آگاه: حضور در مراسم تجلیل از اندیشمند مردم‌مدار حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج شیخ حسین انصاریان؛ حضور در منزل استاد ارجمند دکتر محمدعلی موحد شاعر، نویسنده، مولاناشناس و عرفان‌پژوه و از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و گفتگویی بی‌پیرایه با این فرهیخته گرامی؛ حضور در منزل استاد بزرگ فلسفه استاد رضا داوری اردکانی، استاد برجسته فلسفه و اندیشمند ایرانی و دیدار و گفتگوی صمیمانه با ایشان؛ حضور در تالار وحدت و همراهی با طنین موسیقی منظومه سیمرغ به رهبری استاد صاحب‌نام موسیقی فرهاد فخرالدینی و تجلیل و تکریم این هنرمند برجسته، نمونه‌هایی از این برنامه‌های فرهنگی است که نکاتی به شرح ذیل در این موضوع قابل‌توجه است:
۱- دقت‌نظر در این نکته که اساس تعالی و پیشرفت و تمدن‌سازی در تاریخ بشریت بر پایه فرهنگ، علم، دانش، اندیشه و هنر استوار است و جامعه‌ای از رشد و تعالی و شکوفایی و توسعه برخوردار می‌شود که فرهنگ و علم و اندیشه و هنر از جایگاه رفیع برخوردار بوده و اهالی علم و اندیشه و فرهنگ و هنر مورد تکریم قرار بگیرند.
۲- در اندیشه وحیانی و چارچوب تفکر قرآنی و اندیشه اسلام ناب، علم و اندیشه و تفکر از چنان ارج و قرب و جایگاهی برخوردار است که بارها در آیات الهی به آن توجه شده است آیاتی چون «... هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ...؛ آیا دانایان و نادانان با هم برابرند؟». (زمر؛۹) یا «... یَرْفَعِ اللهُ الَّذینَ امَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذینَ اُوتُوا العِلْمَ دَرَجاتٍ..؛ خدا مقام اهل ایمان و دانشمندان شما را (در دو جهان) رفیع گرداند. (مجادله؛۱۱) پس در اساس خلقت نیز اهل دانش و اندیشمندان از جایگاه رفیعی برخوردار هستند و تکریم و تجلیل از اندیشمندان مورد تاکید خداوند و اندیشه دینی است.
۳- در سخنان و سیره و سنت پیامبران خدا و خاصه نبی اکرم(ص) و اهل‌بیت گرامش(ع) نیز تعظیم و تکریم ساحت علم و اندیشه و عالم و اهل فرهنگ و دانش موردتوجه و تاکید قرار گرفته است. امیرمومنان(ع) فرمودند: «مَن وقَّرَ عالمِاً وَقَّرَ رَبَّه» کسی که عالمی را گرامی بدارد و تعظیم کند، پروردگارش را گرامی و بزرگ داشته است. (غررالحکم، ص۴۷) از همین رو در روایات اهل‌بیت(ع) بر احترام بر عالمان دین و احتراز از تحقیر و توهین به ایشان تاکید فراوان شده است. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «تواضَعُوا لِمَن طلبتم منه العلم؛ نسبت به کسی که از او علم می‌آموزید فروتن باشید.»(الکافی، ج۱، ص۳۶) و در حدیثی دیگر امیرالمومنین علی(ع) می‌فرمایند: «اذا رایتَ عالماً فکُن لَهُ خادماً؛ زمانی که به عالمی برخوردی خدمتگذار او باش» (غررالحکم، ص۴۷).
۴- از شاخصه‌ها و ویژگی‌های اصلی انقلاب اسلامی ساحت فرهنگی آن است و فرهنگ اساس و پایه انقلاب بود ولی متاسفانه این مهم آرام، آرام مورد بی‌مهری و کم‌توجهی قرار گرفت، درحالی‌که در اندیشه امامین انقلاب ساحت علم و اندیشه و فرهنگ از جایگاه رفیعی برخوردار است و مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر بارها و بارها به موضوع اهمیت فرهنگ توجه و تذکر داده‌اند و اشاره داشتند که: فرهنگ مایه اصلی هویت ملت‌هاست. فرهنگ یک ملت است که می‌تواند آن ملت را پیشرفته، عزیز، توانا، عالم، فناور، نوآور و دارای آبروی جهانی کند. اگر فرهنگ در کشوری دچار انحطاط شد و یک کشور هویت فرهنگی خودش را از دست داد، حتی پیشرفت‌هایی که دیگران به آن کشور تزریق کنند، نخواهد توانست آن کشور را از جایگاه شایسته‌ای در مجموعه بشریت برخوردار کند و منافع آن ملت را حفظ کند(۱) یا در جای دیگر اشاره داشتند که: عزیزان من! فرهنگ از اقتصاد هم مهم‌تر است چرا؟ چون فرهنگ، به معنای هوایی است که ما تنفس می‌کنیم؛ شما ناچار هوا را تنفس می‌کنید، چه بخواهید، چه نخواهید؛ اگر این هوا تمیز باشد، آثاری دارد در بدن شما؛ اگر این باشد، آثار دیگری هوا کثیف دارد(۲) ؛ و یا: اولویّت بسیار مهم کشور، فرهنگ است. فرهنگ از ادبیات و هنر تا سبک زندگی تا فرهنگ عمومی تا اخلاق تا رفتار اجتماعی، شامل همه اینهاست؛ ما در این زمینه‌ها تکلیف داریم، مسئولیت داریم؛(۳) و یکی از دو الویت کشور را فرهنگ دانستند. (۴)
پس توجه به فرهنگ و اهالی فرهنگ و علم و اندیشه از اولویت‌های اصلی کشور است و از مهم‌ترین ارکان این اولویت تکریم و تجلیل اهالی فرهنگ و علم و اندیشه است.
۵- در پژوهش‌ها و مطالعات حوزه توسعه و رشد و شکوفایی کشورها از مهم‌ترین عناصر توسعه، علم و دانش و اندیشه و فرهنگ و هنر است؛ به این معنا که بدون توسعه علمی و گسترش علم و اندیشه و توجه به ساحت فرهنگ و هنر، توسعه و رشد و شکوفایی حاصل نمی‌شود، پایه و اساس پیشرفت و تمدن‌سازی در تاریخ بشری از گذشته تابه‌حال توجه و تکریم جایگاه و ساحت علم و اندیشه و فرهنگ و اهالی علم و فرهنگ است.
۶- از مهم‌ترین ویژگی‌های تاریخی ایران اسلامی و گذشته تابناک آن، ظرفیت‌های علمی و فرهنگی آن است و در نزد جهانیان به‌ویژه اندیشمندان بزرگ جهان، ایران به برجستگی تاریخی آن در ساحت علم و فرهنگ و ادبیات شناخته می‌شود، توسعه این ظرفیت و روایتگری صحیح از ظرفیت‌های فرهنگی و علمی کشور و توجه به این مهم ازسوی دولتمردان در حوزه دیپلماسی فرهنگی زمینه‌های توسعه مناسبات اقتصادی و سیاسی و... را نیز فراهم می‌کند.
۷- از آسیب‌های جدی در دولت‌های مختلف، باید به کم‌توجهی و بی‌مهری به ساحت علم و فرهنگ اشاره کرد، گرچه موضوع اقتصاد و معیشت بسیار مهم و حیاتی است اما برای رسیدن به توسعه اقتصادی می‌بایست از معبر و پل علم و فرهنگ عبور کرد و از تمام ظرفیت‌های علمی و فکری و فرهنگی کشور در جهت توسعه اقتصادی بهره جست.
۸- حضور اندیشمندی فرهیخته و برخوردار از دانش، بینش، انگیزه و دقت‌نظر در ساحت فرهنگ و علم و اندیشه در رأس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب آقای دکتر سید عباس صالحی و همراهی ایشان در این برنامه‌ها با ریاست محترم جمهور قطعا در توجه‌دادن دولت و دولت مردان خاصه رییس‌جمهور محترم به حوزه فرهنگ و علم و اندیشه و تکریم بزرگان علم و فرهنگ و هنر حایز اهمیت است و این مهم می‌بایست در حوزه دولتمردان مورد توجه قرار گیرد.
۹- با شناختی که از رییس‌جمهور محترم داریم این برنامه‌ها و اهتمام به تکریم اهالی علم و فرهنگ و هنر برخاسته از عمق جان و نگاه راهبردی ایشان است و قطعا فارغ از نگاه‌های تشریفاتی و اقناعی است اما مهم‌تر تداوم و توسعه این برنامه‌ها و فراهم کردن ظرفیت‌های لازم مادی و معنوی برای توسعه نگاه اجتماعی به حوزه علم و فرهنگ و هنر به‌عنوان زیرساخت توسعه اقتصادی و پیشرفت و توسعه کشور است.
۱۰- نکته آخر شنیدن است، اهالی علم و فرهنگ و اندیشه و هنر خاصه بزرگان و پیشکسوتان این حوزه با تجارب ارزشمند و گرانسنگ خود، گفته‌ها و ناگفته‌هایی دارند که ارزشمندترین ذخایر ملی کشور به‌شمار می‌روند و در بسیاری از اوقات بهترین و کارگشاترین مسیرهای رشد و تعالی را فراروی دولتمردان قرار خواهد داد و درعین‌حال گفتگو و گفتمان دولت و مدیران و دولتمردان به‌عنوان نمایندگان نظام جمهوری اسلامی ایران را با اهالی علم و فرهنگ و هنر را تسهیل و فضای تعامل و نشاط و سرزندگی را در ساحت دولت، ملت و نخبگان فراهم خواهد کرد.
پی‌نوشت:
۱- سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار با جمعی از اهالی فرهنگ -خرداد ۷۳
۲- سخنرانی مقام معظم رهبری، حرم مطهر رضوی ۱/۱/۱۳۹۳
۳- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رییس‌جمهور و اعضای هیات دولت ۳/۶/۱۳۹۵
۴- بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رییس‌جمهور و اعضای هیات دولت ۳۰/۵/۱۳۹۸
رییس‌جمهور و دولت بر مدار فرهنگ
دکتر حسن صفرخانی ـ آگاه مسائل سیاسی
۱۰ آذر ۱۴۰۳ - ۲۳:۳۶
در روزها و هفته‌های اخیر اتفاقات مبارک و ارزشمندی ازسوی ریاست محترم جمهور در حوزه فرهنگ رخ داد که بسیار حایزاهمیت بوده و مورد توجه قرار گرفته است و به نظر می‌رسد توسعه این برنامه‌ها می‌بایست در دستورکار ریاست محترم جمهور و دولت قرار گیرد.