آگاه: ساعت ۹ شب است و در حال انجام آخرین مراحل کار روزنامه و صفحه اول هستیم که تلفنم زنگ می‌خورد. گوشی را که برمی‌دارم از پشت خط صدای جیغ و فریاد می‌شنوم. اولش کمی جا خورده و نگران می‌شوم اما بعد متوجه می‌شوم که این صدای پسرک دبستانی است که به‌دلیل آلودگی هوا خانه‌نشین شده و از تعطیلی مدرسه خوشحال است!
در کسری از ثانیه به سه دهه قبل سفر می‌کنم. همان شب‌هایی که یک چشممان از پنجره به سرخی آسمان دل‌پر بود و یک چشممان به صفحه تلویزیون ۲۱اینچ تا ببینیم آقای بابان، مجری اخبار یا خانم رضایی، کارشناس هواشناسی درباره بارش برف و یخبندان و تعطیلی مدرسه چه می‌گوید. اگر هم خبری نمی‌دانند اما به امید همان آسمان پر از ابر سرخ رنگ می‌خوابیدیم و صبح با صدای آرام پدر یا مادر هوشیار می‌شدیم که «برف آمده، مدرسه تعطیل است، بگیر بخواب!» در همان حال خواب و بیدار ، قند در دلمان آب می‌شد و چند ساعت بعد ما بودیم و همه بچه‌های محل که در کوچه با دستکش و کلاه کاموایی برف‌بازی می‌کردیم.
اینها خاطرات روشن و آشنای بسیاری از پدران و مادران این عصر است اما فرزندان ما دیگر آن شادی‌های کودکانه ناشی از برف بازی در کوچه‌ها را تجربه نخواهند کرد. ما حتی برای فرزندانمان هم خاطرات سرد و سفید و خوبی نساخته و نمی‌سازیم. آنها در هوای دودآلود و سنگین شهرها نفس می‌کشند و سینه‌هاشان خس‌خس می‌کند و البته خوشحال‌اند چون مدرسه تعطیل شده است.
آلودگی هوا و حق برخورداری از هوای سالم در این کشور کم قانون ندارد. مراکز تحقیقاتی و پژوهشی کشور و حتی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی می‌تواند از قوانین مرتبط با کاهش آلودگی هوای کلانشهرها را فهرست کند.
مثلا در ماده۱۱۳ منشور حقوق شهروندی که در تاریخ ۲۹آذر ۱۳۹۵ رونمایی شد، آمده است: «هر شهروند حق بهره‌مندی از محیط‌زیست سالم، پاک و عاری از انواع آلودگی، از جمله آلودگی هوا، آب و آلودگی‌های ناشی از امواج و تشعشعات مضر و آگاهی از میزان و تبعات آلاینده‌های محیط‌زیست را دارد. دستگاه‌های اجرایی برای کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی به ویژه در شهرهای بزرگ تدابیر لازم را اتخاذ می‌کنند.»
حجت‌الاسلام مجید انصاری که آن زمان و هنگام رونمایی از این منشور، معاون حقوقی رییس‌جمهوری وقت بود در دولت چهاردهم و این روزها نیز همان سمت سابق را عهده‌دار است و البته شهروندان ایران اسلامی این حق را دارند سوال کنند که نتیجه منشور حقوق شهروندی و به‌خصوص ماده۱۱۳ آن از بابت بهره‌مندی شهروندان از هوای پاک و نیز تدابیر دستگاه‌های اجرایی برای کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی به کجا رسیده است؟
این سوال حق طبیعی مردم است و اگر مسئولان اجرایی برای این مسئله پاسخ روشن و صریحی نداشتند این وظیفه قوه‌قضاییه و دادستان کل کشور است که به طرفداری از مردم به دنبال احقاق این حق عامه بوده و مسئولانی را که در مسیر انجام وظایف خود ترک فعل کرده‌اند مورد بازخواست قرار دهد.
جناب آقای قاضی‌القضات، اینکه شهروندان حق برخورداری از هوای سالم در شهرهای کشور را دارند مطالبه جدی است که باید برای آن پاسخ رسمی و حقوقی لازم را داد و اگر مسئولانی در مسیر این خواسته به‌حق و قانونی مردم سنگ‌اندازی یا سهل‌انگاری کرده‌اند حالا باید پاسخگو باشند. این گوی و این میدان، بسم الله... .