آگاه: با آغازبه‌کار دولت سیزدهم طرح نهضت ملی مسکن از مرداد۱۴۰۰ در برنامه دولت قرار گرفت؛ طرحی که مطابق آن قرار بود سالانه یک‌میلیون واحد مسکونی احداث شود. ثبت‌نام‌هایی هم از متقاضیان صورت گرفت و طی چند مرحله هفت‌میلیون خانوار در این طرح ثبت‌نام کردند. از این هفت‌میلیون نفر، پنج‌میلیون نفر در بررســی‌های اولیه و ۱.۸میلیون نفر در بررسی‌های نهایی حائزشرایط دریافت مسکن حمایتی مشخص شدند. اما پس از بررسی اولیه مدارک متقاضیان در سامانه طرح‌های حمایتی مسکن از سابقه سکونت یا مالکیت مطابق با آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و قوانین مسکن ۱.۸میلیون نفر تایید نشدند. باقی نیز به‌دلیل مراجعه‌نکردن، پرونده‌شان مورد بررسی قرار نگرفته است. مطابق بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس، عرضه واحدها در محلی دور از تقاضا، ابهام در پروژه و عدم استطاعت مردم از مهم‌ترین عوامل موثر بر استقبال‌نکردن از طرح نهضت ملی مسکن به شمار رفته است.
اما ظاهرا اوضاع تولید مسکن آنطور که انتظار می‌رفت پیش نرفته است. دولت سیزدهم برنامه ساخت چهارمیلیون واحد مسکونی طی چهار سال را در دستورکار داشت و در پایان کار خود اعلام کرد برای ۲.۶میلیون واحد مسکونی زمین تهیه کرده و ۵۰۰هزار واحد را افتتاح کرده است.
با پایان کار دولت سیزدهم، وزارت راه و شهرسازی دولت چهاردهم می‌گوید که باید از آمارسازی دست برداریم. ظاهرا هدف وزارتخانه تامین مسکن برای متقاضیان موثر است. فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی دو روز قبل گفت: من درباره تعهدی که سال‌های اخیر داده‌ایم و حدود ۷۸۰هزار نفر از مردم پول واریز کردند، توضیح می‌دهم که دولت فعلی را هم متعهد می‌کند این روند را تسریع کنیم تا مسکن به آنان تعلق گیرد. باید در این زمینه بنا بر بودجه‌ای که تخصیص داده می‌شود پیش برویم.
کمبود بودجه لازم برای ساخت مسکن، مسئله‌ای است که در سه سال گذشته همواره ازسوی کارشناسان، سازندگان، مسئولان و رسانه‌ها مطرح شده اما طرح نهضت ملی مسکن که با هدف ساخت سالانه یک‌میلیون واحد مسکونی در سه سال گذشته با دو معضل پایین بودن توان متقاضیان واقعی و کمبود منابع بانکی مواجه بوده و هنوز این دو مشکل حل نشده است.
وزیر راه‌وشهرسازی در پاسخ به پرسشی درخصوص تحویل‌دهی مسکن به متقاضیان، اظهار کرد: متاسفانه در ۶ماه گذشته به دلیل اینکه منابع مالی به تسهیلاتی که باید به متقاضیان مسکن انجام می‌گرفت، تزریق نشده بود، رکودی از بهمن سال گذشته گریبانگیر خانواده‌ها در سراسر کشور شد.
رکودی که صادق از آن صحبت می‌کند مربوط به طرح نهضت ملی مسکن است اما بازار مسکن هم از رکود بی‌نصیب نمانده که علت آن به گرانی بیش‌ازحد مسکن مربوط می‌شود؛ رکودی که آمار و ارقام بانک مرکزی و واسطه‌های ملکی نیز آن را تایید می‌کنند. طبق آخرین آمار منتشرشده ازسوی بانک مرکزی، متوسط قیمت مسکن شهر تهران در مردادماه امسال به ۸۸میلیون و ۵۰۰هزار تومان رسیده بود.
اگرچه آمار رسمی از قیمت مسکن در شهریور و مهرماه منتشر نشده اما بررسی میدانی فایل‌های فروش، نشان می‌دهد قیمت مسکن طی دو ماه گذشته نیز رشد چشمگیری نداشته است. علاوه‌بر این، تعداد معاملات مسکن نیز چنگی به دل نمی‌زند. منصور غیبی، کارشناس اقتصاد مسکن با اشاره به همین نشانه‌ها به تجارت‌نیوز گفته است که اکنون فرمان مدیریت معاملات مسکن در دست خریداران است و از همین رو این زمان، بهترین فرصت خرید خانه به شمار می‌رود.
قیمت مسکن طی چند ماه گذشته، با رشد قابل‌توجهی روبه‌رو نشده و به نظر میرسد، رکود بازار یکی از علل ثبات قیمت مسکن بوده است. در آخرین آمار منتشرشده ازسوی بانک مرکزی، میزان معاملات مسکن در مرداد سال جاری در تهران بالغ بر ۳۶۶۵فقره بوده که نسبت‌به مرداد سال گذشته تنها حدود یک‌دهم واحد درصد افزایش یافته است. آیا می‌توان گفت که بازار مسکن وارد دوره رکود عمیق شده است؟ آیا انتظار کاهش بیشتر قیمت مسکن، منطقی است؟ اکنون فرصت خرید خانه است؟
تقاضای مصرفی در بازار مسکن فعال شده است
منصور غیبی، تحلیلگر اقتصاد مسکن بیان کرد: «آنچه ما اکنون در بازار مسکن می‌بینیم، موید این نکته است که مصرف‌کنندگان، خصوصا کسانی که قصد دارند متراژ کوچک را به بزرگ‌تر تبدیل کنند، حضور فعالی در بازار دارند.» او افزود: «آنها در حال انجام بررسی‌های میدانی، هم ازلحاظ قیمت و هم تعیین شرایط پرداخت برای فروشندگان هستند.»غیبی اظهار کرد: «بااین‌حال، این سوال و جواب، بازار اقتصاد مسکن را غنا نمی‌بخشد؛ یعنی تعداد علاقه‌مندان به نشستن پای معامله، درحال‌حاضر خیلی بالا نیست.» او اضافه کرد: «البته نمی‌خواهیم برچسب تعریف رکود عمیق به این بازار بزنیم، بلکه رصد بازار نشان می‌دهد که بالاخره، اتفاقاتی در زمینه خرید و فروش شکل می‌گیرد.»
تحرکات بازارهای رقیب مسکن، خریداران ملک را معطل کرده است
این کارشناس اقتصاد مسکن عنوان کرد: «اما آنچه به‌نوعی خریداران واحدهای مسکونی را معطل خود کرده، نگاه آنها به بازارهای موازی و رقیب بازار مسکن است.» او تشریح کرد: «برای مثال، اینکه اوضاع ارزهای خارجی، التهابات مربوط به بازار سکه و طلا و حتی رفتار بورس چگونه خواهد بود، بر نگاه آنها اثر می‌گذارد.»
غیبی در ادامه اضافه کرد: «از سوی دیگر، متقاضیان مسکن شاهد هستند که رفتار حکمرانی اقتصادی و دولتی ما نیز این بازارها را تحت کنترل دارد و دولت، به امید کاهش این التهابات، خود وارد عمل شده است.» او افزود: «مردم همه این موارد را رصد می‌کنند و اکنون، مردم ما مردمی با مطالعه و درک بالا هستند که این اوضاع را رصد می‌کنند و خودشان تصمیم می‌گیرند که چه اقداماتی باید انجام دهند.» این تحلیلگر اقتصاد مسکن اظهار کرد: «بااین‌حال ما بارها گفته‌ایم که درحال‌حاضر فرصتی برای خریداران فراهم است تا وضعیت پرداخت و شرایط خرید را تعیین کنند. حتی روی قیمت، چانه‌زنی و شرایط را برای خود محدود می‌کنند.» غیبی افزود: «از طرفی، افرادی که کاسب‌کارانه از قبل وارد بازار مسکن شده و خرید ملکی کرده‌اند، اکنون در حال فروش ملک خود هستند و می‌توانند به قیمت مناسب و در راستای خواست مصرف‌کنندگان و خریداران اقدام کنند که این اتفاق نیز در حال رخ‌دادن است.»
مردم منتظر کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت مسکن نباشند!
این کارشناس بازار مسکن با تاکید بر اینکه اکنون فرصت مناسبی برای ورود به بازار املاک است، بیان کرد: «متقاضیان مسکن به امید کاهش ۲۰ تا ۳۰درصدی قیمت مسکن نباشند. ممکن است کوچک‌ترین التهابی که در حوزه اقتصاد مسکن ایجاد شود، موجب افزایش هیجانی و پیش‌بینی‌نشده‌ای شود و دوباره مصرف‌کنندگانی که بیش از حد تعلل داشته‌اند، متضرر شوند.» غیبی ابراز امیدواری کرد با سیاست‌گذاری‌های متناسب و غنای بازار اقتصاد مسکن، تمام مصرف‌کنندگان جامعه به مطلوب خود، یعنی خرید آپارتمان برسند.