آگاه: دکترین فعلی هستهای جمهوری اسلامی ایران بر عدم ساخت سلاح هستهای بنا شده است. اصول اسلامی نیز به صراحت ساخت و بهکارگیری سلاحهای کشتار جمعی را ممنوع اعلام میداند. با این حال، برخی معتقد هستند همانگونه که فقه شیعه پویاست و متناسب با مقتضیات زمان میتواند تغییر کند، این دکترین نیز قابل تغییر است و ممکن است بر اساس نیازهای امنیتی روز کشور دستخوش بازنگری شود. رهبر انقلاب اسلامی نیز در بیانات خود به موضوع حرمت استفاده از تسلیحات اتمی اشاره کردهاند، اما تاکید دارند که این حرمت شامل شرایط خاصی میشود که در آن حفظ جان و مال مردم ضروری باشد؛ البته باید افزود که ایشان همواره بر این تاکید داشتهاند که؛ ما سلاح هستهای را نه بهخاطر زید و عمرو، نه به خاطر آمریکا و غیر آمریکا، بهخاطر عقیدهمان قبول نداریم؛ هیچکس نباید داشته باشد. وقتی ما میگوییم شما نداشته باش، معنایش این است که خودمان هم قاطعانه میگوییم نباید داشته باشیم و نخواهیم داشت.
افزایش تهدیدات و ضرورت بازنگری
با توجه به تهدیدات فزاینده از سوی رژیم صهیونیستی، نخبگان سیاسی نظیر حجتالاسلام سیدحسن خمینی و محمدجواد ظریف و برخی از نمایندگان مجلس، بر لزوم تقویت بازدارندگی نظامی تاکید کردهاند. حجتالاسلام سیدحسن خمینی در یک برنامه تلویزیونی به ضرورت افزایش بازدارندگی اشاره کرد و ظریف نیز در مصاحبهای اعلام کرد که اگر ایران بخواهد سلاح اتمی بسازد، اکنون بیش از هر زمان دیگری به آن نزدیک است.
برخی تحلیلگران و کارشناسان سیاسی مانند فؤاد ایزدی، کارشناس مسائل استراتژیک، معتقد هستند که اکنون بهترین زمان برای تغییر دکترین هستهای است. آنها بر این باورند که وجود رژیم صهیونیستی مسلح به سلاح هستهای و رفتارهای جنایتکارانه آن، نیاز به بازنگری در دکترین هستهای ایران را توجیه میکند. همچنین، مقامات ایرانی از جمله کمال خرازی و احمد نادری، بر ضرورت تجدیدنظر در دکترین هستهای تاکید کردهاند.
مقامات نظامی کشورمان نیز با تاکید بر این اصل اساسی که در همه امور پیروی فرمانده معظم کل قوا هستند اما در پی تهدیدات رژیم صهیونیستی، مقامات نظامی ایران نیز بهوضوح اعلام کردهاند که در صورت حمله به تاسیسات هستهای، تجدیدنظر در سیاستهای هستهای محتمل است. سردار حقطلب، فرمانده سپاه حفاظت و امنیت مراکز هستهای، تاکید کرده که استفاده ابزاری از تهدیدات صهیونیستی ممکن است به تغییر دکترین هستهای منجر شود.
تحولات اخیر در عرصه سیاستهای هستهای ایران، بهویژه در واکنش به تهدیدات رژیم صهیونیستی، موضوعاتی را به وجود آورده است که نیازمند بررسی عمیقتری در زمینه امنیت ملی و دکترین هستهای کشور است. فرمانده سپاه حفاظت و امنیت مراکز هستهای کشور بهطور خاص به شناسایی مراکز هستهای دشمن و آمادگی برای پاسخ به هرگونه اقدام احتمالی اشاره کرده است. این نکته، همراه با اظهارات مقامات دیگر، نشاندهنده تغییرات بالقوه در دکترین هستهای جمهوری اسلامی است.
با توجه به شرایط کنونی و افزایش تهدیدات خارجی، تغییر دکترین هستهای جمهوری اسلامی ایران به یکی از مباحث کلیدی تبدیل شده است. نخبگان سیاسی و نظامی باتوجه به رفتارهای رژیم صهیونیستی و ضرورت تقویت بازدارندگی، بر لزوم بازنگری در دکترین هستهای تاکید دارند. این موضوع نیازمند بررسیهای عمیقتر و تحلیلهای جامعتری در راستای تأمین امنیت ملی و منافع کشور است.
تحلیل تهدیدات و آمادگی نظامی
فرمانده سپاه با تاکید بر شناسایی اهداف صهیونیستی و آمادهباش برای شلیک موشکهای قدرتمند، پیام روشنی به دشمنان ارسال کرده است. این آمادگی نظامی میتواند بهعنوان یک عنصر بازدارنده در برابر تهدیدات خارجی عمل کند. در این راستا، وزیر وقت اطلاعات نیز با اشاره به فشارهای بینالمللی، رفتارهای غیرمنتظره را به گربهای تشبیه کرده که در گوشهای گیر افتاده و ممکن است دست به اقداماتی بزند که از گربهای آزاد سر نمیزند. این تشبیهات نشاندهنده احساس تهدید و لزوم واکنشهای قاطعانه است.
احتمال تغییرات فتوای رهبری
اظهارات «محمودرضا آقامیری» درباره امکان تغییر فتوای رهبر انقلاب درخصوص ساخت بمب اتم، ابعاد جدیدی به این بحث اضافه میکند. اگرچه طبق فتوای فعلی ساخت سلاح هستهای حرام است، اما این احتمال وجود دارد که در شرایط خاص، نظر رهبری تغییر کند. این موضوع نهتنها به چالشهای داخلی بلکه به تحولات بینالمللی نیز مرتبط میشود.
نظریه نئورئالیسم و دکترین هستهای
نئورئالیسم بهعنوان یک نظریه در روابط بینالملل، تاکید دارد که کشورهای دارای سلاح هستهای میتوانند سطح بازدارندگی متقابل را افزایش دهند و بدین ترتیب صلح و امنیت بینالمللی را تضمین کنند. کنت والتز، رئالیست ساختارگرا، در تحلیل خود از وضعیت ایران بیان کرده است که تلاش این کشور برای دستیابی به سلاح هستهای طبیعی است و عدم دستیابی به آن میتواند بیثباتکننده باشد. او بر این باور است که رهبران تهران مم کن است به این نتیجه برسند که امنیت ملی بدون سلاح هستهای تامین نمیشود.
تحلیل دقیق برای امنیت ملی
تغییرات در دکترین هستهای جمهوری اسلامی ایران تحت تاثیر تهدیدات خارجی و نظریههای نئورئالیستی قرار دارد. آمادگی نظامی و پیامهای قاطع ازسوی مقامات ایرانی نشاندهنده یک رویکرد فعال در مواجهه با تهدیدات صهیونیستی است. درعینحال، احتمال تغییر فتوای رهبری درباره سلاح هستهای میتواند به تحولات جدی در سیاستهای هستهای کشور منجر شود؛ بنابراین، نظارت بر این تحولات و تحلیل دقیقتر از آنها برای فهم بهتر وضعیت امنیت ملی ایران ضروری است.