آگاه: روند نزولی مصرف لبنیات در ایران از زمان هدفمندسازی یارانه‌ها، یعنی در اواخر دهه۸۰ آغاز شد. با توقف سایر سیاست‌های حمایتی دولت نظیر توزیع شیر در مدارس و همچنین کاهش درآمد حقیقی خانوار، مصرف مواد غذایی، ازجمله لبنیات، به‌شکل چشمگیری کاهش یافته است. طبق آمار هزینه درآمد خانوار در سال۱۴۰۱، سهم مصرف شیر خانوار شهری از کل هزینه‌های خوراکی ۲.۵درصد و این سهم از کل هزینه‌های خانوار حدود ۰.۷درصد بوده است.
از طرف دیگر، در طرح جامع شیر در دهه۹۰ هدفگذاری شده بود که ایران به مصرف سرانه ۱۲۴کیلوگرم در سال برسد اما درحال‌حاضر براساس گزارش فائو ایران رتبه۱۲۵ در ۱۷۷کشور در مصرف سرانه شیر در دنیا را دارد و میانگین مصرف شیر در کشور حدود ۸۰کیلوگرم در سال است. این در حالی است که سرانه مصرف شیر در دنیا برای هر نفر حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰کیلوگرم و در کشورهای آمریکا و فرانسه این رقم حدود ۲۰۰کیلوگرم است. همچنین اتحادیه اروپا به‌عنوان بالاترین مصرف‌کننده لبنیات سرانه مصرف حدود ۲۵۶کیلوگرمی دارد.
در سال‌های گذشته بارها بحث سقوط مصرف لبنیات در کشور مطرح شده و تیر امسال نیز انجمن صنایع لبنی ایران، گزارشی از آغاز روند نزولی مصرف لبنیات بعد از هدفمندسازی یارانه‌ها (در اواخر دهه۸۰) ارائه داد که با توقف سایر سیاست‌های حمایتی دولت نظیر توزیع شیر در مدارس و همچنین با کاهش درآمدهای حقیقی خانوار به تبع تورم، مصرف موادغذایی، ازجمله لبنیات، به‌شکل چشمگیری کاهش یافته است.
اما به نظر می‌رسد تداوم حذف سیاست‌های حمایتی دولت که تحت‌عنوان هدفمندسازی یارانه‌ها یا مردمی‌سازی یارانه‌ها اجرا می‌شود، در دهه بعدی هم منجر به ناتوانی بیشتر مردم، به‌ویژه طبقات ضعیف‌تر در مصرف شیر و لبنیات شد؛ برای مثال، سال گذشته میر اسلام تیموری، عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی، از کاهش ۱۵ تا ۲۰درصدی مصرف لبنیات پس از حذف ارز دولتی خبر داده بود. در اصل حذف یکباره و غیرکارشناسی تخصیص ارز ۴۲۰۰تومانی نیز موج دیگری از کاهش مصرف مواد غذایی از جمله لبنیات را به دنبال داشته است.
در این میان باید به این نکته هم توجه کرد که سرانه پایین مصرف شیر می‌تواند مشکلات زیادی را برای سلامت مردم ازجمله پوکی استخوان، کوتاهی قد، پوسیدگی دندان‌ها و... ایجاد کرده و در سال‌های آینده هزینه‌ای بیشتر را برای درمان به جامعه تحمیل خواهد کرد. دکتر احمد اسماعیل‌زاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره ضرورت مصرف لبنیات و برنامه وزارت بهداشت برای افزایش مصرف موادغذایی سالم توضیحاتی ارائه داد.
او با بیان اینکه سرانه مصرف لبنیات در کشور بسیار پایین است، اظهار کرد: بررسی‌ها بیانگر این است که سرانه مصرف لبنیات ایرانیان حدود یک واحد است. میزان سرانه مصرف لبنیات ایرانی‌ها از میزان استاندارد کمتر محسوب می‌شود. توصیه شده که هر نفر دو تا سه واحد لبنیات مصرف کند این در حالی است که سرانه مصرف لبنیات ایرانی‌ها حدود یک واحد یا کمتر است.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره ضرورت تخصیص یارانه برای تامین لبنیات در سبد کالای خانوار گفت: وزارت بهداشت، خواهان افزایش مصرف لبنیات در میان خانواده‌ها و کنترل قیمت محصولات لبنی است. مصرف محصولات لبنی، یک امر ضروری است چراکه اجتناب از مصرف لبنیات می‌تواند سبب بروز مشکلاتی در آینده شود. وی درباره دستورالعمل وزارت بهداشت مبنی بر ارائه موادغذایی سالم به خانواده‌ها گفت: وزارت بهداشت در نظر دارد تا دستورالعمل تامین غذای سالم برای خانواده‌ها را در اختیار هیات دولت قرار دهد. وزیر بهداشت، دستورالعمل تامین غذای سالم برای خانواده‌ها را در اختیار هیات‌دولت قرار می‌دهد.
اسماعیل‌زاده اظهار کرد: دستورالعمل وزارت بهداشت به هیات‌دولت ارائه می‌شود تا مطلع شویم آیا دستگاه‌های مربوطه می‌توانند یارانه‌ای برای تامین غذای سالم مردم لحاظ کنند؟ این یارانه از محل مالیات کالاهای آسیب‌رسان تامین می‌شود و برای تامین موادغذایی سالم در قالب یارانه اختصاص می‌یابد. وی گفت: دستورالعمل پیشنهادی وزارت بهداشت آماده است و طی یک ماه آینده به هیات‌دولت ارائه می‌شود.
۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۱:۲۶
بنابر اعلام برخی از فعالان صنعت لبنیات، سرانه مصرف شیر در ایران به کمتر از ۷۰کیلوگرم رسیده است؛ یعنی هر ایرانی در سال، کمتر از ۷۰کیلو شیر مصرف می‌کند. این درحالی است که سرانه مصرف شیر در کشورهای دیگر براساس استانداردهای جهانی، بیش از ۱۵۰ تا ۱۶۰کیلو است.