آگاه: خیابان جمهوری کنار پارک: یک بسته سیگار ارزان‌قیمت باریک را باز می‌کنند و با سروصدا و خنده، هر کدام یک نخ بیرون می‌کشند تا با فندک پلاستیکی اشتراکی یکی‌یکی سیگارها را روشن کنند. دختران جوان با ظاهر دانشجویی با ولع به سیگار خود پک می‌زنند و انگار برای رساندنش به فیلتر مسابقه گذاشته‌اند. یکی سعی می‌کند ژست لاتی به خود بگیرد و دیگری برای حلقه بیرون دادن دود تلاش می‌کند.
فرقی نمی‌کند این زنان چه سیگاری دود می‌کنند و برای آن چقدر پول می‌پردازند، چون همه آنها بر آماری می‌افزایند تا امروز هشدار با این عنوان از سوی وزارت بهداشت اعلام شود: «افزایش ۱۱درصدی مصرف دخانیات در میان زنان!»
به گزارش آگاه، آمار مصرف دخانیات در کشور به گونه‌ای است که گزارش‌های رسمی، حکایت از افزایش سه‌برابری کارخانه‌های تولید سیگار با برندهای مختلف تحت لیسانس شرکت‌های بزرگ دخانیاتی جهان در داخل دارد. تولید سیگار در این کارخانه‌ها در کنار واردات سالانه ۱۵میلیارد نخی سیگار قاچاق نشان میدهد میزان تقاضا برای مصرف سیگار افزایش یافته است. نکته اینجاست که یکی از دلایل افزایش مصرف سیگار، مصرف روزافزون آن میان زنان است. روز گذشته معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه سالانه حدود ۵۰هزار نفر در ایران به‌دلیل مصرف سیگار جان خود را از دست می‌دهند، گفت: در سال۱۴۰۰، مصرف دخانیات در مردان سه درصد و در زنان ۱۱درصد افزایش یافته است.
علیرضا رئیسی در ادامه به تاثیرات منفی رسانه‌ها در رشد مصرف سیگار در زنان اشاره کرد: فرهنگ‌سازی صحیح در رسانه‌ها و تلویزیون مبنی بر اینکه کشیدن سیگار موجب آرامش و تسکین روح نخواهد شد، یک امر مهم و قابل‌توجه است و باید فرهنگ‌سازی منفی در سریال‌های تلویزیونی اصلاح شود. وی با مقایسه مصرف سیگار در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۴۰۰ افزود: در سال۱۴۰۰، مصرف دخانیات در مردان سه درصد و در زنان ۱۱درصد افزایش یافته است و شاهد افزایش ۵۴درصدی مصرف قلیان طی این سال‌ها هستیم، علت اصلی این موضوع زیاد شدن تنباکوهای معطر با رایحه‌های مختلف است که نتیجه تبلیغ و جذب بیشتر افراد به مصرف بوده است و باید با جدیت با آنها برخورد کرد.
در این شرایط چه کار باید کرد تا جلوی رشد مصرف سیگار گرفته شود؟ معاون بهداشت وزارت بهداشت معرفی و ترویج اماکنی را که مصرف دخانیات در آنها ممنوع است یک اقدام مهم و ارزشمند دانست و گفت: هرچه بیشتر در این حوزه فرهنگ‌سازی شود، بسیاری از اماکن از دخانیات پاکسازی می‌شوند. وی ادامه داد: یکی دیگر از این اقدامات در این حوزه ممنوع کردن مصرف سیگار برای افراد زیر ۱۸سال و نبود نخ‌فروشی سیگار است که با همکاری نهادهای قانونی این امر تحقق خواهد یافت؛ برنامه ترک سیگار از اهداف مهم برنامه هفتم توسعه در حوزه پزشک خانواده است و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه و آموزشی در مدارس و مراکز بهداشتی از دیگر اقدامات پیشگیرانه در این حوزه است.
ترویج فرهنگ غلط
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت سیگار الکترونیک را ترفندی جدید برای جذب جوانان معرفی کرد و گفت: ترویج فرهنگ غلط استفاده از سیگار الکترونیک با درصد نیکوتین کمتر و عارضه کمتر موجب افزایش جذب درصد بیشتری از افراد جامعه برای استفاده از این سیگار است و ورود به مصرف دخانیات باعث مبتلا شدن فرد به مشکلات بیشتری خواهد شد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت افزایش مالیات بر سیگار را در مصرف سیگار مهم دانست و افزود: سیگار در کشور به‌شدت ارزان است و افزایش قیمت سیگار باعث کمتر شدن متقاضی خواهد شد که این موضوع یکی از برنامه مهم ما خواهد بود.
افزایش مصرف سیگار میان زنان موضوعی است که در سال جاری چندبار موضوع هشدار کارشناسان قرار گرفته است. چندی پیش نیز حمیدرضا شاهسون، دبیر جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران گفت: مصرف سیگار به‌دلیل کم‌توجهی نسبت‌به جلوگیری از استعمال آن با راهکارهای کارشناسی و فرهنگی در کشور درحال افزایش است، به‌طوری‌که سالانه ۷۰میلیارد نخ سیگار در ایران تولید، توزیع و مصرف می‌شود. وی با بیان اینکه رشد روزافزون مصرف سیگار در کنار سود کلان فروشندگان آن باعث شده است در ۱۰سال اخیر شرکت‌های تولید دخانیات از هشت به ۲۸کارخانه برسد، افزود: افزایش سه‌برابری تولید سیگار در کشور بیانگر رشد بسیار بالای استعمال دخانیات در کشور است. شاهسون به کاهش سن اعتیاد به مصرف سیگار و سایر مخدرها و مواد توهم‌زای صنعتی در کشور اشاره کرد: سن مصرف سیگار اکنون در کشور به کودکان دبستانی رسیده، درحالی‌که سیگار دروازه ورود به سایر موادمخدر سنگین است و با فروریختن قبح آن، فرد سیگاری یا قلیانی به‌راحتی هر دود خانمان‌سوزی را امتحان می‌کند که بسیاری از آنها خواسته یا ناخواسته به دام اعتیاد کشیده می‌شوند.
ترویج استعمال سیگار در فیلم‌ها و نمایش‌های خانگی
دبیر شورای مبارزه با استعمال دخانیات ایران گفت: مطابق تحقیقات میدانی مشخص شده است دانش‌آموزان سوم و چهارم ابتدایی در بیرون از مدارس سیگار کشیدن را تجربه کرده و در دوران متوسطه مصرف دخانیات بین دانش‌آموزان به اوج می‌رسد. وی با بیان اینکه متاسفانه بسیاری از والدین در کنار خانواده با مصرف سیگار و قلیان در خانه یا در اماکن عمومی، چون پارک‌ها، زمینه ترغیب فرزندانشان به مصرف دخانیات یا سایر مواد را فراهم می‌آورند، اضافه کرد: تحقیقات نشان میدهد اغلب نوجوانان سیگاری، پدر، مادر یا اعضای خانواده‌شان دخانیات مصرف کرده و فرزندانشان نیز با مصرف سیگار آشنا می‌شوند و به همین دلیل آنان هم به استعمال سیگار روی می‌آورند.
شاهسون یکی دیگر از عوامل ترویج مصرف بالای دخانیات در کشور را ترویج استعمال سیگار در فیلم‌ها و نمایش‌های خانگی عنوان کرد و گفت: این افراد به‌دلیل درآمدهای نجومی که از فروش سیگار کسب می‌کنند صاحب قدرت‌های مالی هستند که به نفع خود مانع عدم ترویج مصرف سیگار شده و چه‌بسا تلاش می‌کنند مصرف دخانیات به‌دلیل افزایش تولید و فروش بیشتر زیاد شود و صداوسیما نیز در این زمینه ترک فعل می‌کند، چراکه طبق قانون از سال۸۵ هر گونه تبلیغ دخانیات ممنوع است. وی در پاسخ به این سوال که چرا سن مصرف سیگار در بین دختران کاهش یافته است؟ گفت: افزایش واردات سیگارهای طعم‌دار و شیرین و همین‌طور سیگارهای سبک با بسته‌بندی‌های ظریف باعث شده اکنون دختران پابه‌پای پسران در مدارس و دانشگاه‌ها یا خانه و محل کار سیگار مصرف می‌کنند. این در حالی است که طی یک دهه گذشته دختران و زنان از مصرف سیگار در انظار عمومی حیا می‌کردند، ولی اکنون قبح آن نیز شکسته شده است. یعنی تغییرات فرهنگی در این موضوع موثر بوده است.
شاهسون افزود: آمارهای رسمی نشان میدهد مصرف دخانیات، سیگارهای الکترونیکی و مخدرها برای دختران به سنین پایین آمده است و مصرف سیگار نوجوانان و جوانان بین سنین ۱۴ تا ۱۸سال ۱۳۳درصد افزایشی شده که این آمار نیز برای چند سال گذشته است. علاوه‌بر مصرف سیگار، دختران و پسران نوجوان با فراتر از مصرف سیگار، به‌شدت به استعمال «گل» و دیگر مواد صنعتی روی آورده‌اند که بسیار نگران‌کننده است.