آگاه: برای بررسی بیشتر اهداف و رویکردهای این ویژه‌برنامه، با محمدحسین صبوری، سردبیر برنامه «جماران» به گفت‌وگو پرداختیم:
پیام‌های حضرت امام خمینی (ره) از نظر بار محتوایی بسیار غنی و گسترده‌اند؛ به گونه‌ای که می‌توانند نیازهای ما در بسیاری از حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و حتی چالش‌ها و دوگانه‌ها و چندگانه‌هایی که امروز همچنان در فضای عمومی، فضای کشور، فضای سیاسی، رسانه‌ای و فرهنگی برقرار است را پاسخ دهند. محمدحسین صبوری، سردبیر برنامه جماران، در این باره گفت: بازخوانی پیام‌های امام صرفا بیان تاریخ یا آشنایی با تاریخ نیست، بلکه ما به اندیشه کسی رجوع می‌کنیم که جدای از اینکه رهبر و بنیان‌گذار انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی بود، یک اندیشمند اسلامی و احیاگر دین در قرن معاصر بوده است.
رجوع به اندیشه امام (ره)؛ فراتر از بازخوانی تاریخی
او درباره اهمیت رجوع مستقیم به اندیشه حضرت امام بیان کرد: ازاین‌رو، رجوع به اندیشه امام اهمیت ویژه‌ای دارد و انتخاب پیام‌ها نیز بر همین اساس انجام شده است. در دهه فجر گذشته، مجموعه‌ای از پیام‌ها بررسی شد، ادامه یافت و ادامه خواهد یافت. لیستی از پیام‌هایی که در اولویت اول قرار دارند و می‌توانند معرف شاکله اندیشه حضرت امام باشند، استخراج شده است.
سردبیر برنامه «جماران» هدف از انتخاب این پیام‌ها را چنین توضیح داد: اگر بخواهیم در ۲۰ تا ۳۰ قسمت اندیشه امام را منتقل کنیم، اولویت را به پیام‌هایی بدهیم که جامع‌تر باشند و بتوانند به‌تنهایی بخش مهمی از اندیشه امام را نمایندگی کنند. البته به معنای این نیست که همه اندیشه امام فقط در این پیام‌ها خلاصه می‌شود. قطعا! در ادامه اگر عمری باشد، پیام‌ها و سخنرانی‌های بیشتری نیز تبیین و روایت خواهند شد.
صبوری در ادامه یادآور شد: «نقطه توقفی برای پرداختن به اندیشه امام وجود ندارد و ما با انتخاب این پیام‌ها تلاش می‌کنیم بخشی از این اندیشه‌ها را به مخاطبان منتقل کنیم. تیم سردبیری پژوهش و محتوای برنامه برای ارائه دیگر پیام‌ها آمادگی داشته و سناریو دارند.»
مخاطب جماران؛ عموم جامعه
او در پاسخ به این پرسش که آیا این ۲۰ یا ۳۰ پیام پاسخگوی نیاز جامعه به اندیشه امام است یا خیر گفت: «نمی‌توان گفت که تنها این پیام‌ها نیاز جامعه به اندیشه امام را به پایان می‌رساند؛ بلکه این تنها بخشی از مسیر پرداختن به اندیشه غنی و عمیق امام است.»
محمدحسین صبوری، سردبیر برنامه «جماران» درباره نگاه اصلی و رویکرد تیم تولید بیان کرد: «شاکله و هدف ما این است که اندیشه و زاویه نگاه حضرت امام به مسائل مختلف دینی، سیاسی و اجتماعی برای عموم جامعه جا بیفتد. یعنی هدف این نیست که بحث صرفا نخبگانی باشد یا محدود به سطح تحصیلات یا قشر خاصی از پژوهشگران شود. مخاطب ما تنها یک گروه محدود نیست.» صبوری تاکید کرد: «رویکرد کلی برنامه جماران، این است که این آموزه‌ها به همه مردم برسد. یکی از ضعف‌ها و آسیب‌هایی که تا امروز دیده‌ایم، دورشدن این پیام‌ها از دسترس عموم بوده است؛ چه عمدی و چه سهوی. در جامعه احساس نیاز به شنیدن و فهمیدن حرف‌های امام به‌اندازه کافی وجود نداشته است. هدف ما بازگرداندن اندیشه امام به دل جامعه است، فراتر از گروه‌های خاص و نخبگان.»
روایت و تحلیل؛ مکملی برای فهم بهتر از پیام‌ها
صبوری با اشاره به ترکیب روایت و تحلیل تاکید کرد: «به همین دلیل در کنار تحلیل مباحث و تطبیق آنها با مسائلی که امروز به آنها مبتلا هستیم، سعی شده تا با رویکرد روایی، شرایط و مقتضیات زمان صدور پیام هم ذکر شود. کنار هم قرارگرفتن این دو بخش می‌تواند به فهم بهتر پیام‌ها کمک کند.» محمدحسین صبوری در توضیح پیام‌های امام گفت: «شاید بشود گفت که برخی مباحث در شرایط خاص آن زمان ذکر شده یا در واکنش به وقایع رخ‌داده بوده، اما با رجوع مستقیم به آنها می‌توان دانست که محتوای کلی همچنان راهگشا و پاسخگوی مسائل امروز است. اگر برنامه را دنبال کنید، خواهید دید بسیاری از گره‌های کنونی جامعه در پیام‌های امام پاسخ داده شده است. به‌طور مثال پیام امام درباره عزل آقای منتظری از قائم‌مقامی بلکه امروز نیز مسیر حرکت نظام جمهوری اسلامی را برای ما روشن می‌کند. هیچ یک از این پیام‌های تاریخی امروز منسوخ نشده‌اند و همچنان ضرورت رجوع به آنها احساس می‌شود.»
تنوع تفاسیر و رجوع مستقیم به متن امام (ره) برای عبور از تفسیر به رای‌ها
وی درباره تنوع دیدگاه‌ها نسبت به اندیشه امام گفت: «طبیعی است که تفاسیر مختلف و حتی متضادی درباره پیام‌ها و سیره امام وجود داشته باشد. هر فردی ممکن است از زاویه‌ای خاص به این مسائل نگاه کند اما دلیل اصلی ما برای رجوع مستقیم به پیام‌های مکتوب امام، دورزدن تفسیر به رای‌ها بود. هدف ما تمرکز بر متن پیام‌ها و سخنرانی‌های مکتوب امام است. به همین دلیل هر قسمت از دل یک پیام مشخص به تبیین اندیشه امام می‌پردازد.»
رویکرد دقیق و منبع اصلی؛ صحیفه امام(ره)
سردبیر برنامه «جماران»، درباره رویکرد برنامه گفت: این رویکرد به ما امکان می‌دهد تا میان تقریرهای مختلفی که از اندیشه امام وجود دارد، دقیق‌ترین و نزدیک‌ترین برداشت را ارائه کنیم و آنچه واقعا در ذهن امام بوده و چارچوب فکری وی را تشکیل داده است بیان شود.
شاید امکان دسترسی بیشتر به آرشیوها و محتوای تصویری می‌توانست به تصویرسازی بهتر و جنبه‌های هنری برنامه کمک کند، اما باوجود داشتن منبعی معتبر مثل صحیفه امام و امکان دسترسی راحت به آن، با چالش محتوای مواجه نشدیم. هر فردی می‌تواند به این مجموعه ۲۱ جلدی رجوع کند و بدون واسطه، امام را به‌طور مستقیم بشناسد؛ مهم‌ترین نکته این است که به جای تکیه بر برداشت‌های دیگران، باید مستقیم به آثار و مکتوبات یک اندیشمند مراجعه کنیم و او را از زبان خودش بشناسیم.
پیام برنامه به طلاب و دانشجویان
وی درباره پیام برنامه چنین بیان کرد: «به‌ویژه برای طلاب و دانشجویان، پیام ما روشن است: امام را باید از خود امام شناخت، با رجوع مستقیم به کلام و قلمش، نه صرفا از طریق تفسیرها و تحلیل‌های دیگران. استفاده از این تحلیل‌ها بد نیست اما هیچ‌چیز جایگزین مواجهه بی‌واسطه با متن اصلی نمی‌شود.» صبوری با اشاره به اهمیت رجوع به صحیفه امام گفت: «۲۱ جلد صحیفه امام گنجینه‌ای بی‌نظیر است که نه‌تنها ضرورت، بلکه فوریت رجوع به آن همواره احساس می‌شود.»
واکنش‌ها به برنامه و ادامه مسیر
او درباره واکنش‌ها به برنامه افزود: در فصل گذشته همان‌طور که انتظار می‌رفت، با واکنش‌های مثبت و منفی مواجه شدیم؛ این اتفاقی طبیعی است. خود امام نیز در زمان حیاتشان وقتی سخنان صریحی بیان می‌کردند با موافقت و مخالفت‌های فراوانی روبه‌رو می‌شدند.
سردبیر برنامه جماران گفت: وقتی امام با آن جایگاه و صراحت از گزند مخالفت‌ها در امان نبود، طبیعی است که ما یا هرکس دیگری که بخواهد صحیفه باز کند و به خوانش بدون روتوش از روح‌الله خمینی بپردازد، با واکنش‌های مخالف روبه‌رو شود. او در پایان با اشاره به فصل گذشته برنامه بیان کرد: «برخی رسانه‌ها به دلیل صراحت بیان اندیشه‌های امام انتقاد کردند، اما این واکنش‌ها هیچ تاثیری بر راه ما نداشت و نخواهدداشت. هدف ما واضح است؛ معرفی بی‌واسطه و بی‌پرده اندیشه امام خمینی به عموم مردم. نه واکنش‌های منفی، نه فشارها و نه محدودیت‌های رسمی نمی‌تواند ما را از این مسیر بازدارد.»
نظر شما