آگاه: بعد از این بود که با ایجاد زیرساخت‌های علمی کشور توانست علاوه‌بر طراحی و ساخت ماهواره به‌سمت پرتاب آنها نیز پیش برود که این امر با توسعه پایگاه‌های فضایی محقق شد که از آن جمله می‌توانیم به پایگاه‌های فضایی «امام‌خمینی(ره) سمنان»، «پایگاه فضایی قم»، «مرکز فضایی البرز» و «پایگاه فضایی چابهار» اشاره کرد.
از میان این پایگاه‌ها، پایگاه فضایی سمنان به‌عنوان بزرگ‌ترین و البته شناخته‌شده‌ترین پایانه فضایی کشور به شمار می‌رود. علاوه‌بر توسعه پایگاه‌های فضایی، توسعه ماهواره‌برها نیز در دستیابی کشور به چرخه طراحی تا تولید ماهواره‌های بومی موثر بوده است. ماهواره‌بر سفیر در سال۱۳۸۷ و ماهواره‌بر «سیمرغ -۲» در سال۱۳۹۶ طراحی و ساخته شد و پس از آن ماهواره‌برهای «سریر» و «سروش» برای حمل ماهواره‌ها عرضه شدند. با این زیرساخت‌ها، کشور موفق به پرتاب چندین ماهواره شد که برخی موفق و برخی ناموفق بوده‌اند.
سال‌های دهه‌های ۴۰ و ۵۰ ایران تنها توانسته بود عضو سازمان بین‌المللی ارتباطات شده و با یک آنتن استاندارد در اسدآباد همدان مصرف‌کننده محصولات فضایی کشورهای بزرگ باشد. آن زمان به‌هیچ‌وجه خبری از انتقال تجربیات سفر به فضا و ماه و فناوری فضایی غرب نبود اما در فاصله دو دهه و از زمان تشکیل سازمان فضایی ایران در سال۲۰۰۴ میلادی و به اعتراف نهادهای بین‌المللی، ایران در صنعت فضایی پیشرفت‌های گسترده‌ای داشته که به‌هیچ‌وجه قابل کتمان و انکار ازسوی دشمنان پیشرفت این مرزوبوم نیست. از روزی که در اواسط دهه۸۰ شمسی ماهواره‌بر سفیر ایران پروازهای زیرمداری را شروع کرد تا ارسال ماهواره‌های‌امید، مصباح ۱ و ۲ و زهره فقط دو سه سال گذشت. این سیر نجومی فضایی ایران در سال‌های بعد به‌سرعت افزایش یافت تاجایی‌که در ۱۴بهمن ۸۸ کاوشگر۳ به‌همراه یک موش صحرایی و دو لاک‌پشت به فضا پرتاب شد و امروز ماهواره‌های ناهید و پارس ۱ و ۲ به همراه بلوک انتقال مداری که ازسوی دانشمندان فضایی ایران تشکیل شده درحال تکمیل منظومه ماهواره‌ای ایرانی با کاربردهای چندگانه به نام منظومه شهید سلیمانی است. باید به این نکته توجه داشت که سازمان فضایی ایران در برنامه خود، سال۱۴۱۰ را سال فرستادن انسان به فضا اعلام کرده که این اتفاق می‌تواند راه‌های جدیدی از توسعه را پیش روی ملت و کشور ایران بگشاید. در کنار همه تلاش‌های متخصصان ایرانی و طی شدن مسیر سخت اما راهگشا برای ملت و کشور باید به این نکته بسیار ظریف دقت کرد که این پیروزی‌ها در سایه یک نگاه کلان اتفاق افتاده و آن هم نگاه «خودکفایی» و «ما می‌توانیم» انقلاب اسلامی است.
ماهواره «سینا ۱»
ماهواره سینا۱ نخستین ماهواره و کاوشگر فضایی ایران است. این ماهواره در روز پنج‌شنبه ۶آبان سال۱۳۸۴، روی یک موشک ماهواره‌بر کاسموس-۳ روسی به فضا پرتاب شد و با موفقیت در مدار اختصاصی ایران قرار داده شد. محل پرتاب آن پایگاه فضایی پلستسک در روسیه بود. سینا۱ به سفارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در شرکت پالیوت در شهر اُمسک روسیه طراحی و ساخته شده بود. محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور اسبق ایران، در سال۱۳۸۸ اعلام کرد که کشورهای مشارکت‌کننده در ساخت و پرتاب این ماهواره پس از پرتاب آن گفتند که نفهمیدیم چه شد آن را گم‌کرده‌ایم. سنجش از دور، دریافت، ذخیره و ارسال داده‌های مخابراتی دو ماموریت ماهواره سیناست که بخش سنجش از دور، در موارد کشاورزی، تشخیص پوشش زمین از نظر گیاهی، تغییرات ژئولوژیک مانند سیل و آتشفشان و... کاربرد خواهد داشت. تبادل اطلاعات میان کاربران زمینی و ارائه سرویس‌های پست‌الکترونیک و انتقال فایل نیز ازجمله کاربردهای محموله مخابراتی سینا به شمار می‌رود.
ماهواره «امید»
ماهواره تحقیقاتی «امید»، نخستین ماهواره ساخت کشورمان است که تمام تجهیزات آن در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شده است. ساخت ماهواره «امید» از ۱۵اسفند ۱۳۸۴ آغاز و طی دو سال آماده انجام تست شد. این ماهواره در روز ۱۵بهمن سال۱۳۸۷ و در سی‌امین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به وسیله ماهواره‌بر «سفیر۱» در مدار فضا قرار گرفت.
این ماهواره که از نوع ماهواره‌های سبک است، با هدف برقراری ارتباطات متقابل ماهواره و ایستگاه زمینی، تعیین مشخصات مداری و انجام تله متری مشخصات زیر سامانه‌ها در مدار زمین قرار داده شده است. ماهواره «امید» پس از آرام‌گرفتن در مدار هر ۲۴ساعت ۱۴بار به دور زمین می‌چرخید و در هر دور ازسوی ایستگاه‌های زمینی دورسنجی و بردسنجی کنترل و هدایت می‌شد. این ماهواره با دو باند فرکانسی و هشت آنتن، اطلاعات را به زمین ارسال و از زمین دریافت می‌کرد.
ماهواره «رصد»
ماهواره رصد، دومین ماهواره ایرانی و ساخته‌شده در دانشگاه مالک‌اشتر وابسته به وزارت دفاع است. این ماهواره ازسوی ماهواره‌برهای حامل ایرانی به فضا فرستاده شد. این ماهواره همچنین نخستین ماهواره تصویربرداری ایران محسوب می‌شود که با نام کامل «رصد۱»، در روز ۲۵خرداد سال۱۳۹۰ به فضا پرتاب شد. «رصد» در روز ۱۵تیر سال۱۳۹۰ مجددا وارد جو شد و به عمر تقریبا سه‌هفته‌ای خود پایان داد.
این ماهواره با ماهواره‌بر «سفیر رصد» که یک ماهواره‌بر دومرحله‌ای است، در مدار بیضوی حضیض ۲۶۰کیلومتر به فضا پرتاب شد. «رصد» اولین ماهواره‌ای بود که برای تامین برق موردنیاز خود به صفحات خورشیدی متصل بر دیواره ماهواره و باتری یا باتری‌های داخلی مجهز بود. این ماهواره همچنین از زیرسیستم کنترل تولید و توزیع جریان الکتریکی بهره می‌برد که این ماهواره را قادر می‌کرد در بخش تاریک مدار از باتری‌ها استفاده و در بخش روشن آنها را شارژ کند.
دقت تصویر دوربین به‌کاررفته در «رصد» که نخستین گام ایران در داشتن یک ماهواره مستقل تصویربرداری از پدیده‌های زمین محسوب می‌شد، ۱۵۰متر اعلام شد.
ماهواره «نوید»
ماهواره نوید ساخته شده به‌دست دانشمندان دانشگاه علم و صنعت در صبح روز ۱۳بهمن سال۱۳۹۰ ازسوی ماهواره‌بر «سفیر نوید» با موفقیت به فضا پرتاب و در مدار بیضوی با حضیض ۲۷۰کیلومتر و اوج ۳۶۰کیلومتر تزریق شد. ارتباط با این ماهواره از طریق پنج ایستگاه زمینی مستقر در شهرهای مشهد، تبریز، ماهدشت، قشم و بوشهر صورت گرفت و سیگنال رنجینگ این ماهواره در ایستگاه قشم دریافت شد که این امر به معنای قرارگیری صحیح ماهواره، صحت عملکردی آن و ردگیری آن تلقی می‌شود. نوید با وزن ۵۰کیلوگرم برای تزریق در مداری با ارتفاع ۳۷۰کیلومتر طراحی شده بود که دارای طول عمر مداری دو ماه بود و هر شبانه‌روز ۶بار از فراز ایران عبور می‌کرد و در دید ایستگاه‌های زمینی قرار می‌گرفت. ماموریت سطح یک نوید تصویربرداری از سطح زمین در طیف مرئی با قدرت تفکیک مناسب برای ماموریت محوله و ارسال تصاویر و اطلاعات پایشی سیستم در مدار LEO به ایستگاه‌های زمینی است. تصاویر دریافتی از ماهواره نوید دارای کاربردهای عملیاتی در حوزه‌های جو و علوم هواشناسی، منابع و بلایای طبیعی است.
ماهواره «فجر»
ماهواره فجر به‌عنوان اولین ماهواره با ماموریت انتقال مداری کشور با قابلیت تغییر مدار ۲۵۰ تا ۴۵۰کیلومتر بیضوی به مدار ۴۵۰کیلومتر دایره‌ای با استفاده از پیش‌برنده گاز سرد (تراست گاز سرد) بود که سبب افزایش طول عمر ماهواره به مدت ۱۰۵سال می‌شد. این ماهواره با کمک ماهواره‌بر سفیر B۱ در ۱۳بهمن ۱۳۹۳ از پایگاه فضایی سمنان به فضا پرتاب شد. این ماهواره‌بر قابلیت حمل ماهواره را تا وزن ۵۰کیلوگرم در مدار بیضوی ۳۰۰ تا ۴۵۰کیلومتری داشت. این ماهواره با اعلام پایگاه n۲yo.com در روز ۶اسفند۱۳۹۳ سقوط کرد.
ماهواره «پیام»
ماهواره پیام بامداد روز ۲۵دی سال۱۳۹۷ با ماهواره‌بر سیمرغ به فضا پرتاب شد اما بنا به اعلام محمدجواد آذری جهرمی، وزیر وقت ارتباطات، این پرتاب با موفقیت همراه نبود و ماهواره پیام در مدار قرار نگرفت. این ماهواره که با مشارکت چهار دانشکده مهندسی هوافضا، برق کامپیوتر و مکانیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر ساخته شده، از سری میکروماهواره‌های توسعه فناوری فضایی بود که به‌منظور تصویربرداری سه‌طیفی (سبز- قرمز و مادون قرمز نزدیک) و پانکروماتیک از محدوده ایران (به‌صورت نزدیک به زمان‌واقعی و ذخیره- ارسال)، ذخیره و ارسال پیام (S&F) و اندازه‌گیری تشعشعات فضایی، طراحی شده بود. طراحی این ماهواره از سال۱۳۸۴ آغاز شد و با وزن ۱۰۰کیلوگرم و ارتفاع مداری ۵۰۰کیلومتر و با شیب مداری ۵۵درجه و تصاویری با دقت ۴۵متر ارسال می‌کرد.
ماهواره «دوستی»
ماهواره دوستی دومین پرتاب ناموفق در سال۹۷ بود که به کارفرمایی سازمان فضایی ایران، ازسوی دانشگاه صنعتی شریف طراحی و ساخته شده است. دوستی به‌صورت خاص، با هدف توسعه و دستیابی به فناوری‌هایی که برای اولین‌بار در ماهواره‌های بومی نصب شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند، طراحی و ساخته شده است.
ازجمله این فناوری‌ها، کنترل وضعیت سه‌محوره،OBDH مقاوم در برابر خطا، سامانه کنترل حرارت نیمه‌فعال و سلول‌های خورشیدی تولیدشده در کشور با قابلیت بهره‌برداری در محیط فضا را می‌توان برشمرد. این ماهواره با جرم ۵۲کیلوگرم، باتوجه‌به دسته‌بندی مرسوم ماهواره‌ها از منظر جرم، یک میکرو ماهواره محسوب می‌شد. مدار این ماهواره بیضوی و در دسته مدارهای کم‌ارتفاع (LEO)، با ارتفاع اوج و حضیض به ترتیب برابر با ۳۱۰ و ۲۵۰کیلومتر و شیب مداری ۵۵درجه بود. انرژی موردنیاز این ماهواره با بهره‌مندی از باتری و پانل‌های خورشیدی حاصل می‌شد.
ماهواره ظفر -۱
ماهواره ظفر۱ دانشگاه علم و صنعت در ساعت۱۹ و ۱۵دقیقه روز ۲۰بهمن سال ۱۳۹۸ با ماهواره‌بر سیمرغ به مدار ۵۳۰کیلومتری پرتاب شد و در مرحله سوم پرتاب به دلیل نرسیدن به سرعت لازم سقوط کرد.
این ماهواره پس از هشت دقیقه نتوانست در مدار قرار گیرد و با سرعت ۶هزار و ۵۳۳کیلومتر بر ساعت در ارتفاع ۵۴۱کیلومتری باقی ماند و ارتباط زمینی آن قطع شد و به گفته وزیر ارتباطات، این ماهواره در اقیانوس هند آرام گرفت.
ماهواره نور۱
ماهواره نور۱ به‌عنوان نخستین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران صبح روز چهارشنبه ۳اردیبهشت سال ۱۴۰۱ از ماهواره‌بر سه‌مرحله‌ای قاصد از کویر مرکزی ایران ازسوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موفقیت پرتاب شد و در مدار ۴۲۵کیلومتری زمین قرار گرفت.
ماهواره «خیام»
ماهواره ایرانی «خیام» ساعت ۱۰ و ۲۲ دقیقه صبح سه شنبه ۱۸ مردادماه ۱۴۰۱ در یک همکاری مشترک با کشور روسیه، از ایستگاه فضایی با ماهواره‌بر سایوز از پایگاه بایکونور قزاقستان، با موفقیت به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین پرتاب شد.
این ماهواره از نوع سنجشی و دارای دقت بالای تصویربرداری است. همچنین این ماهواره قابلیت تصویربرداری از سطح زمین در طیف‌های مختلف تصویری را دارد.
نظر شما