۱۶ آبان ۱۴۰۳ - ۰۰:۳۲

ماهواره سنجشی «کوثر» و ماهواره «هدهد» در نخستین ساعات روز سه‌شنبه ۱۵ آبان ازسوی ماهواره‌بر سایوز روسی از پایگاه «وستوچنی» روسیه پرتاب شدند و با موفقیت در مدار قرار گرفتند. پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد»، نهمین پرتاب فضایی ایران طی دو ماه اخیر محسوب می‌شوند. این ماهواره‌ها، حاصل تلاش چهارساله شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان «امید فضا» و «دیده‌پرداز صبا» هستند.

آگاه: ماهواره کوثر اولین محصول فضایی شرکت دانش‌بنیان امیدفضاست که طراحی آن در تابستان ۱۳۹۸ آغاز شد. این ماهواره از استاندارد ماهواره‌های مکعبی پیروی می‌کند که باعث کاهش زمان و هزینه فرآیند ساخت می‌شود. این ماهواره مجهز به دوربین‌هایی در طیف NIR و RGB است. کوثر اولین ماهواره ایرانی با وضوح متوسط ۳.۴۵ متر GSD است که به معنای پیشرفته‌ترین ماهواره تا سال۱۴۰۰ در ایران است.
ماموریت این ماهواره در حوزه نقشه‌برداری مرتبط با اراضی کشاورزی است. ماهواره «کوثر» یک ماهواره سنجشی با وضوح تصویر ۳.۵متر است و با وزن ۳۰کیلوگرم دارای عرض تصویر رنگی ۱۵کیلومتر است. همچنین عمر مداری این ماهواره، سه‌ونیم‌سال است. نرخ تصویربرداری این ماهواره ۶ فریم بر ثانیه است.

مشخصات هدهد ایرانی
ماهواره هدهد نیز یک ماهواره با استاندارد ماهواره‌های مکعبی است و ماموریت آن ایجاد بستر اختصاصی ارائه خدمات اینترنت اشیای بین‌المللی باند باریک است. نحوه انجام ماموریت این ماهواره به صورتی است که پس از دریافت پیام کاربر زمینی آن را ذخیره کرده و در موقعیت مناسب برای کاربر موردنظر ارسال می‌کند.
مزیت استفاده از ماهواره هدهد در زمینه ارائه خدمات اینترنت اشیا، یکپارچگی و عدم وابستگی به مرزها و پوشش‌دهی بین‌المللی است و توانایی ارائه این خدمات به مناطق دورافتاده، جنگلی و کوهستانی را دارد. بیشترین کاربرد خدمات ماهواره هدهد در بخش‌های کشاورزی، حمل‌ونقل و تدارکات و محیط‌زیست خواهد بود. وزن ماهواره هدهد چهار کیلوگرم، عمر مداری آن چهارسال و ارتفاع مداری نیز ۵۰۰کیلومتر است.
اما در بامداد سه‌شنبه، رییس سازمان فضایی ایران، تعدادی از اعضای تیم سازنده ماهواره‌ها و خبرنگاران رسانه در پژوهشگاه فضایی ایران، به تماشای پخش زنده پرتاب ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد» به نقطه مداری موردنظر نشستند و شاهد پرتاب موفق این دو ماهواره از پایگاه وستوچنی بودند. پژوهشگاه فضایی ایران هنگام پرتاب ماهواره‌های هدهد و کوثر حال و هوایی مملو از هیجان و خوشحالی را تجربه کرد.
سالاریه، رییس سازمان فضایی در این مراسم گفت: در ماه‌های گذشته، ماهواره چمران پرتاب شد که تست‌های آن با موفقیت انجام شده و گزارش آن در سایت سازمان فضایی درج شد. پرتاب‌های دیگری هم تا پایان سال پیش‌بینی کرده‌ایم که هم بین‌المللی و هم داخلی خواهند بود و ازسوی پرتابگر سیمرغ و پرتابگر قائم انجام خواهند گرفت. رییس سازمان فضایی در بخش دیگری از سخنانش گفت: یک کار بسیار بزرگ و ارزشمند که سازمان فضایی ایران شروع کرده ساخت پایگاه فضایی چابهار است که به‌نوعی خودش محل پرتاب است.

علت استفاده از پایگاه روسی
رییس سازمان فضایی درخصوص علت پرتاب ماهواره‌های کوثر و هدهد از پایگاه روسی وستوچنی گفت: مداری که ماهواره‌های سنجشی ایران معمولا در آن قرار می‌گیرند مدار خورشید آهنگ هستند که از پایگاه‌های داخلی امکان پرتاب و رسیدن به این مدار ممکن نیست. طبق گفته «سالاریه»، سال گذشته نیز ماهواره ایرانی پارس۱ از همین پایگاه روسی سایوز به مدار پرتاب شد؛ البته با احداث پایگاه چابهار، امکان دسترسی به مدارهای متناسب با ماهواره‌های سنجشی برای کشورمان فراهم خواهد شد و دیگر نیازی به استفاده از پایگاه روسیه نخواهد بود.
سالاریه همچنین ضمن بیان این مطلب که سازمان فضایی قراردادی را با شرکت خصوصی «امید فضا» در قالب خرید تصاویر ماهواره‌ای منعقد کرده است، افزود: برای نخستین‌بار قراردادی میان سازمان فضایی و بخش خصوصی منعقد شد که براساس آن سازمان فضایی بدون دخالت در امور مرتبط با ماهواره و پرتابگر آن، محصول نهایی را که تصاویر ماهواره‌ای است در اختیار بگیرد. بنا به گفته سالاریه، این رویکرد موجب می‌شود که شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان در حوزه طراحی و ساخت ماهواره و همچنین در پرتاب ماهواره، نقش‌آفرینی و نسبت به مدیریت ریسک‌های این حوزه اقدام کنند.

جهش فضایی در اوج تحریم
جمهوری اسلامی ایران از بدو تولد در بیش از چهار دهه گذشته همواره با تحریم‌های متعدد و پی‌درپی در همه بخش‌ها به‌ویژه علمی و فناوری ازسوی کشورهای غربی به‌خصوص آمریکا مواجه بوده است. دشمنان انقلاب اسلامی تصور می‌کردند با اعمال تحریم‌ها و در انزوا قراردادن می‌توانند ضمن عقب نگه‌داشتن ایران، کشورمان را از دستاوردهای روز جهانی محروم نگه دارند. این در حالی است که دانشمندان جوان ایرانی از جمله شهید تهرانی‌مقدم موفق شدند با شکستن پیله تحریم، دانش و فناوری فضایی و موشکی را در ایران بومی‌سازی کنند.
جمهوری اسلامی ایران از سال۱۳۸۸ با پرتاب ماهواره «امید» وارد باشگاه جهانی فضا شده است و در این مسیر، سازمان فضایی ایران برنامه‌ریزی برای استفاده از فضا و گسترش فناوری‌های فضایی در کشور را با استفاده از دانش بومی و همکاری‌های بین‌المللی در دستورکار خود قرار داد و توسعه فناوری ماهواره‌ای و مخابرات فضایی، سنجش‌ازدور، پرتاب و حمل‌ونقل فضایی، توسعه ایستگاه‌های زمینی و زیرساخت‌های مناسب برای هدایت و کنترل ماهواره‌ها و همچنین تربیت نیروی انسانی، از محورهای فعالیت این سازمان است.
با ایجاد زیرساخت‌های علمی، ایران اسلامی توانست علاوه‌بر طراحی و ساخت ماهواره‌ها، به‌سمت پرتاب آنها به فضا برود که این امر با توسعه پایگاه‌های فضایی محقق شد؛ از آن جمله می‌توانیم به پایگاه‌های فضایی «پایانه فضایی امام‌خمینی(ره) استان سمنان»، «پایگاه فضایی قم»، «مرکز فضایی البرز» و «پایگاه فضایی چابهار» اشاره کرد.
پایگاه فضایی سمنان مجموعه‌ای فضایی در جنوب‌غربی استان سمنان است که به‌عنوان بزرگ‌ترین پایانه فضایی کشور به شمار می‌رود. سکوی پرتاب ماهواره‌بر جمهوری اسلامی ایران با توانایی حمل محموله یک‌تنی که در روز ۱۵خرداد سال۱۳۹۱ افتتاح شد، یکی از بخش‌های پایگاه فضایی سمنان است. پایگاه فضایی چابهار نیز به‌عنوان طرحی کلان در دستورکار سازمان فضایی است که هدف‌گذاری فضایی ایران در این منطقه دستیابی به مدار ژئو است. این پایگاه به‌عنوان یک مرکز پرتاب غیرنظامی پیش‌بینی شده و قرار است در زمینه پرتاب موجود زنده، پرتاب ماهواره‌های سنجشی و ماهواره‌های مخابراتی در مدار زمین آهنگ فعالیت کند. اما علاوه‌بر توسعه پایگاه‌های فضایی، توسعه ماهواره‌برها نیز در دستیابی کشور به چرخه طراحی تا تولید ماهواره‌های بومی موثر بوده است. 
«ماهواره‌بر سفیر» در سال۱۳۸۷ و «سیمرغ -۲» در سال۱۳۹۶ طراحی و ساخته شد و پس از آن ماهواره‌برهای «سریر» و «سروش» نیز برای حمل ماهواره‌ها عرضه شدند.
طبق سخنان سردار «علی جعفرآبادی» فرمانده فضایی نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در رابطه با خودکفایی در تولید سوخت ماهواره‌برها، در موتورهای سوخت جامد هیچ کشوری به ایران نه دانشی می‌دهد، نه صنعت و نه اطلاعاتی می‌دهد؛ اما ما پنجمین کشور هستیم که فناوری پرتاب سوخت جامد را داریم؛ البته اگر آن نازل متحرک را هم حساب کنیم که یک فناوری به‌روز دنیاست، ما چهارمین کشور هستیم، یعنی کلا چهار کشور در این حوزه کار کرده‌اند.