آگاه: امروز آن توصیفی که ما برای استعمار و استکبار میکنیم، مصداق اتمش دولت آمریکاست که زیر نفوذ قدرتمندان مالی دنیاست؛ یعنی امروز قدرتمندان درجهیک مالی دنیا بر تعدادی از حکومتهای غربی ــ که ازجمله آنها و شاید هم بیشترین آنها دولت آمریکاست ــ مسلطاند؛ به تعبیر رایج خودشان، کارتلها و تراستها و امثال اینها مسلطاند و نقشه هر سه مرحله استعمار را اینها دارند میکشند.» این گزاره مهم یعنی «آن توصیفی که ما برای استعمار و استکبار میکنیم، مصداق اتمش دولت آمریکاست» قبلا نیز در بیانات رهبر انقلاب مورد اشاره قرار گرفته بود و در واقع پیشینه استکبارستیزی در اندیشه ایشان کاملا این موضوع را روشن میکند. آنچه در ادامه میآید باتوجهبه اهمیت این موضوع و شرایط نظام بینالملل مروری بر استکبارستیزی در اندیشه رهبر انقلاب اسلامی و مصداق تام و تمام آن یعنی آمریکاست.
یکی از ویژگیهای اکثر انقلابهای سیاسی حادث در جهان این است که پس از گذشت مدتزمان کوتاهی دچار وضعیت «ترمیدور۱» شدهاند. ترمیدور در اصل نام یکی از ماههای تقویم فرانسوی است، لکن در ادبیات علوم سیاسی اصطلاحا به معنای فروکش کردن شرایط انقلابی و بازگشت به شرایط عادی، آغاز راستگرایی در انقلاب، سرخوردگی از وعده و وعیدهای انقلابی و بازگشت بخشی از طبقات حاکمه قدیم به قدرت است، زیرا در جریان انقلاب فرانسه، نهم ترمیدور روزی بود که روبسپر، رهبر تندرو انقلاب و یارانش با کودتای ناپلئون سرنگون شدند و سیاست موسوم به ترور سرخ پایان یافت. اصطلاح ترمیدور را برای اولینبار کرین برینتون۲ نویسنده کتاب مشهور کالبدشکافی انقلاب۳ وارد ادبیات علوم سیاسی کرد. برینتون سه مرحله را در روند شکلگیری انقلابهای سیاسی شناسایی میکند و معتقد است در مرحله سوم یا ترمیدور شاهد حذف انقلابیون رادیکال و رجعت به ارزشهای رژیم پیشین هستیم؛ یعنی به تعبیر برینتون، مرحله ترمیدور عبارت از دوران نقاهت پس از فرونشستن تب انقلاب و حاکی از رویگردانی از ارزشهای انقلاب و احساس عدمدستیابی به اهداف بلند اعلام شده است.
بااینحال بررسیهای تاریخی آشکارا نشان میدهد که وضعیت ترمیدور طی سالیان سپریشده از عمر انقلاب هرگز در جمهوری اسلامی ایران رخ نداده و از این حیث، انقلاب اسلامی یک نمونه استثنایی در میان انقلابهای جهان به شمار میآید که پس از نزدیک به چهار دهه همچنان بر اصول اولیه خود پای فشرده و ارزشهای بنیادینش را حفظ کرده است. تداوم التزام رهبران و دولتمردان نظام و ملت ایران به آرمان استکبارستیزی شاهد مثال خوبی برای ابطال تئوری ترمیدور برینتون درمورد انقلاب اسلامی است. در سالهای آغازین پیروزی انقلاب پندار بسیاری از تحلیلگران در داخل و خارج از کشور این بود که سیاستهای ضد استکباری جمهوری اسلامی و ایستادگی آن در برابر امپریالیسم جهانی ماهیتی مقطعی دارد و با گذر زمان و فرونشستن تب انقلاب، مقامات سیاسی ایران لاجرم در مواضع رادیکال خود تجدیدنظر کرده و دیر یا زود نسبتبه عادیسازی روابط با ابرقدرتها بهویژه ایالاتمتحده آمریکا اقدام خواهند کرد. اما برخلاف این پندارِ نادرست، جمهوری اسلامی در طول دوران حیات پرفرازونشیب خود و در کوران حوادث سخت و طاقتفرسا همچنان به آرمان استکبارستیزی در کنار دیگر آرمانهای انقلاب ملتزم باقی ماند تاجاییکه به گفته حضرت امام(ره) حتی فوت ایشان نیز نتوانست در سد آهنین ملت خللی وارد کند.
استکبارستیزی در اندیشه رهبر انقلاب اسلامی
در زمان حیات حضرت امام خمینی(ره) این تصور غلط در میان بسیاری از دشمنان انقلاب اسلامی رواج داشت که بنای انقلاب قائم به وجود شخص ایشان است و با فوت امام، لاجرم آرمان و اندیشه وی نیز دفن خواهد شد و طبعا جمهوری اسلامی در غیاب راهبر و نظریهپرداز اصلی خود به پایان راه خواهد رسید. اما پس از درگذشت امام خمینی(ره) نادرستی تصورات واهی دشمنان خیلی زود آشکار شد، زیرا از یکسو با انتخاب فوری جانشین رهبر فقید در قالب سازوکار مجلس خبرگان و بیعت قاطعانه آحاد مردم با وی، جمهوری اسلامی برخلاف پیشبینیها هرگز با چالش خلأ رهبری مواجه نشد و از سوی دیگر، تداوم راه و روش امام(ره) ازسوی حضرت آیتالله خامنهای به همگان اثبات کرد که انقلاب اسلامی ایران ساختاری اندیشهمحور دارد، نه فردمحور.
حضرت آیتالله خامنهای بهعنوان دانشآموخته مکتب فکری امامخمینی(ره) از همان بَدو پذیرش مسئولیت سنگین ولایت فقیه قاطعانه گام در همان مسیری نهاد که استاد و مراد فقیدش ترسیم کرده بود و با درایت مثالزدنی توانست کشتی انقلاب را از میان امواج خروشان عبور دهد و در راستای اهداف بلندِ تعیینشده به پیش براند. سیری اجمالی در اندیشههای مقام رهبری حاکی از آن است که ایشان نیز به تأسی از امام راحل و به اقتضای اصول بنیادین شریعت اسلام، استکبارستیزی را به چشم یک قاعده مبناییِ خللناپذیر برای جمهوری اسلامی ایران و در نقش چراغ راهنمای حرکت مردم و مسئولان نظام مینگرد و همواره بر ضرورت حفظ رویکرد ضداستکباری انقلاب تاکید میورزد. در ادامه میکوشیم مهمترین محورهای استکبارستیزی در اندیشه حضرت آیتالله خامنهای را از فحوای کلام ایشان استخراج و دستهبندی کنیم.
معنا و مفهوم استکبار
رهبر انقلاب اسلامی استکبار را معادل سیطره ظالمانه و قلدرمآبانه بر مجموعههای بزرگ انسانی تعریف میکند:
* در فرهنگ ما استکبار به آن مجموعه قدرتی گفته میشود که با تکیه بر تواناییهای سیاسی و نظامی و علمی و اقتصادی خود و با الهام از نگرش تبعیضآمیز به نوع بشر، مجموعههای بزرگ انسانی یعنی ملتها و دولتها و کشورها را با سیطرهی قلدرانه و تحقیرآمیز به سود خود زیر فشار و استثمار میگذارد؛ در کار آنها دخالت و به ثروت آنها دستاندازی میکند؛ به دولتها زور میگوید و به ملتها ستم میورزد و به فرهنگها و سنتهای آنان اهانت روا میدارد.۴
* استکبار یعنی چه؟... آدم مستکبر، دولت مستکبر، گروه مستکبر، یعنی آن کسانی و آن دولتی که قصد دخالت در امور انسانها و ملتهای دیگر را دارد، در همه کارهای آنها مداخله میکند برای حفظ منافع خود؛ خود را آزاد میداند، حق تحمیل بر ملتها را برای خود قائل است، حق دخالت در امور کشورها را برای خود قائل است، پاسخگو هم به هیچکس نیست؛ این معنای مستکبر است. نقطه مقابل این جبهه ظالم و ستمگر، گروهی هستند که با استکبار مبارزه میکنند؛ مبارزه با استکبار یعنی چه؟ یعنی در درجه اول زیر بار این زورگویی نرفتن... استکبارستیزی یعنی یک ملتی زیر بار مداخلهجویی و تحمیل قدرت استکبارگر یا انسان مستکبر یا دولت مستکبر نرود؛ این معنای استکبارستیزی است.۵
* استکبار یعنی گردنکلفتی، قلدری، آدمکشی، شرم نکردن، ابا نکردن، تجاوز توأم با وقاحت و سر را بالا گرفتن و سینه را سپر کردن.۶
ایشان استکبارگری را نمود عینی و عملیِ «تکبر» بهعنوان یک صفت قلبی و روحی میداند:
* کسی که کبر میورزد و خود را بالاتر از دیگران میداند، در رفتار خود با دیگران هم طوری کار را سازماندهی میکند که این تکبر در عمل مشخص و واضح میشود. دیگران را تحقیر میکند؛ به دیگران اهانت میکند؛ در کار دیگران دخالت میکند و برای دیگران بهعنوان تصمیمگیرنده ظاهر میشود. این معنای استکبار است.۷
* استکبار یعنی قدرتی در دنیا یا قدرتهایی در دنیا؛ چون نگاه میکنند به خودشان، میبینند دارای امکانات پولی و تسلیحاتی و تبلیغاتی هستند؛ بنابراین باید به خودشان حق بدهند که در امور زندگی کشورها و ملتهای دیگر، دخالتهای مالکانه بکنند؛ این معنای استکبار است. روح سلطهگری.۸
ریشه قرآنی مفهوم استکبار
حضرت آیتالله خامنهای بر این نکته تاکید دارد که آرمان استکبارستیزی مولود انقلاب اسلامی نیست، بلکه ریشه آن را باید در عمق تعالیم قرآن کریم سراغ گرفت:
* معنا و مفهوم استکبار، یک مفهوم قرآنی است و چیزی نیست که بیخود و بیدلیل در فرهنگ انقلاب ما به وجود آمده باشد.۹
* اصلا مفهوم استکبار در قرآن همین است که عنصری یا شخصی یا جمعی یا جناحی خود را بالاتر از حق به حساب آورد و زیر بار حق نرود و خود و قدرتش را ملاک حق قرار دهد. اولین مستکبر در تاریخی که قرآن برای ما ترسیم میکند ابلیس است: «أبی و استکبر». او اولین مستکبر است.۱۰
* استکبار یک واژه قرآنی است که در قرآن درباره امثال فرعون و گروههای بدخواه و معارض حق و حقیقت بهکار رفته است.۱۱
* مقابله ملت ما با استکبار، ریشه دینی هم دارد. کلمه استکبار و مستکبر و در مقابلش استضعاف و مستضعف در قرآن هست. وقتی ملت ما با این روحیه در مقابل آمریکا و دستگاه فاسد وابسته به آمریکا ایستاد، یک پشتوانه عظیم از اعتقادات و ایمان دینی پشت سرش بود و همین هم توانست او را موفق کند و پیش ببرد.۱۲
* اگر مبارزه با استکبار نباشد، ما اصلا تابع قرآن نیستیم.۱۳
تقابل تاریخی دو جبهه مستضعفین و مستکبرین
مقام رهبری با الگوگیری از جهانبینی اسلامی معتقد به وجود یک تقابل و صفبندی دیرپای تاریخی میان جریان مستکبر پیرو شیطان و جریان موحدان به طلایهداری انبیای الهی است:
* ممکن نیست فرض کنیم که یک مسلمان یا مومن یا موحد حتی یک روز یا یک لحظه از دشمنی با ابلیس و شیطان منصرف بشود. اصلا خط اسلام یعنی خط ضد ابلیس و شیطان. در طول دعوت انبیا مستکبران کسانی بودند که دعوت الهی و توحید را قبول نکردند و با آن به مقابله برخاستند و زور گفتند: «قالَ المَلَأ الّذینَ استَکبروا مِن قَومِهِ لَنَخرُجَنَّک یا شُعَیبُ». وقتی پیامبر سخن حق میگوید و مردم را به حق دعوت میکند، مستکبران میگویند: اگر زیاد حرف بزنی، تو را اخراج میکنیم.۱۴
* از زمان ابراهیم خلیل و نوح پیغمبر و پیغمبران بزرگ و پیغمبر اسلام تا امروز هم همین بوده: جبهه حق در مقابل استکبار قرار داشته است.۱۵
* امروز نبرد جمهوری اسلامی با استکبار ـ که با انقلاب آغاز شد و همچنان با قوت ادامه داردـ همان نبرد پیغمبران با طواغیت زمان، با شیاطین انس و جن است. ما دنبال آرمانهای بلند هستیم؛ دنبال تشکیل جامعه اسلامی، نظام اسلامی، کشور اسلامی، امت اسلامی و تحقق بخشیدن به آرزوهای بزرگ پیامبران و صدیقان و شهیدان [هستیم]؛ و دستگاههای شیطانی زمان یک جبههاند و طبعا با یکچنین حرکتی مخالفاند. [بنابراین] کارشکنی میکنند، اذیت میکنند، تهدید میکنند؛ درعینحال با همه زرق و برقی که آن جبهه مقابل دارد و جلال ظاهری و تواناییهای مادیای که دارد، این حرکت الهی و حرکت پیامبرانه راه خودش را دارد ادامه میدهد و پیش میرود.۱۶
تعیین مصداق برای استکبارگری در محیط جهانی
رهبر فرزانه انقلاب برای خارج کردن مفهوم استکبارستیزی از فضای انتزاعیِ صرف، میکوشد تا برای این مفهوم در گستره محیط جهانی بهصورت عینی و ملموس تعیین مصداق کند. ایشان ابتدا تاکید میورزد که در استکبارستیزی، ملاک و معیارِ «ستیز» خود مفهوم استکبار است. یعنی هر موجودیتی که رفتار استکبارگرانه داشت، ستیز با او لازم است:
* معنای استکبارستیزی دشمنی کردن با دولتهای دنیا نیست، معنایش دشمنی کردن با استکبار است. استکبار ـاز هر دولتی و از هر نظامی سر بزندـ آفتِ برای بشریت است؛ البته امروز آمریکا و صهیونیسم مظهر استکبارند؛ لیکن هرجا، هرکس، هر دولتی و هر مجموعهای که نسبت به دیگران استکبار بورزند، آفتی در جامعه بشری و در نظام زندگی انسان به وجود میآورند. ستیزه با این حالت هم یک حالت مطلوب اسلامی است.۱۷
رهبر انقلاب همچنین ماهیت استکبار جهانی را فراتر از یک دولت قلمداد کرده و اظهار میدارد:
* استکبار جهانی فقط یک دولت نیست؛ استکبار جهانی یک مجموعه قدرت است... تنها یک نقطه مشترک اساسی بین اجزای این مجموعه وجود دارد که بههرصورت، وقتی ملت و کشوری مثل ملت و کشور ما در مقابل منافع این مجموعه قیام میکند و این کشور بزرگ در این منطقهی حساس را از زیر نفوذ این مجموعه بیرون میآورد، همه این مجموعه، متحد در مقابل او صفآرایی میکنند؛ استکبار جهانی یعنی این.۱۸
* استکبار فقط دستگاه سیاسی نیست؛ دستگاه مالی گاهی مهمتر و موثرتر است؛ [مثل] این شرکتها و کمپانیهای بزرگ و پولدارهای بزرگ دنیا که عمدتا هم صهیونیست هستند؛ مجموعه استکبار اینها هستند.۱۹
ایشان سپس ایالاتمتحده آمریکا را بهعنوان بارزترین مصداق استکبار و سردمدار مستکبران در عصر حاضر قلمداد میکند:
* اگر بخواهیم استکبار را درست ترجمه کنیم، امروز با دولت متجاوز و مستکبر و یاغی و گردنکش آمریکا تطبیق میکند. امروز عمده مستکبران عالم آنها هستند.۲۰
* استکبار اساسش را بر ظلم و جور و عدوان نهاده است و حکومت آمریکا که قله استکبار محسوب میشود، امروز بدترین حکومت دنیا از لحاظ استکباری است. این حکومت بنای خود را بر این گذاشته که در همه جای دنیا با هر کشور و حکومتی که حاضر نباشد منافع او را تامین کند، به مقابله بپردازد.۲۱
* در مورد مصادیق استکبار، آمریکا اتمّ مصادیق استکبار است.۲۲
* دنیای استکبار، یعنی در درجه اول آمریکا، که از همه شریرتر و خبیثتر است و بعد هم آنهایی که دنبالهرو آمریکا هستند.۲۳
البته رهبر انقلاب ضمن تفکیک قائل شدن میان دولت و ملت آمریکا، دشمنیِ انقلاب اسلامی را صرفا معطوف به دولت آمریکا بهدلیل سیاستهای مستکبرانهاش میداند و صراحتا اعلام میکند که نظام جمهوری اسلامی هیچ مشکل و خصومتی با ملت آمریکا ندارد:
* ما حتی با ملت آمریکا هم ـ با اینکه دولت آمریکا دولت مستکبر و دشمن، بدخواه و کینهورز نسبتبه ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی است ـ هیچ دشمنی نداریم؛ آنها هم مثل بقیه ملتهایند. آنچه نقطه مقابل نظام اسلامی است، استکبار است. جهتگیری خصومتهای نظام اسلامی، با نظام استکبار است؛ ما با استکبار مخالفیم، ما با استکبار مبارزه میکنیم... نظام اسلامی با ملتها طرف نیست، با مردم طرف نیست، با انسانها طرف نیست، نظام اسلامی با استکبار طرف است.۲۴
راهکار مقابله با استکبار
حضرت آیتالله خامنهای نقطه اتکای مستکبران در مواجهه با سایر ملتها را هیبت و ظرفیت رعبآفرینی آنها میداند:
* من بارها این نکته را عرض کردهام که استکبار بیش از اینکه نان قدرت و توانایی خودش را بخورد، نان هیبت و تشر خودش را میخورد. اصلا استکبار با تشر و ابهت و شکلک درآوردن و ترساندن این و آن زنده است.۲۵
و لذا معتقد است وادادگی در مقابل استکبار و هراسیدن از هیبت آن موجب پیشروی مستکبران و افزایش سطح مطالبات آنان خواهد شد:
* شما در مقابل استکبار و استعمار هرچه بیشتر خم شوید، بیشتر فشار وارد میکند. اگر سرتان را پایین آورید، فشار خود را راحتتر وارد میکند تا به سجده بیفتید. وقتی هم در مقابلش به خاک افتادید و سجده کردید، پایش را محکم روی شما میگذارد. این خاصیت قدرتهای استکباری و متجاوز است.۲۶
به همین دلیل، ایشان ایستادگی را تنها راه مقابله با استکبار میداند و قویا بر این باور است که امکان غلبهیافتن بر قدرت مستکبران وجود دارد:
* این را هم همه باید بدانیم و بفهمیم که عقبنشینی در مقابل قدرتهای استکباری آنها را جریتر میکند؛ اما ایستادگی به ناکامی آنها میانجامد. قدرت ابرقدرتهای دنیا یک قدرت بیتخلف و بیمنتها نیست.۲۷
آینده مبارزه با استکبار
رهبر انقلاب خوشبینانه به فرجام تقابل تاریخی مستضعفین و مستکبرین مینگرد و به شکست نهایی استکبار جهانی اعتقاد راسخ دارد. یعنی به زعم ایشان، سنن قطعی الهی اقتضا میکند که جبهه حق در نهایت بتواند بر جبهه باطل فائق آید:
* ما یقین داریم که در این کارزاری که بین حق و باطل امروز راه افتاده است، کارزار بین اسلام و معارف اسلامی و بیداری اسلامی از یکسو و طمعورزیهای استکباری سیاستهای شیاطین عالم و در رأس آنها شیطان بزرگ یعنی دولت آمریکا از یک طرف دیگر، پیروزی با ماست؛ پیروزی با طرف حق است. در این هیچ تردیدی وجود ندارد. همه قرائن این را نشان میدهند و تایید میکنند. طبیعت سنن الهی هم همین است؛ یعنی غیر از این معنی ندارد. آن گروهی که طرفدار حقاند اگر بایستند و اقدام بکنند، شکی نیست که بر باطل پیروز خواهند شد. سنتهای الهی در جهت تقویت حق است و انتظار طبیعی از جریان سنن الهی در تاریخ اقتضای این را دارد. ما هم داریم به تجربه این را مشاهده میکنیم.۲۸
البته بدون تردید شرط تحقق وعدههای الهی، پایبندی مستضعفین به تعهدات خویش و تداوم ستیز با استکبار و ایستادگی در برابر آن تا رسیدن هنگامه پیروزی نهایی خواهد بود:
* چالش میان انقلاب اسلامی و استکبار جهانی، چالش مستمری است؛ چالش ادامهداری است؛ البته به حول و قوه الهی تا ابد طول نخواهد کشید؛ هرچه زمان میگذرد، کفه نظام اسلامی سنگینتر میشود، قویتر میشود. آن روزی که دشمنان احساس نومیدی کنند، هجمهها کم خواهد شد، بهتدریج زائل خواهد شد، لکن تا آن روز، ایستادگی ملت، ایستادگی نخبگان ملت یک امر ضروری و لازم است.۲۹
منابع:
۱ . Thermidor
۲ . Crane Brinton
۳ . The Anatomy of Revolution
۴ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در مراسم گشایش هشتمین اجلاس سران کشورهای اسلامی، ۱۸/۹/۱۳۷۶.
۵ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۲/۰۸/۱۳۹۲.
۶ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار اقشار مختلف مردم، ۶/۱۰/۱۳۶۸.
۷ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در اجتماع مردم مشهد و زائران امام رضا (ع)، ۴/۱/۱۳۷۵.
۸ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دانشآموزان در آستانه ۱۳ آبان، ۱۲/۸/۱۳۸۸.
۹ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دانشجویان و دانشآموزان، ۱۰/۸/۱۳۶۸.
۱۰ . همان .
۱۱ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار فرماندهان بسیج سراسر کشور، ۲۹/۸/۱۳۹۲.
۱۲ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دانشجویان و دانشآموزان به مناسبت سالروز تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، ۱۲/۸/۱۳۷۸.
۱۳ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از دانشجویان، ۲۰/۴/۱۳۹۴.
۱۴ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دانشجویان و دانشآموزان به مناسبت سالروز تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، ۱۲/۸/۱۳۷۸.
۱۵ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار فرماندهان بسیج سراسر کشور، ۲۹/۸/۱۳۹۲.
۱۶ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار مسئولان نظام، ۱۶/۴/۱۳۹۳.
۱۷ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار رییسجمهور و اعضای هیات دولت، ۲/۶/۱۳۷۸.
۱۸ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار تعدادی از دانشجویان، ۲۰/۵/۱۳۷۷.
۱۹ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار فرماندهان گردانهای بسیج، ۴/۹/۱۳۹۴.
۲۰ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در اجتماع مردم مشهد و زائران امام رضا (ع)، ۴/۱/۱۳۷۵.
۲۱ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در جمع لشکر ولیعصر خوزستان، ۲۵/۱۲/۱۳۷۵.
۲۲ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از دانشجویان، ۲۰/۴/۱۳۹۴.
۲۳ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در خطبههای نماز جمعه، ۲۹/۱۱/۱۳۷۲.
۲۴ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار فرماندهان بسیج سراسر کشور، ۲۹/۸/۱۳۹۲.
۲۵ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با گروه کثیری از معلمان و مسئولان امور فرهنگی کشور و جمعی از کارگران، ۱۲/۲/۱۳۶۹.
۲۶ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار ارتشیان به مناسبت روز ارتش، ۲۴/۱/۱۳۷۳.
۲۷ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار کارگزاران نظام جمهوری اسلامی به مناسبت عید سعید فطر، ۱۳/۸/۱۳۸۴.
۲۸ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار مهمانان شرکتکننده در چهارمین مجمع جهانی اهل بیت (ع)، ۲۸/۵/۱۳۸۶.
۲۹ . بیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ۸/۳/۱۳۹۰.
نظر شما