آگاه: در این حادثه دلخراش که از ساعات اولیه روز یکم مهرماه هموطنان را در شوک فروبرد، درنهایت کارگران جان خود را از دست دادند و خانواده‌های بسیاری داغدار شدند؛ آن هم کارگرانی که درست سه سال قبل از بازدید رییس‌جمهوری شهید از مشکلات و رنج‌های کار خود در همین معدن سخن گفته بودند.
عملیات امداد و نجات کارگران محبوس در مدتی که دو تونل آن به دلیل انفجار ریزش کرده بود، کار آسانی نبود، به‌طوری‌که حتی ساعت‌ها پس از وقوع انفجار در تونل، نشت گاز متان ادامه داشت و کار امدادرسانی را هم دچار وقفه کرد. با انتشار اخبار اولیه از وقوع حادثه، مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری که در آستانه عزیمت به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل بود، به وزرای کشور، صمت، بهداشت و استاندار خراسان جنوبی دستور رسیدگی و بررسی ابعاد حادثه در معدن زغال‌سنگ را صادر کرد و خواستار بسیج همه امکانات برای تسریع در پیگیری وضعیت مصدومان حادثه شد. پس از آن رؤسای سازمان مدیریت بحران کشور و رییس جمعیت هلال‌احمر به‌سرعت خود را به طبس رساندند تا از نزدیک بر روند امدادرسانی و نجات مصدومان نظارت داشته باشند؛ وزیر بهداشت نیز به اورژانس کشور و دانشگاه علوم پزشکی بیرجند دستورات لازم را برای امدادرسانی صادر کرد و وزرای کشور و صنعت معدن و تجارت نیز خود را به خراسان جنوبی رساندند؛ به‌طوری‌که نخستین جلسه مدیریت بحران ساعاتی پس از وقوع حادثه در محل معدن زغال‌سنگ طبس برگزار شد. حادثه به قدری جانسوز بود که سه روز عزای عمومی اعلام شد و رهبر انقلاب اسلامی در پیامی ضمن تسلیت به خانواده‌های داغدار، بر لزوم بیشترین تلاش برای امدادرسانی به کارگران تاکید کردند. در همین ارتباط، مجلس شورای اسلامی نیز هیات ویژه‌ای را برای پیگیری حادثه عازم منطقه کرد و رییس قوه قضاییه نیز بر رسیدگی به موضوع و برخورد با عوامل و عناصر، قصور یا تقصیرهای احتمالی، باید با آسیب‌شناسی و تمهید و تدبیر از وقوع اتفاقات مشابه جلوگیری شود.
گزارش مجلس در مورد حادثه انفجار معدن طبس
نظارت مجلس شورای اسلامی فقط محدود به اعزام هیات ویژه‌ای به طبس نشد؛ اول آبان‌ماه گزارش مشترک کمیسیون‌های صنایع و معادن، اجتماعی و اصل ۹۰ قانون اساسی درمورد حادثه انفجار معدن زغال‌سنگ پروژه ۵ طبس منتشر شد. در جمع‌بندی گزارش مذکور که از سوی زهرا سعیدی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن در صحن مجلس قرائت شد و متن کامل آن در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت، آمده بود: «ارائه راهکارهای پیشنهادی وقوع حوادث متعدد با تعداد کشته‌های بالا در معادن زغال‌سنگ کشور نشان می‌دهد که سلسله بازرسی‌ها و نظارت‌های فعلی دارای اشکالات متعدد است و موجب عدم تاثیر ویژه آیین‌نامه ایمنی معادن (مصوب ۱۳۹۱) در روند حوادث این معادن شده است. همچنین وجود الزامات متعدد در بحث ایمنی معادن (بدون هر نوع نظام اولویت‌بندی) منجر به‌نوعی عادی‌سازی در زمینه نقایص ایمنی معادن شده است.»
حمایت دولت از بازماندگان حادثه طبس
پس از وقوع این حادثه دردناک که منجر به درگذشت کارگران معدن طبس شد، وزارت صمت اقداماتی از جمله احیای دفتر نظارت بر معادن، تشکیل گروه ویژه بررسی ایمنی معادن زغال‌سنگ در وزارت صمت، تهیه و انتشار پیش‌نویس دستورالعمل ماده۵۵ آیین‌نامه اجرایی قانون معادن و تبصره ذیل آن در حوزه مسائل فنی، ایمنی و حوادث معدنی وزارت صمت در راستای اجرای آیین‌نامه اجرایی ماده۲۴ قانون بهبود مستمر محیط کسب صورت گرفت. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در کنار استمرار بازرسی از معادن و اختصاص آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، بر پرداخت مستمری، حق و حقوق خانواده‌های بازماندگان تاکید کرده است. در همین زمینه احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: که از آنجایی که ما مشکلات تعطیلی معدن را می‌دانیم، در هیات وزیران مصوب کردیم که بودجه لازم برای پرداخت سه ماه حقوق کارگرانی که در این معادن مشغول به کار هستند انجام شود و در بودجه امسال سازمان برنامه و بودجه ردیفی را برای ایمنی معادن اختصاص داد. وی همچنین از اختصاص یک میلیارد تومان به خانواده‌های جانباختگان حادثه معدن طبس خبر داده است که احکام جانباختگان معادن صادر و بیمه تکمیلی آنها نیز برقرار شده است. ضمن هر کدام از این افراد، ۲۰۰میلیون تومان بیمه مسئولیت داشتند که یک‌میلیارد تومان به آنها اختصاص داده شده است.
هنوز اربعین کارگران معدن فرانرسیده بود که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران در پاستور حیاط دولت به تشریح برنامه‌های قوه مجریه در حمایت از بازماندگان معدن طبس پرداخت و اعلام کرد: وزارت راه نیز به همسر و فرزندان جانباختگان یک دستگاه آپارتمان تحویل داد، قیمت تمام‌شده این واحدها با لحاظ تخفیف‌ها به‌صورت نیمی رایگان و نیمی به‌صورت اقساط با بازپرداخت ۱۸ساله تحویل شد. شروع اقساط نیز از سال سوم سکونت انجام می‌شود، احکام مستمری‌بگیران این حادثه نیز پس از ۱۸روز صادر شد. او اظهار کرد: تامین لوازم منزل برای خانواده جانباختگان حادثه معدن طبس از دیگر اقدامات دولت چهاردهم بود، چهار قلم یخچال، جاروبرقی، فرش و ماشین لباسشویی ازسوی وزارت صمت تهیه شده است. علاوه‌بر گزارش مبسوطی که خانم سخنگوی به رسانه‌ها ارائه کرد، شورای اطلاع‌رسانی دولت هم ۸آبان‌ماه در آستانه چهلمین روز حادثه رخ‌داده در معدن «معدنجو» در طبس اطلاعیه‌ای صادر و برخی از اقدامات انجام‌شده ازسوی دولت را اعلام کرد. متن کامل اطلاعیه در خبرگزاری‌ها مخابره شد. شورای اطلاع‌رسانی دولت در بند پایانی گزارش مشروح خود از برگزاری مراسم چهلین روز درگذشت مردان «سنگ و آهن» در طبس خبر داده بود.
حاشیه‌هایی از مراسم یادبود جانباختگان طبس
روز پنج‌شنبه ۱۰آبان‌ماه مراسم چهلمین روز حادثه معدن طبس با حضور چهار عضو کابینه یعنی وزاری صمت، کار، راه و معاون اجرایی رییس‌جمهوری برگزار شد؛ این مراسم یک سخنران ویژه هم داشت و آن محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی بود. همان روز مسعود پزشکیان به قم رفته بود و با مراجع عظام تقلید درحال دیدار و گفت‌وگو بود، اما رییس قوه مقننه خود را به طبس رساند تا هم با بازماندگان حادثه همدردی کند و هم در مراسم چهلم حضور یابد و به ایراد سخنرانی بپردازد.
در جریان این مراسم، برخی از خانواده‌ها از اقدامات دولت در این چهل روز تقدیر کردند و برخی دیگر خواهان توجه و تخصیص امکانات بیشتر به خانواده‌ها بودند که مسئولان نیز قول دادند تا هر گونه اقدام لازم را صورت دهند. چهلمین روز جانباختگان معدن طبس با حاشیه‌های جالبی نیز همراه بود. وقتی «هلنا» فرزند یکی از معدنچیان جانباخته در حادثه معدن طبس دلنوشته‌ای خود را از روی کاغذ خواند، احساسات شرکت کنندگان در مراسم را برانگیخت. او درد دل خود را با مسئولان درمیان گذاشت و گفت که «من دختر محمد مرادی، از کارگران جانباخته معدن طبس هستم که می‌خواهم درددلم را بعد از ۴۰روز از مرگ پدرم بگویم؛ بابا جان از مدرسه که برگشتم با شادی به سمت خانه آمدم و می‌خواستم بعد از یک هفته دلتنگی ببینمت اما خانه سرد و تاریک بود و امیدم ناامید شد. من با شادی برمی‌گشتم تا با خنده‌هایت و با محبت پدرانه‌ات دلتنگی‌ام را خالی کنی اما نمی‌خواهم و دوست ندارم دیگر از آن ۴۰روز سخت و غمبار بگویم. فقط باباجان بدان دلم خیلی برایت تنگ بود و این دلتنگی و دیدار به قیامت افتاد و دلم تنگ ماند.» پس از مراسم فرزانه صادق، وزیر راه از هلنا خواست به کنارش بیاید و ضمن اینکه او را در آغوش گرفت از هلنا دلجویی کرد. باز در حاشیه این مراسم، وقتی رییس قوه مقننه با جمعی از مردم و خانواده داغدار حادثه معدن طبس روبه‌رو شد، ایستاد و دغدغه‌ها و مطالباتشان را شنید و وعده داد که پیگیر مطالبات آنها باشد. حضور دولتمردان و مسوولان فقط به برگزاری مراسم چهلم محدود نشد، بلکه آنها نشستی رودررو با خانواده جانباختگان برگزار کردند و باز صحبت‌هایشان را شنیدند و درنهایت هم واحد مسکونی اهدایی دولت به آنها ازسوی معاون اجرایی رییس‌جمهوری و وزیر راه و شهرسازی تحویل داده شد. آنچه از سوی رییس خانه ملت و چهار عضو کابینه در مراسم یادبود قربانیان معدن صورت گرفت قابل تمجید است؛ درست است که حادثه معدن سخت و جانکاه است اما همین حضور میدانی می‌تواند در کاهش آلام مصیبت‌زدگان موثر باشد. به‌هرحال شنیدن صدای مردم و تلاش برای کاهش مشکلات آنها در شرایط فعلی منطقه و شیطنت‌هایی که رسانه‌های بیگانه و معاند علیه کشورمان انجام می‌دهند تا شکاف‌های اجتماعی را پررنگ کنند، بسیار مهم است؛ البته انتظار می‌رود مسئولان ذی‌ربط هم مدیریت‌ها و نظارت‌های خود را دقیق و درست اعمال کنند تا دیگر ما شاهد این جنس حوادث که کشور را داغدار می‌کند نباشیم.