۳۰ مهر ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۵

دولت چهاردهم روزهای پرترافیکی در سیاست خارجی می‌گذراند. پس از بازگشت سید عباس عراقچی از سه کشور اردن، مصر و ترکیه، او امروز رییس‌جمهوری را در سفر به روسیه همراهی می‌کند.

آگاه: «مسعود پزشکیان» در جریان این سفر در نشست اصلی سران کشورهای بریکس با موضوع «تقویت چندجانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت عادله جهانی»، نشست گسترده کشورهای عضو بریکس و اولین جلسه بریکس پلاس با موضوع «ساختن جهانی بهتر با هم» حضور می‌یابد و سخنرانی می‌کند. رییس‌جمهوری همچنین دیدارهایی با رؤسای جمهوری روسیه، چین، بلاروس، قرقیزستان، نخست‌وزیر هند و نیز برخی دیگر از سران و مقامات شرکت‌کننده در این اجلاس‌ها خواهد داشت.


ایده اولیه تشکیل گروه بریکس به مدت‌ها قبل بازمی‌گردد. هنگامی که آمریکا به رهبری جورج بوش به‌دنبال حمله به افغانستان و عراق با بهانه دموکراسی و جنگ علیه تروریسم بود، موسسه سرمایه‌گذاری «گلدمن ساکس» به‌منظور پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان و قدرت‌های برتر آن در نیم قرن آتی مطرح شد.
ایده شکل‌گیری گروهی به نام بریک، در سال۲۰۰۱ ازسوی موسسه سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس، به‌منظور پیش‌بینی وضعیت اقتصادی جهان و قدرت‌های برتر آن در نیم قرن آینده مطرح شد. جیم اونیل اولین‌بار نام مخفف این گروه را در سرتیتر یک روزنامه اقتصادی به کار برد.
در شصت‌ویکمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد وزرای امورخارجه کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین گفت‌وگوهای مقدماتی را آغاز کردند. بعد از این اجلاس، رهبران ارشد بریک، در چهار نشست دیپلماتیک دیگر (یکاترینبورگ، سائوپائولو، ژاپن و لندن) به‌منظور محکم ساختن پایه‌های شکل‌گیری این گروه شرکت کردند. اولین جلسه گروه بریکس در ۱۶ژوئن ۲۰۰۹ در یکاترینبورگ روسیه با حضور لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا، دمیتری مدودف، منموهن سینگ و هو جینتائو به‌عنوان نمایندگان کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین برگزار شد. در این اجلاسیه کشورهای عضو بریکس بر موضوعاتی نظیر روش‌های بهبود وضعیت اقتصادی و اصلاح نظام مالی جهان متمرکز شدند. همچنین این کشورها در خصوص برقراری روابط پولی و تجاری نزدیک با یکدیگر و ایفای نقش موثر و بیشتر در امور اقتصادی جهان به بحث و تبادل نظر پرداختند.
شرکت گلدمن ساکس در سال۲۰۰۱ میلادی هم پیش‌بینی کرده بود که چهار کشور چین، هند، روسیه و برزیل تا سال۲۰۱۰ میلادی در مسیر توسعه اقتصادی قرار گرفته و دارای بالاترین نرخ رشد اقتصادی خواهند بود که با گذشت زمان و به‌حقیقت پیوستن بخش عمده‌ای از پیش‌بینی‌های این موسسه، اعتبار بیشتری در بین تحلیلگران اقتصادی پیدا کرد. بعد از این اجلاس، رهبران ارشد بریک، در چهار نشست دیپلماتیک دیگر (یکاترینبورگ، سائوپائولو، ژاپن و لندن) به منظور محکم ساختن پایه‌های شکل‌گیری گروه بریکس شرکت کردند. سرانجام در ابتدای سال جاری میلادی، کشورهای ایران، عربستان سعودی، امارات، مصر و اتیوپی نیز به این گروه اضافه شدند.
روسیه از اول ژانویه ۲۰۲۴ ریاست دوره‌ای یک‌ساله گروه بریکس را برعهده گرفت و قرار است با نظارت این کشور، بریکس در اجلاس کازان بیش از ۲۵۰رویداد را که طیف وسیعی از موضوعات را پوشش می‌دهند، برگزار کند.

بررسی همکاری‌های مشترک ایران با کشورهای عضو بریکس در پاستور
رییس‌جمهوری کشورمان قبل از عزیمت به روسیه جلسات خود را برای بررسی همکاری مشترک با ایران و کشورهای عضو بریکس برگزار می‌کرد. در جلسه‌ای که یکشنبه‌شب ۲۹ مهر ۱۴۰۳ به ریاست پزشکیان و با حضور رییس دفتر رییس‌جمهوری، وزرای امورخارجه، راه و شهرسازی، نفت، ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی، رییس کل بانک مرکزی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، معاون سیاسی دفتر رییس‌جمهوری و جمعی دیگر از معاونین وزرا و مسئولان اجرایی در پاستور تشکیل شد، وزرای حاضر گزارشی از آخرین وضعیت همکاری‌های فیمابین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو بریکس ارائه و ضمن تشریح موانع و مسائل پیش‌روی تکمیل و تسریع طرح‌ها و پروژه‌های مشترک، یا آغاز اجرای تفاهمات و توافقات، راهکارهای پیشنهادی خود را نیز در این زمینه‌ها ارائه کردند.
این رایزنی‌ها نشان می‌دهد رییس‌جمهوری می‌خواهد با دست پُر در اجلاس بریکس و بریکس پلاس سخنرانی کند، ضمن آنکه رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای او با همتایان در گروه بریکس نیز مهم و حائز اهمیت است.
پیش از این رییس‌جمهوری شهید آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی دوم شهریور سال گذشته طی سخنانی در پانزدهمین اجلاس بریکس گفته بود: ایران به‌صورت قاطع از تلاش‌های موفق بریکس در راستای دلارزدایی از روابط اقتصادی میان اعضا و استفاده از ارزهای ملی و تقویت سازوکارهای بریکس برای پرداخت و توسعه مالی حمایت می‌کند.

ایران در اجلاس بریکس چه می‌گوید؟
آیا موضوع ارز بریکس در اجلاس شانزدهم مطرح می‌شود؟ این سوال را از این جهت پرسیدیم که سال گذشته عبدالناصر همتی که در آن دوره منتقد دولت بود و در عصر حاضر، وزیر اقتصاد و امور دارایی است تحلیلی پیرامون ارز بریکس بیان کرد و گفته بود: «صحبت درمورد ارز جدید بریکس به‌خودی خود یک شاخص مهم از تمایل بسیاری از کشورها برای تنوع بخشیدن به دلار است؛ البته یک نظم جدید اقتصادی جهانی از ارز جدید بریکس یا دلارزدایی یک‌شبه پدیدار نخواهد شد. علی‌رغم موانعی که بر سر راه دلارزدایی وجود دارد، عزم گروه بریکس برای اقدام نباید نادیده گرفته شود. 
از آنجا که پنج کشور جدید ازجمله ایران به بریکس خواهند پیوست، این گروه احتمالا برنامه دلارزدایی خود را افزایش خواهد داد. البته تلاش‌های دلارزدایی هم در سطح چندجانبه و هم در سطح دوجانبه با مشکلات جدی مواجه شده است.»
اکنون باید منتظر نطق رییس دولت چهاردهم در شانزدهمین نشست اجلاس فوق باشیم. پس از صحبت‌های رییس‌جمهوری می‌توان تحلیل جامع و دقیق‌تری ارائه داد، اما آنچه مشخص است، سفر به «کازان» فرصت خوبی را فراهم می‌کند تا رؤسای دو کشور ایران و روسیه پیرامون روابط دو کشور و چشم‌اندازهای جدیدی که می‌توانند ترسیم کنند گفت‌وگو و تبادل‌نظر کنند.
اجلاس بریکس اولین دیدار را برای رؤسای جمهوری ایران و روسیه فراهم نمی‌کند، قبل از این و در حاشیه حضور در همایش بین‌المللی «ارتباط متقابل زمان‌ها و تمدن‌ها- مبنای صلح و توسعه» که به مناسبت سیصدمین سالگرد «مختومقلی فراغی» در ترکمنستان برگزار شد، رییس‌جمهوری کشورمان با همتای روسی خود دیدار کرد و به «ولادیمیر پوتین» گفت: از نظر اقتصادی و فرهنگی ارتباطات ما روزبه‌روز تقویت شده و قوی‌تر می‌شود. روند رو به رشد همکاری‌های ایران و روسیه باتوجه‌به اراده رهبران عالی دو کشور به ضرورت تقویت این ارتباطات باید تسریع شود. رییس دولت دورخیز روابط اقتصادی تهران -مسکو را از ترکمنستان برداشت و در کازان روسیه دوباره آن را پیگیری می‌کند.

سفر به روسیه از نظر توسعه مناسبات اقتصادی اهمیت دارد
فرشاد ابراهیم‌پور، نایب‌رییس گروه دوستی ایران و روسیه در مجلس درباره اهمیت سفر پزشکیان به روسیه با بیان اینکه سفر پزشکیان به این کشور با توجه به شرایط منطقه دارای اهمیت بسیاری است، گفت: باتوجه‌به شیطنت‌های رژیم صهیونیستی در سطح منطقه، سفر رییس‌جمهوری به روسیه از نظر هماهنگی با روسیه و دیگر کشورهای همسو حائز اهمیت است. وی با تاکید بر جایگاه روسیه در مناسبات منطقه‌ای، اظهار کرد: همچنین انجام این سفر به منظور توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای مختلف و توسعه روابط بازرگانی و… می‌تواند از اهمیت زیادی برخوردار باشد.
به‌هرحال از اول تا سوم آبان تصمیمات و مواضع مهمی در اجلاس بریکس اتخاذ می‌شود که به نفع اعضا خواهد بود و طبیعتا دشمنان از این اجلاسیه‌ها که برای طرفین نتایج مبارکی را به همراه خواهد داشت خشمگین و نگران می‌شوند. فقط کافی است از روز افتتاحیه اجلاس کنشگری‌های رسانه‌های لندن‌نشین را بررسی کرد.