خودمان را هدف گرفته‌ایم

رضا ظریفی ـ دبیر تحریریه
۱۱ آذر ۱۴۰۳ - ۲۳:۲۲

اگر اغراق نکنم فیلم حمله به اچ۳ را به تعداد تمام دفعاتی که از تلویزیون پخش شده تماشا کرده‌ام. یکی از صحنه‌های عجیب، جالب و هوشمندانه که در طراحی این عملیات به تصویر کشیده شده است، پرواز هشت فروند هواپیمای ایران در ارتفاع پایین و روی مرز بین دو کشور است؛ به‌طوری‌که رادارهای کشور عراق، چون درگیر عملیات ایضایی ایرانی‌ها شده‌اند، به این هواپیماها توجه جدی نکرده و آنها را هواپیماهای ترکیه‌ای قلمداد می‌کنند؛ درصورتی‌که عملیات اصلی به‌عهده این هشت فروند است. 

آگاه: این مثال سینمایی تا حدودی شبیه موردی است که در ادامه به آن اشاره خواهم کرد. 
منطقه‌ای که کشور ما در آن قرار گرفته از دیرباز به‌علت موقعیت جغرافیایی خاص خود درگیر انواع بحران‌های سیاسی و طبیعی بوده است. از یکسو به علت وجود منابع غنی و به‌خصوص نفت محل حضور قدرت‌های متخاصم و جنگ‌های ناخواسته بوده است که این روزها نیز همچنان ادامه دارد و از سوی دیگر، به‌دلیل شرایط زیست محیطی با مشکلات منابع آبی و خاکی مواجه بوده است. ایران با وسعت تقریبی ۱۶۵میلیون هکتار، تنها ۱۳میلیون هکتار اراضی قابل کشت دارد که البته به‌دلیل محدودیت منابع آبی همین الان هم نمی‌توان از تمام این زمین‌ها و به‌صورت کامل بهره‌برداری کرد. حالا این خبر به گوش می‌رسد که سالانه ۵/۱۶تن از خاک هر هکتار زمین کشور بر باد می‌رود. این حجم از تخریب و هدررفت سرمایه ملی را در مقایسه با فرآیند تولید برای هر سانت خاک در نظر بگیرید که گفته می‌شود تا ۵۰۰سال زمان نیاز دارد.
بی‌توجهی به فرسایش خاک و خطری که بابت آن کشور ما را تهدید می‌کند درست شبیه همان عملیات نظامی است که سال‌ها قبل خودمان طراحی کردیم. با ازبین‌رفتن خاک حاصلخیزی که قابلیت کشاورزی دارد توان تولید محصولات موردنیاز مردمان یک سرزمین از دست می‌رود و همین امر بزرگ‌ترین تهدید برای یک ملت است. زمانی که خاکی برای کشاورزی و تحصیل محصولات نباشد امنیت غذایی به مخاطره خواهد افتاد که مشابه چنین وضعیتی برای برخی کشورها و مناطق به وجود آمده است. 
کارشناسان برای مقابله با امر فرسایش خاک راه‌های علمی مخصوصی را ارائه می‌کنند که می‌تواند موردتوجه مراجع تصمیم‌گیر قرار گیرد. دولت و مجلس نه‌تنها درمورد مسئله فرسایش خاک که باید درمورد مسائل زیست‌محیطی نیز برنامه‌ریزی فراگیر و عاجلی را انجام دهند. جنگل‌ها و مراتع مورد دست‌اندازی قرار می‌گیرند تا تفرجگاه، ویلا یا خانه‌ای ساخته شود. مسئولی دیگر به‌دنبال ساخت پالایشگاه یا نیروگاه در زمین‌های سرسبز خطه شمال است. در سوی دیگر تالاب هزاران ساله خشک می‌شود تا نفت استخراج شود. در گوشه‌ای دیگر هم بلوط‌های چندساله زاگرس زیر تیغ اره‌برقی به خاک می‌افتند. حق حیات دیگر جانداران هم که به‌دنبال این امر تهدید می‌شود. خلاصه اینکه همه این جنگل‌ها، مراتع، رودها و تالاب‌ها و همه جانداران ریز و درشتی که در دامن طبیعت زندگی می‌کنند سرمایه‌های این کشور هستند که در چند دهه اخیر خوب به آنها نگاه و توجه نکرده‌ایم و ادامه این روند خسارت‌های غیرقابل جبرانی را به‌دنبال دارد. امید است این فرآیند تهدید خودمان به دست خودمان زودتر متوقف شود.