آگاه: تپه سیلک که در ۲۴شهریور ۱۳۱۰ با شماره۳۸ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت، از جاهای دیدنی کاشان به شمار میرود که آثار دوران مختلف تمدن بشری شامل عصر نوسنگی، عصر مس و سنگ، دوران شهرنشینی، عصر آهن و دوره ماد را در خود جای داده است. مهمترین آثار تمدنی شناختهشده در سیلک شامل نخستین روستاها و خانههای حاصل دست بشر، نخستین جانوران و گیاهان اهلی، نخستین کورههای پخت سفال و ذوب فلز و نخستین آثار خط و نوشتار هستند.
تپه سیلک در جنوبغربی کاشان قرار دارد و در اصل ویرانه کهنترین زیگورات باستانی ایران به شمار میرود که نخستین تمدن شهرنشینی در آن شکل گرفته است. این تپه تاریخی برای اولینبار در سال۱۳۱۱ ازسوی رومن گیرشمن مورد اکتشاف قرار گرفت.یکی از ویژگیهایی که این منطقه را بیش از پیش برای علاقهمندان به تمدنهای باستانی جالب میکند، زندگی پنجهزارساله مردم است. ضمن اینکه کشف ابتداییترین نوع سفالها تا پیشرفتهترین آنها در این محوطه تاریخی، پیشرفت تمدن و زندگی مردم را نشان میدهد.
از نکات دیدنی این منطقه باستانی وجود خردهسفالهای چندهزار ساله روی زمین و پیرامون این تپههاست. همچنین دوکهای ریسندگی و بافندگی نشانی از آشنایی این مردم با این صنعت دارد. علاوهبراین، ساکنان منطقه با ذوب فلزات برای خود وسایل و ابزارهای کار میساختند.
با کشف کوره ذوب فلزات در بخش جنوبی این تپه میتوان شهر سیلک را جزو صنعتیترین شهرهای آن دوران محسوب کرد.تپههای باستانی سیلک بخش مهمی از این پایگاه در فضای باز هستند که گردشگران میتوانند بخشی از خمرهها، دفینهها، ترانشهها و کارگاههای پرفسور گریشمن، بهعنوان نخستین کاوشگر در این محوطه را بازدید کنند.تپه سیلک یکی از ارزشمندترین آثار باستانی ایران و جهان به شمار میرود که از حدود هشتهزار سال پیش (از دوره نوسنگی تا دوره ماد)، شواهد و مدارک تحولات زندگی بشر را در خود نگه داشته است. این محوطه شامل تپه شمالی (سیلک کوچک) به مساحت پنج هکتار، تپه جنوبی (سیلک بزرگ) به مساحت هشت هکتار، گورستان الف و گورستان ب است. این تپهها بهترتیب از قدیم به جدید، آثار دوران مختلف تمدن بشری شامل عصر نوسنگی، عصر مس و سنگ، دوران شهرنشینی، عصر آهن و دوره ماد را به نمایش میگذارند.
هیات باستانشناسی فرانسوی: محوطه باستانی تپه سیلک طی سالهای ۱۳۱۲، ۱۳۱۳ و ۱۳۱۶ هجری شمسی برای نخستینبار ازسوی هیات باستانشناسی فرانسوی به سرپرستی رومن گیرشمن مورد کاوش قرار گرفت. این گروه نتایج فعالیت خود را در سال۱۳۱۷ در دو مجلد با عنوان سیلک کاشان به زبان فرانسوی در پاریس چاپ کردند که بعدها به دست انتشارات میراث فرهنگی ایران به فارسی ترجمه شدند. رومن گیرشمن تاریخ این تمدن را حدود ۱۰هزار سال تخمین زده بود.
هیات باستانشناسی ایرانی: این هیات به سرپرستی دکتر صادق ملک شهمیرزادی طی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ به کاوش در این منطقه تاریخی پرداختند. گروه کاوش او که از تمامی کارشناسان حوزههای مختلف حتی از سایر کشورها گزینش شده بود، طی پنج فصل کاوش به نتایج جدیدی دست یافتند که از آن جمله میتوان به کشف زیگورات سیلک اشاره کرد؛ پرستشگاهی که رومن گیرشمن (کاشف زیگورات چغازنبیل) موفق به کشف آن نشده بود.
بر اساس کاوش این گروه، دیوارهای داخلی خانهها را با گل اخریرنگ و مردگان را در زیر کف اتاقها دفن میکردند که فاقد آجرفرش یا سنگفرش بود. مردگان را در این قبرها بهصورت «چمباتمه» به خاک میسپردند و همراه آنها اشیایی در گور قرار میدادند که این اشیا در بعضی از گورها پرارزش و زیاد و در بعضی دیگر کم و بیارزش بودند. در خرابههای تپه باستانی سیلک چند اسکلت انسان و ظروف باستانی پیدا شد که درحالحاضر در موزههای لوور فرانسه، موزه ملی ایران و موزه باغ فین و موزهای در کنار این مجموعه باستانی نگهداری میشوند.
۸ دی ۱۴۰۳ - ۱۲:۲۰
تپه سیلک، منطقهای باستانی در جنوبغربی کاشان است که با هشتهزار سال قدمت، یکی از قدیمیترین شهرهای ایران و تمدنهای شناختهشده در جهان محسوب میشود.