آگاه: عصر روز جمعه میانگین کیفیت هوای تهران با شاخص۱۵۴ در وضعیت ناسالم قرار گرفت؛ در این شرایط بیماران قلبی یا ریوی، سالمندان و کودکان باید فعالیت‌های طولانی یا سنگین بیرون از منزل را کاهش دهند. فعالیت طولانی عبارت است از هرگونه فعالیت خارج از منزل که افراد به‌طور متناوب طی مدت چندین ساعت انجام می‌دهند و سبب می‌شود نفس کشیدن تا حدی سخت‌تر از حالت طبیعی صورت گیرد. فعالیت سنگین عبارت است از هرگونه فعالیت شدید خارج از منزل که سبب می‌شود نفس کشیدن به سختی صورت گیرد؛ برای مثال دویدن. باوجوداین، کودکان خواه ناخواه، به‌طور متوسط ۶ تا ۸ساعت در روز را باید خارج از خانه سپری کنند و از این زمان، حدود دو ساعت را صرف رفت‌وآمد به مدرسه کنند که در معرض مستقیم این آلودگی قرار می‌گیرند. این در حالی است که ۱۵نقطه تهران در وضعیت قرمز (ناسالم برای همه گروه‌ها) قرار دارند و سایر مناطق نیز در شرایط نارنجی قرار دارند و به شهروندان تهرانی توصیه می‌شود در صورت امکان در منزل بمانند.
قحطی نفس
براساس این گزارش، از ابتدای امسال تاکنون، شهروندان تهرانی پنج روز هوای پاک، ۱۷۵روز هوای سالم، ۷۸روز هوای ناسالم برای گروه‌های سنی حساس و سه روز هم ناسالم برای همه گروه‌های سنی جامعه استنشاق کرده‌اند.
سال گذشته و براساس روز شمار شاخص آلودگی در مجموع ۱۰روز هوای پاک، ۲۳۶روز هوای قابل‌قبول، ۱۰۷روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۲روز هوای ناسالم برای تمامی گروه‌ها در پرونده شاخص آلودگی هوای پایتخت ثبت شده است. همچنین براساس جدول رنگ‌بندی شرکت کنترل کیفیت هوا، ایستگاه‌های سبزرنگ شرایط «پاک»، زردرنگ شرایط «قابل قبول»، نارنجی‌رنگ شرایط «ناسالم برای گروه‌های حساس»، قرمزرنگ شرایط «ناسالم برای همه گروه سنی»، بنفش‌رنگ شرایط «بسیار ناسالم» و قهوه‌ای‌رنگ شرایط «خطرناک» را نشان می‌دهد.
با وجود این، ستاد بحران پایتخت هنوز تصمیمی مبنی‌بر تعطیلی یا عدم تعطیلی شهر نگرفته است. هر چند اغلب در چنین شرایطی دیو آلودگی هوا تنوره‌کشان اکسیژن را می‌بلعد و کار را به تعطیلی زمین و زمان می‌کشد؛ به‌عبارت‌دیگر، باتوجه‌به وضعیت آب‌وهوایی و آلودگی هوا، امکان تعطیلی ادارات وجود دارد و به‌منظور حفظ سلامت شهروندان و کاهش اثرات مخرب آلودگی هوا بر سیستم تنفسی، در شرایط بحرانی ممکن است تصمیم به تعطیلی ادارات گرفته شود، هرچند تا این لحظه به توصیه برای استفاده از ماسک و پرهیز از حضور در فضاهای باز اکتفا کرده است.
اگرچه احتمال آن منتفی نیست و رسانه‌های مختلف در گزارش‌های خود اعلام کرده‌اند باتوجه‌به هشدارهای هواشناسی مبنی بر تشدید آلودگی هوا، احتمال تعطیلی ادارات و محدودیت تردد خودروها در برخی مناطق وجود دارد تا از تشدید بحران جلوگیری شود. درصورت تداوم آلودگی هوا و افزایش خطر ابتلابه بیماری‌های تنفسی، تعطیلی ادارات و تشویق مردم به ماندن در خانه می‌تواند یکی از راهکارهای کاهش اثرات مخرب آلودگی هوا باشد.
در این میان اگرچه انتظارات از اداره کل مدیریت بحران پایتخت زیاد است، باوجوداین مدیرکل مدیریت بحران استان تهران با اشاره به صدور هشدار نارنجی آلودگی هوا ازسوی هواشناسی، گفت: به شهروندان به‌ویژه بیماران تنفسی توصیه می‌شود تا دوشنبه ۱۹آذر از تردد غیرضرور در فضای باز خودداری کنند. حامد یزدی‌مهر با اشاره به صدور هشدار سطح نارنجی آلودگی هوا، با اشاره به اثر مخاطره این کاهش کیفیت هوا، افزود: طی مدت مذکور، افزایش غبار محلی، کاهش دید، کاهش کیفیت هوا در حد ناسالم برای گروه‌های حساس تا ناسالم برای همه و در صورت عدم مهار منابع آلاینده (ثابت و متحرک) گاهی کاهش کیفیت هوا در حد بسیار ناسالم (به‌ویژه در مناطق پرتردد مرکزی و جنوبی) را خواهیم داشت.
مدیرکل مدیریت بحران استان تهران هم بر ضرورت خودداری از تردد غیرضروری برای تمام گروه‌ها و استفاده از ماسک برای ترددهای ضروری در مناطق پرتردد شهری تاکید کرد. وی عنوان کرد: توصیه اکید مدیریت بحران، پرهیز از فعالیت‌های فیزیکی سنگین و طولانی‌مدت و فعالیت‌های ورزشی در فضای باز است.
یزدی‌مهر همچنین بر ضرورت مدیریت منابع ثابت و متحرک آلاینده هوا، آمادگی دستگاه‌های امدادرسان به‌ویژه در بخش‌های بهداشت و درمان و اتخاذ تدابیر مدیریتی برای جلوگیری از افزایش غلظت آلاینده‌های جوی تاکید کرد.
آغاز مجدد مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند
در عین حال رییس شبکه محیط‌زیست و منابع طبیعی استان مرکزی از اولین خلف وعده دولت چهاردهم در مقابل مردم اراک خبر داد و گفت: علی‌رغم هشدارهای قبلی استفاده مجدد از مازوت در نیروگاه شازند آغاز شد. سیاوش آقاخانی در تشریح اینکه مازوت دست از سر ما برنمی‌دارد، اظهار کرد: درحالی‌که دولت چهاردهم پیش از این وعده‌هایی مبنی بر توقف استفاده از سوخت‌های آلاینده و کاهش آلودگی هوا داده بود، شهر اراک بار دیگر با چالش جدی روبه‌رو شده است. رییس شبکه محیط‌زیست و منابع طبیعی استان مرکزی، افزود: باوجود تاکیدات و تعهدات مقامات ارشد کشوری، ازجمله سخنگوی دولت و رییس‌جمهور، نیروگاه شازند اراک به مازوت‌سوزی روی آورده است. وی تاکید کرد: شهر اراک پیش از این نیز شرایط بحرانی آلودگی هوا را پشت سر گذاشته و اکنون با این اقدام، وضعیت دشوارتری پیش روی شهروندان قرار گرفته است. آقاخانی تصریح کرد: فعالان محیط‌زیست استان درحال برنامه‌ریزی برای پیگیری این موضوع از طریق کانال‌های قانونی هستند و تا حصول نتیجه از مطالبه‌گری کوتاه نخواهند آمد. وی یادآور شد: همچنین مدیران استانی باید پاسخگوی شرایط کنونی باشند و در قبال سلامت مردم، مسئولیت‌پذیری بیشتری از خود نشان دهند.
چالشی که فراتر از وعده‌هاست
رییس شبکه محیط‌زیست و منابع طبیعی استان مرکزی بیان کرد: آغاز مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند، آن هم در شرایطی که اراک در سال‌های اخیر بارها در لیست آلوده‌ترین شهرهای ایران قرار گرفته، سوالات جدی را درباره عملکرد دولت و مدیریت بحران زیست‌محیطی در سطح استان و کشور ایجاد کرده است. آقاخانی گفت: مردم اراک با پشتوانه فعالان محیط‌زیست خواستار پایان‌دادن به مازوت‌سوزی هستند و این ماجرا به آزمونی جدی برای دولت چهاردهم تبدیل شده است. وی تاکید کرد: پیگیری‌های قانونی و فشارهای اجتماعی می‌تواند گامی موثر در مسیر تحقق مطالبات مردم باشد اما آنچه بیش از همه مهم است، اراده‌ای قاطع برای حفاظت از سلامت عمومی و محیط‌زیست در برابر اولویت‌های اقتصادی کوتاه‌مدت است. آقاخانی یادآور شد: آغاز مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند یک پیام واضح دارد مبنی بر اینکه وعده‌ها به‌تنهایی کافی نیستند و اکنون دولت و مدیران محلی باید در عمل نشان دهند که مسئولیت‌پذیری در برابر مردم و محیط‌زیست فقط یک شعار نیست.