آگاه: علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در این نشست گفت: زمینهسازی برای برگزاری دوره دوم جشنواره کتاب کودک و نوجوان ازجمله دلایل برگزاری این جلسه است، چراکه قرار است در دوره دوم جشنواره به وجه بینالمللی آن بپردازیم و موضوع بعدی حفظ این جمع غنی از فعالان حوزه ادبیات کودک و نوجوان است تا اتفاقات خوبی در کنار برگزاری جشنواره رقم بخورد. وی افزود: برگزاری دوره نخست جشنواره در میان فعالان حوزه ادبیات کودک و نوجوان از جمله ناشران و هنرمندان بهخوبی
دیده شد، هرچند جا دارد که این جشنواره به هدف اصلی خود که تاثیرگذاری بر جریان تولید محتوا و مصرف محتواست، برسد.
شیوههای برگزاری جشنوارههای کتاب کودک و نوجوان در جهان
حامد محقق، معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران نیز در ادامه این مراسم گفت: بنای جشنواره ملی و بینالمللی کتاب کودک و نوجوان بر این است که بهترتیب یکسال بهصورت ملی و یکسال بهصورت ملی و بینالمللی برگزار شود و امید داریم که در سال آینده بتوانیم دوره دوم جشنواره را بهخوبی در سطح بینالمللی برگزار کنیم. وی با اشاره به شرایط و اهداف جشنوارههای ادبیات کودک و نوجوان در کشورهای مختلف جهان، افزود: هرکدام از جوایز اهداف و قوانین ویژه خود را دارند. اصالت و نوآوری، کیفیت ادبیات و زبان، توجه به ارزشها و اصول انسانی، فرهنگی و اخلاقی، تناسب با گروه سنی مخاطب، تصویرگری مناسب، اعتبار ناشر و نویسنده، ارسال در زمانبندی اعلام شده و... از جمله موضوعات مورد توجه برای بررسی آثار در جشنوارههای کتاب کودک و نوجوان در کشورهای مختلف است. معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: فرآیند کلی جوایز حوزه کودک به این شکل است که به سه شیوه نویسندگان و ناشران میتوانند آثار خود را به جایزه ارسال کنند. به این شکل که یا ورودی برای معرفی کتاب اخذ نمیشود، یا اینکه در مرحله نخست ورودی پرداخت نمیکنند اما اگر به مراحل بعدی رسید باید پرداخت کنند. برخی از جشنوارهها مانند جشنواره «هانس کریستین اندرسن» از برخی مجامع ملی کشورها میخواهند تا نمایندههای برگزیده خود را برای بررسی و داوری معرفی کنند. وی در ادامه به جایزه «هانس کریستین اندرسن» اشاره کرد و گفت: این جایزه که از نمونههای موفق و قدیمیترین جایزههای کتاب کودک است، از سال۱۹۵۶ در دانمارک تاسیس شده و روند کلی برگزاری آن، به این شکل است که هر دوسال، یکمرتبه فراخوان عمومی میدهد. از میان نویسندگان ایرانی در این جایزه فرشید مثقالی برنده جایزه شده و هوشنگ مرادی کرمانی نیز مورد تقدیر قرار گرفته است. معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران در بخش دیگری از سخنان خود درباره دیگر جوایز کتاب کودک و نوجوان افزود: برخی جوایز بینالمللی تنها کتابهای انگلیسیزبان را مورد بررسی قرار میدهند. برخی جوایز نیز زبانهای مختلف را بررسی میکنند و مثلا سه زبان را معرفی میکنند تا آثار باتوجهبه آن ارسال شوند. این نیز نکتهای است که در سیاستگذاری کلی جشنواره کتاب کودک و نوجوان باید درباره آن صحبت بیشتری شود.
طراحی شبکه ارتباطی بین تولیدکنندگان محتوا در دنیا
محمد حمزهزاده، دبیر علمی نخستین جشنواره ملی و بینالمللی کتاب کودک و نوجوان نیز در ادامه این جلسه گفت: شاید مهمترین بعد برگزاری جوایز، چه بهصورت ملی و چه بینالمللی شناسایی فرصتها، طراحی و ایجاد شبکه ارتباطی بین تولیدکنندگان محتوا در سراسر دنیا و ابراز سلیقه و سیاست برای این است که اگر چه انتخابهایی صورت گیرد مطلوب است و چه نیازهایی در آن حوزه وجود دارد و سعی میکند افکار عمومی و جریان تولید محتوا را هدایت کنند. وی افزود: برگزاری مستقل جشنواره کتاب کودک و نوجوان، جدا شدن آن از جشنواره شعر فجر و جایزه کتاب سال و ایده برگزاری بینالمللی آن از جایی شروع شد که در منطقه شاهد تاسیس جوایز قابلتوجه بینالمللی هستیم و اهداف آنها نیز قابل حدس است که شاید مهمترین آن، کسب مرجعیت و اعتبار در حوزه ادبیات کودک و نوجوان است. این در حالی است که دارایی ادبیات و کتاب کودک و نوجوان ایران بیشتر از آنهاست و باید پنجرهای رو به دنیا باز کنیم. بر این اساس برگزاری جشنواره میتواند نقش این پنجره را ایفا کند تا آثار خوب کشور ما در دنیا دیده شود. همچنین جشنواره میتواند باعث ارتباط ما با فعالان حوزه مربوطه در کشورهای دیگر شود. در کنار آن باعث خواهد شد تا دروازههای ورود محتوای مناسب به داخل کشور باز و راه خروج محتوا از کشور مسدود شود. شهرام شفیعی، محمود پوروهاب، محمد گودرزی، احمد عربلو، سید سعید هاشمی، مجید ملامحمدی، مریم اسلامی، بابک نیکطلب، حبیب یوسفزاده، مجید راستی، مصطفی خرامان، سید حبیب نظاری، امیرحسین زنجانبر، علی باباجانی و... از جمله فعالان حوزه ادبیات کودک و نوجوان بودند که در این جلسه حضور داشته و به ارائه نظرات خود پرداختند.
در پایان این جلسه هماندیشی و در جلسهای جداگانه، گزارش ۳۱سال انتشار کتابهای کودک و نوجوان در ایران (وضعیت صنعت نشر ایران در حوزه کتابهای کودک و نوجوان در فاصله سالهای ۱۳۷۲ تا ۱۴۰۲) که در دومین شماره از تکتا (تصویر کتاب ایران) دادهکاوی و تحلیل شده است توسط سیاوش صلواتیان برای نویسندگان و شاعران کودک و نوجوان ارائه شد. تکتا (تصویر کتاب ایران) عنوان سلسله گزارشهایی است که به منظور انتشار اطلاعات و دادههای صنعت نشر ازسوی خانه کتاب و ادبیات ایران منتشر میشود. این گزارشها تلاش دارد به جایگزینی برنامهریزی دادهمحور، بهجای برنامهریزی گمانهمحور در تمامی اجزای زیستبوم نشر کتاب کشور کمک کند. دومین شماره از تکتا برای اولین بار به جزئیات فراوان تولید کتاب در این حوزه میپردازد. در این شماره تلاش بر این بوده که تنها بر شمارگان یا دادههای کلی مربوط به کتاب بسنده نشود؛ بلکه گزارشها از لایه سطحی به عمق بیشتری حرکت کرده و بررسی همهجانبهتری از آمار و ارقام مربوط به کتابهای کودک و نوجوان انجام شود. پیوند لایههای عمیقتر دادههای مربوط به کتاب با مسائل پیرامونی صنعت نشر، مانند وضعیت اشتغال، پراکندگیهای جغرافیایی یا ویژگیهای جمعیتشناختی، مسیر جدیدی را گشود تا بر مبنای آن بتوان برای خلق تحلیلهایی جدیتر و عمیقتر از وضعیت نشر کتاب کودک و نوجوان تلاش کرد. دومین شماره از «تکتا» در سه بخش به مخاطبان ارائه شده است: دنیای کتابها، کتابپیشگان (پدیدآورندگان در میدان کتاب کودک و نوجوان) و کتابآفرینان (ناشران در میدان کتاب کودک و نوجوان). برای تهیه این گزارش، بیش از یک میلیون رکورد اطلاعات از بانکهای اطلاعاتی مختلف خانه کتاب و ادبیات ایران تحلیل شده است.