگزار میشود. البته روز ملی کودک در ایران هم در یونیسف ثبت شده و پس از ثبت آن در تقویم و جلسات متعدد با شورای فرهنگ عمومی و شورای عالی انقلاب فرهنگی، متولی این مناسبت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شد. به این ترتیب ۱۶مهرماه به نام روز کودک برنامههای مختلفی برای کودکان در سراسر کشور برگزار و این مناسبت در قالب یک هفته برپا میشود.