آگاه: بررسی میدانی «آگاه» از عرضه‌کنندگان مرغ نشان می‌دهد هیچ‌یک از فروشندگان، از قیمت مصوب مرغ پیروی نمی‌کنند و برای این کار دستاویزهای مختلفی دارند. یکی از آنها بسته‌بندی و دیگری قطعه‌بندی گوشت مرغ به‌رغم ممنوعیت بهداشتی مصوب سه سال پیش است؛ به‌طوری‌که با این کار قیمت‌ها از محدوده تعیین‌شده ازسوی اتحادیه و وزارت جهاد کشاورزی خارج می‌شوند. درحالی‌که نرخ مصوب مرغ کشتار روز ۸۳هزار و ۵۰۰تومان به ازای هر کیلو تعیین شده اما بازار نسبت‌به تغییرات روزانه قیمت‌ها و تورم، قیمت تعیین و به مصرف‌کننده تحمیل می‌کند. طبق مشاهدات به‌عمل‌آمده، روز گذشته گوشت مرغ در فروشگاه‌های واقع در مناطق ۷، ۱۱ و ۱۲ تهران بین ۱۰۵ تا ۱۱۸هزار تومان در واحد کیلوگرم فروش می‌رفت.
«قیمت مصوب مرغ؟... شوخی می‌کنی؟... این قیمت کی اعلام شده؟... تا کی اعتبار دارد؟... کدام مغازه و فروشگاهی به آن عمل می‌کند؟... هر مغازه‌ای هر قیمتی که بخواهد مرغ را می‌فروشد.» اینها را خانمی می‌گوید که یک چرخ خرید نیمه‌پر دنبال خود می‌کشد و داخل یخچال مرغ‌فروشی را ورانداز می‌کند. از نگاهش نارضایتی می‌بارد اما معلوم نیست قیمت‌ها رضایتش را جلب نکرده‌اند یا کیفیت گوشت مرغ‌ها که به‌نوبه خود تنوع دارند.
آمار مرغی
براساس گزارش مرکز آمار ایران، مقدار تولید گوشت انواع طیور در کشتارگاه‌های کشور در مهر گذشته، براساس وزن لاشه‌های قابل‌مصرف کشتارشده ۲۲۱۸۵۱تن بوده است. همچنین تعداد انواع طیور زنده وارد شده به کشتارگاه‌های کشور، ۱۱۶۲۶۴هزار قطعه به وزن ۲۹۱۹۱۹تن بوده و از این تعداد، در حدود ۱۱۵۲۴۸هزار قطعه لاشه قابل‌مصرف به وزن ۲۲۱۸۵۱تن به بازار عرضه شده است. تعداد لاشه‌های قابل‌مصرف مرغ کشتارشده در ماه مهر، ۱۱۳۳۰۳هزار قطعه به وزن ۲۱۶۷۳۵تن بوده که این تعداد در ماه مشابه سال قبل، ۱۰۷۴۷۶هزار قطعه به وزن ۲۰۱۱۹۰تن بوده است. استان مازندران با ۲۰۳۵۷هزار قطعه به وزن ۳۷۵۱۳تن بیشترین تعداد و وزن را در این ماه به خود اختصاص داده است. درعین‌حال که متوسط وزن لاشه قابل‌مصرف مرغ ۱٫۹۱کیلوگرم بوده است.
این گزارش در ادامه نشان می‌دهد مقدار تولید گوشت انواع طیور در کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر ۱۴۰۳ نسبت‌به ماه قبل (شهریور۱۴۰۳) در حدود هفت درصد افزایش داشته است. همچنین مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر ۱۴۰۳ با ماه مشابه سال ۱۴۰۲، نشان‌دهنده افزایش ۹درصدی مقدار تولید گوشت انواع طیور است. مقدار عرضه گوشت طیور در مهر۱۴۰۳ نسبت به ماه مشابه سال قبل برای مرغ هشت درصد، برای بوقلمون ۸۶درصد، برای بلدرچین ۶درصد و برای شترمرغ ۱۳۱درصد و برای سایر انواع طیور ۵۴درصد افزایش داشته است.
در مهر سال جاری، شاخص قیمت تولیدکننده بخش مرغداری‌های صنعتی کشور برابـر بـا ١٥٧٩.٤ بوده اسـت کـه نسبت به ماه قبل (تورم ماهانه) ٥.١درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه‌به‌نقطه) ١١.٩درصد افزایش یافته است. در مـاه موردبررسی میانگین شاخص قیمت در ۱۲ماه منتهی به ماه جاری نیز نسبت به دوره مشابه سـال قبـل (نـرخ تـورم سـالانه) ٢٦.٩درصـد افزایش یافته است.
در مهر ١٤٠٣ تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش مرغداری‌های صنعتی کشور نسبت به ماه قبل (تورم ماهانه) به ٥.١درصد رسـید که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل (٩.٠درصد)، ٣.٩واحد درصد کاهش یافته است. در میان قلم‌های مرغداری‌های صـنعتی، کمتـرین تورم نسبت به ماه قبل مربوط به قلم «تخم‌مرغ نطفه‌دار» (٤.٠درصد) و بیشترین آن مربوط به قلم «مرغ حذفی» (١٢.٣درصد) گزارش شده است.
تهدیدی برای حذف مرغ از سبد کالای خانوار
در مهر ١٤٠٣، تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش مرغداری‌های صنعتی کشور نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطـه بـه نقطـه) ١١.٩درصد بوده است که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل (٩.٠درصد) ٢.٩واحد درصد افزایش داشته است. به عبـارتی، میـانگین قیمـت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات مرغداری‌های صنعتی به ازای تولید قلم‌های خود در داخل کشور، در مهرماه ١٤٠٣ نسـبت‌بـه مـاه مشابه سال قبل، ١١.٩درصد افزایش دارد. در بین قلم‌های مرغداری‌های صنعتی، بیشترین تورم نقطه به نقطه مربوط بـه قلـم « تخـم مـرغ نطفه دار» (٣٤.٦درصد) و بیشترین میزان کاهش آن مربوط به قلم «کود» (-١٥.٢درصد) است. در مهرماه ١٤٠٣ تغییرات میانگین شاخص قیمت تولیدکننده محصولات مرغداری‌های صنعتی در داخل کشور در ۱۲ماه منتهی به این ماه نسبت به مدت مشابه در سال قبل به ٢٦.٩درصد رسید که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل (٣٠.٤درصد)، ٣.٥ واحد درصد کاهش نشان می دهد. در ماه مورد بررسی، در میان قلم های مرغداری‌های صنعتی کشور، کمترین تورم سالانه مربوط به قلم «مرغ حذفی» (٦.٦ درصد) و بیشترین آن مربوط به قلم «تخم مرغ نطفه دار» (٦٠.٢درصد) است.
به بیان دیگر نه‌تنها عدم پایبندی به نرخ مصوب در قیمت‌گذاری‌ها به چشم می‌خورد بلکه همین عدم پایبندی هم خود طیفی از قیمت‌ها را شامل می‌شود که یکی از فروشندگان سرشلوغ مرغ در منطقه۱۲ تهران، آن را به تفاوت قیمت اجاره مغازه و حقوق کارگر، مالیات و... مرتبط می‌داند. درعین‌حال که قیمت مرغ تابع مستقیم افزایش قیمت در سایر نهاده‌هاست که این شرایط به‌نوبه خود تهدیدی برای حذف مرغ از سبد کالای خانوار به شمار می‌رود؛ اتفاقی که برای گوشت قرمز افتاد و آنقدر گران شد که مردم قید خرید آن را زدند.
خوش‌بینی جناب کارفرما
در این میان، مدیران وزارت کشاورزی همچون محمدابراهیم حسن‌نژاد، معاون امور تولیدات دامی این وزارتخانه، به کاهش و ثبات قیمت مرغ خوش‌بین هستند و افزایش قیمت موجود را مقطعی و ناشی از چالش‌های جوجه‌ریزی شهریور می‌دانند. البته لابه‌لای گفته‌های این مقام مسئول ظرافت‌هایی هم وجود دارد که از چشم رسانه و از جیب مصرف‌کننده دور نمی‌ماند. مثلا وی تاکید دارد: باتوجه‌به شرایط موجود و قیمت نهاده‌های دامی نرخ قابل‌قبول در ازای هر کیلوگرم مرغ بین ۹۰ تا ۹۵هزار تومان است. این تفاوت در قیمت اعلامی حسن‌نژاد و قیمت مصوب، نشان می‌دهد مسئولان امر هم چندان به قیمت‌های مصوب اعتقاد ندارند و جبران کاهش جوجه‌ریزی در شهریور، درنهایت به ثبات قیمت‌های غیرمصوب و غیررسمی کمک کند، وگرنه کاهش یا رسیدن به قیمت مصوب که در ماه‌های آینده که منتهی به ماه مبارک رمضان و عید نوروز هستند اتفاق نخواهد افتاد. در مهر امسال میزان جوجه‌ریزی بالای ۱۴۵میلیون قطعه بوده و در تمام ماه‌های سال روند جوجه‌ریزی نسبت‌به سال گذشته افزایشی بوده و برنامه‌ریزی شده تا روند افزایشی تا پایان سال باقی بماند. به گفته حسن‌نژاد، براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده تا پایان سال بین ۱۴۵ تا ۱۵۰ میلیون قطعه متناسب با نیاز و مناسبت‌هایی که تا پایان سال وجود دارد تولید انجام خواهد شد.
از سوی دیگر و طبق اعلام علی ابراهیمی مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی قیمت کنونی هرکیلو مرغ زنده بین ۶۲ تا ۶۶هزار تومان است که با احتساب هزینه تمام‌شده تولید، قیمت تمام‌شده هرکیلو مرغ زنده بیش از ۶۵هزار تومان است. وی درباره آخرین وضعیت بازار جوجه یک‌روزه نیز افزود: قیمت جوجه تاثیر مستقیمی در گوشت مرغ دارد، در این راستا با همکاری انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه، هر قطعه جوجه با نرخ ۲۵هزارتومان در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌گیرد که انتظار می‌رود استمرار این همکاری بر قیمت جوجه یک‌روزه اثر بگذارد، به‌طوری‌که بازار به تعادل برسد. همچنین بنا بر اعلام مرکز آمار حداکثر سرانه مصرف مرغ ۳۲کیلوگرم است که با احتساب جمعیت ۸۵میلیون نفری و با وجود افزایش گاه‌وبی‌گاه قیمت‌ها، کمبودی در عرضه مرغ نداشتیم و به‌واسطه سیاست‌ها مبنی بر افزایش جوجه‌ریزی‌ها، تولید مرغ نسبت‌به مدت مشابه سال قبل ۱۹ تا ۲۰درصد رشد داشته است.نکته مسلم این است که افزایش قیمت‌ها نه به‌دلیل کاهش تولید که وابسته به عوامل دیگری است که آنها از تورم تاثیر مستقیم می‌پذیرند و قیمت‌گذاری بدون توجه به تورم سرنوشتی دارد که دیروز در فروشگاه‌های عرضه مرغ شاهد آن بودیم.